Υπεγράφη η συμφωνία ΗΠΑ-Ουκρανίας για τα ορυκτά και το ταμείο ανοικοδόμησης-Τι έχει γίνει γνωστό

Tο αμερικανικό υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε ότι οι κυβερνήσεις των ΗΠΑ και της Ουκρανίας υπέγραψαν «ιστορική» συμφωνία για τη δημιουργία «ταμείου επενδύσεων στην ανοικοδόμηση», έπειτα από σκληρές διαπραγματεύσεις για την πρόσβαση στους ουκρανικούς φυσικούς πόρους.

Σύμφωνα με ανακοίνωση του αμερικανικού Υπουργείου Οικονομικών, η συμφωνία αφορά κυρίως σπάνια μέταλλα και ορυκτά, τα οποία θεωρούνται στρατηγικής σημασίας. Για την Ουκρανία, η εξέλιξη αυτή είναι κρίσιμη, καθώς ενδέχεται να συνδέεται με τη διασφάλιση μελλοντικής στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ.

«Σε αναγνώριση της σημαντικής οικονομικής και υλικής υποστήριξης που παρείχε ο λαός των ΗΠΑ στην άμυνα της Ουκρανίας μετά την πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας, η οικονομική εταιρική σχέση αυτή θέτει τις δυο χώρες μας σε θέση να συνεργαστούν και να επενδύσουν από κοινού ώστε να διασφαλιστεί ότι οι πόροι μας, τα ταλέντα μας και οι δυνατότητές μας θα μπορέσουν να επιταχύνουν την οικονομική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας», αναφέρει το δελτίο Τύπου που δόθηκε στη δημοσιότητα, χωρίς λεπτομέρειες για το τι αφορά η συμφωνία συγκεκριμένα.

Thanks to @POTUS @realDonaldTrump’s tireless efforts to secure a lasting peace, I am glad to announce the signing of today’s historic economic partnership agreement between the United States and Ukraine establishing the United States-Ukraine Reconstruction Investment Fund to help… pic.twitter.com/N1jPa35DYh

— Treasury Secretary Scott Bessent (@SecScottBessent) April 30, 2025

Η συμφωνία θα επιτρέψει να χρηματοδοτηθούν εξ ημισείας «έργα εξόρυξης ορυκτών, πετρελαίου και αερίου» στην ουκρανική επικράτεια, ανακοίνωσε η ουκρανή υπουργός Οικονομίας Γιούλια Σβιριντένκο, η οποία βρίσκεται σε επίσημη επίσκεψη στην πρωτεύουσα των ΗΠΑ.

«Το έγγραφο στην τρέχουσα εκδοχή του είναι εγγύηση επιτυχίας για τις δυο χώρες μας, την Ουκρανία και τις ΗΠΑ», διαβεβαίωσε η υπουργός σε μακροσκελές κείμενο που δημοσιοποίησε μέσω Facebook, υπογραμμίζοντας πως η Ουκρανία θα διατηρήσει «πλήρως» τόσο την «ιδιοκτησία» όσο και τον «έλεγχο» των φυσικών πόρων της.

Κατά την υπογραφή της συμφωνίας, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ τόνισε πως η συμφωνία αποδεικνύει τη δέσμευση και των δύο χωρών για «διαρκή ειρήνη και ευημερία» στην Ουκρανία. Ο ίδιος σημείωσε πως «κανένα κράτος ή άτομο που συνέβαλε στον ρωσικό πολεμικό μηχανισμό δεν θα επωφεληθεί από την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».

Ο Τραμπ πρόσθεσε πως «η αμερικανική παρουσία στο έδαφος θα λειτουργήσει αποτρεπτικά για επιβλαβείς παράγοντες», ενώ ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο προειδοποίησε πως οι ΗΠΑ ενδέχεται να αποσυρθούν πλήρως από την προσπάθεια διαμεσολάβησης αν δεν υπάρξουν απτά βήματα για ειρηνική λύση.

Σύμφωνα με το Skynews, ο Ουκρανός πρωθυπουργός Ντένις Σμύγκαλ, ανέφερε ότι η συμφωνία διασφαλίζει:

• Δημιουργία Ταμείου Ανοικοδόμησης, με ίση εκπροσώπηση (50-50) ΗΠΑ και Ουκρανίας.
• Καμία αποπληρωμή χρέους για την αμερικανική στρατιωτική βοήθεια από το 2022.
• Επανεπένδυση όλων των κερδών του ταμείου αποκλειστικά στην Ουκρανία.
• Διατήρηση της πλήρους εθνικής κυριαρχίας στους φυσικούς πόρους και την υποδομή της χώρας.

Η Ουκρανία διαθέτει περίπου 5% των παγκόσμιων αποθεμάτων ορυκτών και σημαντικές ποσότητες γραφίτη, μαγγανίου, τιτανίου και λιθίου. Ωστόσο, πολλές περιοχές παραμένουν υπό ρωσικό έλεγχο, καθιστώντας την εξόρυξη δύσκολη.

