Ρεπορτάζ libre: Είμαστε ουραγός της ΕΕ στις Συλλογικές Συμβάσεις-Μπορούν τελικά να βοηθήσουν την ελληνική οικονομία; 

Η εκφρασμένη πρόθεση της Κυβέρνησης να νομοθετήσει άμεσα για την αύξηση των συλλογικών συμβάσεων εργασίας (κλαδικών) έτσι ώστε να αυξηθεί και ο μέσος μισθός συνιστά μία αν μην τι άλλο ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Αν δεν πρόκειται για μία προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινής γνώμης για να περάσει πιο εύκολα το μέτρο της διευθέτησης του χρόνου εργασίας (δούλεψε παραπάνω για να πάρεις ρεπό και όχι να πληρωθείς υπερωρίες) τότε μπορούμε πράγματι να μιλήσουμε για μία είδηση αν μην τι άλλο ευχάριστη.

Γιατί;

Διότι στην Ελλάδα τα ποσοστά των συλλογικών συμβάσεων παραμένουν σε πολύ χαμηλά επίπεδα λόγω και της μνημομονιακής λαίλαπας από το 2010 έως το 2018. Συγκεκριμένα αυτά κυμαίνονται μεταξύ 25% και 31% τα τελευταία χρόνια, κάτι που σημαίνει ότι λιγότεροι από 1 στους 3 εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα καλύπτονται από κάποια μορφή συλλογικής σύμβασης.

Είναι επίσης γεγονός ότι οι περισσότερες επιχειρησιακές συμβάσεις καλύπτουν μικρό αριθμό εργαζομένων, ενώ μόνο ένα μικρό μέρος αυτών προβλέπει μισθολογικές αυξήσεις.

Και όμως, η οδηγία της Ευρωπαϊκής Ενωσης είναι σαφής και περιλαμβάνει συγκεκριμένο ποσοστό κάλυψης με συλλογικές συμβάσεις από τον οποίο βέβαια η Ελλάδα απέχει ακόμα παρασάγγας: Η οδηγία, που ενσωματώθηκε στο εθνικό δίκαιο, θέτει στόχο να αυξηθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση το ποσοστό κάλυψης των εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις στο 80%. Η χώρα, για να συμβάλλει στην επίτευξη αυτού του στόχου θα πρέπει να προχωρήσει όχι απλώς με βήματα αλλά με άλματα.

Μπορεί να το κάνει; Και αν ναι, ποια μοντέλα πρέπει να “μιμηθεί”;

Το πρώτο ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί εύκολα. Σίγουρα χρειάζεται ισχυρή πολιτική βούληση, άγνωστο αν η κυβέρνηση την δαθέτει, μένει να φανεί. Μοντέλα προς μίμηση σίγουρα υπάρχουν.

Οι σκανδιναβικές χώρες (Σουηδία, Φινλανδία, Δανία) και χώρες με ισχυρούς θεσμούς στο χώρο της εργασίας (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία) εμφανίζουν πολύ υψηλή κάλυψη, συχνά πάνω από 80% και σε ορισμένες περιπτώσεις έως και 98% (Αυστρία, Βέλγιο, Γαλλία).

Σε χώρες όπως η Γερμανία, η κάλυψη είναι μεσαία (περίπου 54-59%) ωστόσο και αυτά τα ποσοστά είναι πολύ καλύτερα από τα αντίστοιχα της Ελλάδας.

• Η χώρα μας “ανταγωνίζεται” δυστυχώς χώρες όπως π.χ η Εσθονία της οποίας το ποσοστό είναι μόλις 19% και η Σλοβακία που έχει ποσοστό 25%.

Σύμφωνα με τη μέχρι στιγμή καταγεγραμμένη εμπειρία, η υψηλή κάλυψη συνήθως οφείλεται είτε σε υψηλή συνδικαλιστική πυκνότητα (Σκανδιναβία), είτε σε θεσμικά μέτρα που επεκτείνουν τις συλλογικές συμβάσεις σε όλους τους εργαζόμενους ενός κλάδου, είτε και στις δύο παράγοντες μαζί.

Παράγουν όμως θετικά αποτελέσματα για την οικονομία οι συλλογικές συμβάσεις όπου εφαρμόζονται σε μεγάλο εύρος;

Η απάντηση είναι ναι γιατί:

• Ενισχύουν την ανθεκτικότητα της οικονομίας, καθώς οι συλλογικές συμβάσεις λειτουργούν ως το ισχυρότερο θεσμικό εργαλείο για την προστασία των μισθωτών και τη διασφάλιση δίκαιων και σταθερών όρων εργασίας.
• Προάγουν την κοινωνική ειρήνη και μειώνουν τις ανισότητες, διασφαλίζοντας ίσους όρους αμοιβής και εργασίας για όλους τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως εργοδότη ή κλάδου.
• Συμβάλλουν στην αύξηση των μισθών και στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας, γεγονός που ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα, την κατανάλωση και τελικά την οικονομική ανάπτυξη.
• Δημιουργούν ένα σταθερό πλαίσιο διαπραγμάτευσης μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών, μειώνοντας τις αβεβαιότητες στην αγορά εργασίας και διευκολύνοντας τον κοινωνικό διάλογο.

Γιατί όμως αντιδρούν οι εργοδότες ή μερίδα αυτών;

Η απάντηση και εδώ είναι απλή και μονοσήμαντη: Διότι το εργασιακό κόστος αυξάνεται.

Είναι όντως γεγονός αυτό αλλά όταν η πίτα αυξάνεται συνολικά, το “βάρος” της αύξησης του εργασιακού κόστους μπορεί να αποδειχθεί προσωρινό.