Ο Μητσοτάκης διαβλέπει τον κίνδυνο, αλλά σε ποιούς εταίρους να βασιστεί πλέον;

Το μήνυμα Μητσοτάκη από τη σύνοδο του ΕΛΚ στη Βαλένθια ήταν σαφές: πρέπει να προσέξουμε ποιές τρίτες χώρες θα καθήσουν στο τραπέζι της ευρωπαϊκής κοινής άμυνας, είπε. Μόνο τη φωτογραφία του Ερντογάν δεν έδειξε. “Τα μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης θα πρέπει να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά ως προς τη σύναψη αμυντικών συμφωνιών με τρίτες χώρες ώστε να μην θίγονται συμφέροντα κρατών-μελών της Ενωσης”, είπε με νόημα.

Όμως, άλλο οι ευχές και οι προτροπές και άλλο τα συμφέροντα. Το έχει πει, άλλωστε, ο Πάλμερστον: “Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς. Έχουν μόνο σταθερά συμφέροντα.” Με αυτή την παγκόσμια γεωπολιτική σταθερά –που αποκτά νέα διάσταση και ισχύ στην εποχή Τραμπ– είναι αμφίβολο εάν το μήνυμα του πρωθυπουργού βρήκε ευήκοα ώτα.

Η Μελόνι (που τόσο …εκτιμά τον αναθεωρητισμό του αμερικανού προέδρου) συνήψε αμυντική συμφωνία με τον Τούρκο πρόεδρο, ή ακριβέστερα η ιταλική αμυντική βιομηχανία Leonardo με την ακμάζουσα τουρκική Bayraktar. Ο Μακρόν …δυσκολεύεται να αντιληφθεί ότι προέχει το “Ελλάς-Γαλλία συμμαχία” από το να προμηθευτεί τους Meteor η Τουρκία, η Ισπανία συνδράμει στην κατασκευή τουρκικών αεροπλανοφόρων, ο δε (νέος Γερμανός καγκελάριος) Μερτς μάλλον δεν διαπνέεται από τα (πιό συγκρατημένα) συναισθήματα των προκατόχων του (Σολτς και Μέρκελ) για το καθεστώς της Άγκυρας. Η μισή ΕΕ φαίνεται, δε, ότι είναι έτοιμη να καλοδεχτεί στο νέο αμυντικό συνασπισμό, με την ίδια θέρμη, και τη Βρετανία, και την Τουρκία. Ας μην μακρυγορήσουμε, δε, για την εξαιρετική σχέση που έχουν οι δύο αυτές “τρίτες χώρες”.

Πρακτικά, πέραν των άλλων σοβαρών προβλημάτων που ενέχει η υπόθεση της κοινής άμυνας (ReArm)- κυρίως ως προς το ότι στρέφει την Ευρώπη στην “πολεμική οικονομία” και την απομακρύνει από τον πυρήνα του κοινωνικού και πολιτικού ζητήματος που φουντώνει την ακροδεξιά-, μπορεί να οδηγήσει σε μία νέου τύπου “συγκατοίκηση” της Ελλάδας με την Τουρκία, αυτή τη φορά υπό ευρωπαϊκή, και όχι μόνο νατοϊκή, ομπρέλα.

Κάτι τέτοιο συνιστά αλλαγή γεωπολιτικού σκηνικού και δεν εξισορροπείται με την ρήτρα διαφυγής που θα λάβουμε για να αυξήσουμε τον δημοσιονομικό χώρο και να σταθεί εφικτό να διανεμηθεί μέρισμα στην πορεία προς τις εκλογές.

Σε αυτό το τοπίο που διαμορφώνεται, η προτροπή του πρωθυπουργού στους ομοϊδεάτες του στο ΕΛΚ δείχνει ότι αντιλαμβάνεται τους κινδύνους, χωρίς, ωστόσο, ως φαίνεται να μπορεί να τους αποτρέψει. Τι θα σημάνει, όμως, να τοποθετηθεί το ελληνικό σημαιάκι, δίπλα στο τουρκικό, στο τραπέζι του ReArm;

Εάν το δούμε αισιόδοξα, μπορεί αυτό να κινητοποιήσει επιτέλους την κυβέρνηση να ενισχύσει ταχύτατα την εγχώρια αμυντική βιομηχανία (τα περί 25% συμπαραγωγής του Δένδια έχουν ενδιαφέρον, εφόσον απηχούν πραγματική βούληση). Ειδάλλως, ίσως φτάσουμε κάποια μέρα να αγοράζουμε drones από την Τουρκία.

Το κρισιμότερο, όμως, είναι πως με την Τουρκία εντός ευρωπαϊκού αμυντικού παιχνιδιού και με την κανονικοποίηση του αναθεωρητισμού που επιφέρει η πολιτική Τραμπ στην Ουκρανία και αλλαχού, καθίσταται μάλλον δυσκολότερη η επίκληση του διεθνούς δικαίου και των διεθνών συνθηκών απέναντι στις προκλήσεις της Άγκυρας. Ο Ερντογάν, ενώ από τη μία ομνύει στα “ήρεμα νερά” και τις σχέσεις καλής γειτονίας, για να τον ακούνε οι Ευρωπαίοι, συνεχίζει συστηματικά την αμφισβήτηση των κανόνων- το βλέπουμε και στην περίπτωση της ηλεκτρικής διασύνδεσης που μετατίθεται στον “κατάλληλο χρόνο”…

Ας ελπίσουμε ότι έχουν γνώση οι φύλακες, αλλά εκτός από γνώση απαιτείται και αντίδραση. Οι συμμαχίες που επικαλεστήκαμε πλειστάκις στο παρελθόν όταν η Τουρκία αμφισβητούσε ακόμα και κυριαρχικά μας δικαιώματα έχουν ατονήσει. Σε ποιά Μελόνι, ποιόν Μακρόν, και ποιόν Μερτς μπορείς να βασιστείς πιά; Καλά, για τον Τραμπ δεν λέμε…