Παρασκήνιο και πληροφορίες με το σταγονόμετρο

Η υπογραφή της Τετάρτης έβαλε τέλος σε εβδομάδες έντονων διαπραγματεύσεων και απέτρεψε μια πιθανή ρήξη μεταξύ των δύο χωρών. Ο Ζελένσκι είχε επισκεφθεί την Ουάσινγκτον τον Φεβρουάριο για να υπογράψει τη συμφωνία, αλλά έφυγε με άδεια χέρια έπειτα από την έντονη αντιπαράθεση με τον Τραμπ και τον Αντιπρόεδρο Ντ. Τζ. Βανς στο Οβάλ Γραφείο, μπροστά στις κάμερες.

Ο Τραμπ, σε εκδήλωση του NewsNation το βράδυ της Τετάρτης, δήλωσε ότι είπε στον Πρόεδρο της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, όταν συναντήθηκαν στην κηδεία του Πάπα Φραγκίσκου στο Βατικανό το περασμένο Σαββατοκύριακο «ότι θα είναι πολύ καλό αν μπορέσουμε να επιτύχουμε μια συμφωνία που θα υπογράψεις».

Η συμφωνία επιτεύχθηκε καθώς ο Τραμπ συμπλήρωσε τις πρώτες 100 ημέρες της νέας θητείας του και βρίσκεται υπό πίεση να εξασφαλίσει «νίκες», καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν μείωση της δημοτικότητάς του, κυρίως λόγω δυσαρέσκειας για τις οικονομικές του πολιτικές. Παράλληλα, έχει απογοητεύσει καθώς δεν εκπλήρωσε την υπόσχεσή του για «άμεσες λύσεις» στις συγκρούσεις σε Ουκρανία και Γάζα.

Σύμφωνα με τους όρους της συμφωνίας, οι ΗΠΑ θα έχουν «πρώτο δικαίωμα» στα κέρδη που θα μεταφέρονται σε ένα ειδικό ταμείο επενδύσεων ανοικοδόμησης, το οποίο θα διαχειρίζονται από κοινού οι δύο χώρες. Σκοπός της συμφωνίας είναι, μεταξύ άλλων, και η αποζημίωση των ΗΠΑ για τη μελλοντική στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Το Ταμείο θα χρηματοδοτείται από το 50% των εσόδων που θα προέρχονται από νέες άδειες σε έργα που αφορούν κρίσιμα υλικά, πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Η Ουάσιγκτον αναγνώρισε επίσης την θέληση του Κιέβου να διασφαλίσει ότι η συμφωνία δεν θα έρχεται σε σύγκρουση με τα σχέδιά του για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση — κάτι που αποτελούσε ανέκαθεν «κόκκινη γραμμή» για την Ουκρανία στις διαπραγματεύσεις.

Παραμένουν πολλά ερωτήματα σχετικά με την έκταση της μελλοντικής στήριξης των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου του αν ο Τραμπ θα αποστείλει περισσότερα όπλα και πυρομαχικά, από τα οποία εξαρτάται πλέον η Ουκρανία στον αγώνα της κατά της Ρωσίας.

Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει άμεσες εγγυήσεις ασφαλείας από τις ΗΠΑ, αν και η Σβιριτένκο ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι «επιβεβαιώνει τη δέσμευση των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής για την ασφάλεια, την ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».

Παρότι είναι απίθανο το Κογκρέσο να εγκρίνει νέα χρηματοδότηση για την Ουκρανία πέραν των ήδη δεσμευμένων πόρων, είναι κρίσιμη η συνέχιση της ανταλλαγής πληροφοριών, η οποία είναι «ουσιαστικά αναντικατάστατη», δήλωσε ο Τσαρλς Λίτσφιλντ, αναπληρωτής διευθυντής του Κέντρου Γεωοικονομίας του Atlantic Council στην Ουάσιγκτον.

Η κυβέρνηση Τραμπ είχε διακόψει προσωρινά τη μεταφορά πληροφοριών τον Φεβρουάριο, όταν η Ουκρανία και οι ΗΠΑ δεν είχαν καταφέρει να συμφωνήσουν για τη συμφωνία. «Οποιοδήποτε θετικό βήμα, οτιδήποτε διατηρεί την εμπλοκή των ΗΠΑ, αξίζει να το έχουμε», δήλωσε ο Λίτσφιλντ.

Το επίκεντρο τώρα μετατοπίζεται στις διαπραγματεύσεις για την ειρηνευτική συμφωνία. Ο απεσταλμένος του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, συναντήθηκε με τον Ρώσο Πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μόσχα την περασμένη εβδομάδα, χωρίς να έχει μέχρι στιγμής εξασφαλίσει βιώσιμη κατάπαυση του πυρός.