Δύο ψήφοι σε μία συσκευασία…

Ενώ, σύμφωνα με την επίμονη δημοσκοπική καμπύλη, είναι δύσκολο να προκύψει αυτοδύναμη κυβέρνηση τις επόμενες εκλογές, ο πρωθυπουργός δεσμεύεται σε κάθε τηλεοπτική του εμφάνιση πως δεν πρόκειται να πειράξει (ούτε κατ’ ελάχιστο, για παράδειγμα το όριο εισόδου στη Βουλή) τον ισχύοντα εκλογικό νόμο. Θεσμικό, ορθό και πρέπον. Το αντίθετο θα έδειχνε πολιτικό καιροσκοπισμό, πέραν της ηττοπάθειας που διάχυτα θα εκδηλωθεί.

Αίφνης, ωστόσο, αυτό που δεν θα γίνει στο μεγάλο κάδρο των εθνικών εκλογών προαναγγέλλεται για το μικρότερο –διόλου, όμως, αμελητέο– των αυτοδιοικητικών εκλογών. Γιατί, άραγε; Ας δούμε πρωτίστως τι προβλέπεται, σύμφωνα με κυβερνητικά χείλη και το δημοσιογραφικό ρεπορτάζ.

Γράφει ο Απ. Χονδρόπουλος στο libre: Σύμφωνα με την προτεινόμενη νέα διαδικασία κάθε ψηφοφόρος θα συνεχίσει  να επιλέγει το ψηφοδέλτιο της αρεσκείας του και να βάζει σταυρό στους υποψήφιους δημοτικούς ή περιφερειακούς συμβούλους που προτιμά. Η αλλαγή που προβλέπεται να επέλθει είναι ότι στο κάτω μέρος των ψηφοδελτίων θα μπορεί προαιρετικά να βάζει σταυρό, ως εναλλακτική ψήφο, και σε έναν από τους υπόλοιπους συνδυασμούς.

Αυτή η προαιρετική συμπληρωματική ψήφος που προβλέπεται στον κυβερνητικό σχεδιασμό ουσιαστικά θα λειτουργεί ως σύστημα αυτόματης διεξαγωγής β΄γύρου. Εάν στην καταμέτρηση το βράδυ των εκλογών ο πρώτος σε ψήφους συνδυασμός δεν ξεπερνά το ελάχιστο ποσοστό που απαιτείται για τη νίκη τότε στους δύο πρώτους σε ψήφους συνδυασμούς θα προστίθενται οι εναλλακτικές ψήφοι των πολιτών οι οποίοι ως πρώτη επιλογή ψήφισαν τους συνδυασμούς που δεν κατέκτησαν μία από τις δύο πρώτες θέσεις.

Νικητής θα αναδεικνύεται στο τέλος όποιος έχει το μεγαλύτερο άθροισμα ψήφων και εναλλακτικών ψήφων.

Σημειώνεται ότι το ελάχιστο ποσοστό θα προκύψει μέσα από τον διάλογο που θα πραγματοποιηθεί και σύμφωνα με σενάρια που είναι πάνω στο τραπέζι μπορεί να είναι είτε το 42% που ίσχυε το 2006, είτε το 43% που ίσχυε το 2023 ή και το 50% που ίσχυε στις άλλες αυτοδιοικητικές εκλογές.

Η κυβερνητική εξήγηση για την προωθούμενη αλλαγή αναφέρει ότι:

• Στις εκλογές για την Τοπική Αυτοδιοίκηση δεν υπάρχει δυνατότητα δημιουργίας εκλογικών τμημάτων για την εξυπηρέτηση των ετεροδημοτών, με συνέπεια όσοι κατοικούν μακριά από τον τόπο όπου ασκούν τα εκλογικά τους δικαιώματα να είναι υποχρεωμένοι να μετακινηθούν δύο φορές σε διάστημα μίας εβδομάδας ώστε να ψηφίσουν. Όπως τονίζουν, αυτό συμβάλλει στο πρόβλημα της αυξημένης αποχής στον β’ γύρο.

Άρα, μας προβληματίζει η αποχή. Κι επειδή συνήθως τα πολιτικά κόμματα κόπτονται για τα συμπτώματα και όχι για την ασθένεια και το πώς αυτή προκαλείται, σπεύδει η κυβέρνηση να αντιμετωπίσει την αποχή και όχι τις αιτίες που την προκαλούν- μεταξύ αυτών έχει και η ίδια τις δικές της ευθύνες.

• Επικαλείται επίσης το αυξημένο κόστος λόγω της διεξαγωγής του β’ γύρου, αλλά και τις επιπτώσεις που υπάρχουν σε σειρά άλλων δραστηριοτήτων, καθώς κλείνουν εκ νέου τα σχολεία κλπ.

Για λόγους ευγενείας, ας αντιπαρέλθουμε την επίκληση του αυξημένου κόστους σε εποχές θηριώδους –και μπράβο…- πρωτογενούς πλεονάσματος, διότι εάν την λάβουμε σοβαρά υπόψη μας την εποχή των μνημονίων, που δεν είχαμε ούτε μαντήλι να κλάψουμε, θα έπρεπε για λόγους κόστους να αναστείλουμε και τις εκλογές.

Πάμε τώρα να δούμε τι πρακτικά σημαίνουν όλα αυτά:

Ας χρησιμοποιήσουμε ως παράδειγμα (όχι τυχαία) τον δήμο της Αθήνας και τις τελευταίες εκλογές.

Ο ψηφοφόρος π.χ του συνδυασμού που υποστηρίχτηκε από το ΚΚΕ θα έπρεπε να “σταυρώσει” Σοφιανό στο “κυρίως μενού” του ψηφοδελτίου και να πιθανολογήσει ότι δεν θα περάσει στον β΄ γύρο (εν προκειμένω “έπαιζε” δυνατά και το παιχνίδι ήταν ανοικτό), οπότε να βάλει ως δεύτερη επιλογή έναν άλλον υποψήφιο. Ελάτε, όμως, που πλην του Μπακογιάννη, ούτε η Πυθία που είχε μασήσει ένα φορτηγό δάφνες δεν μπορούσε να προβλέψει εάν θα εκλεγόταν από τον πρώτο γύρο, κι αν όχι ποιός συνδυασμός θα τον ακολουθούσε στον β΄ γύρο.

Κι αν οι ψηφοφόροι του ΚΚΕ γνωρίζουν καλά ότι μετά τον Σοφιανό θα ακολουθούσε το “λευκό” (αν και δεν ίσχυσε στη συγκεκριμένη περίπτωση), τι θα συνέβαινε με τους ψηφοφόρους άλλων συνδυασμών; Με λογική σκέψη το “κουτάκι” της προαιρετικής επιλογής θα γέμιζε με την προτίμηση στον υποψήφιο που θα εθεωρείτο βέβαιο ότι θα συνέχιζε και στον β΄ γύρο. Ή σε κάθε περίπτωση στο δημοσκοπικό και μιντιακό φαβορί. Ο ψηφοφόρος ΠΑΣΟΚ, επίσης, θα ψήφιζε Δούκα και θα έβαζε και προαιρετικά ψήφο στον Μπακογιάννη ή τον Ζαχαριάδη!

Όμως, οι δύο γύροι διέπονται κι από μία άλλη κρίσιμη παράμετρο. Μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γίνονται ζυμώσεις, τόσο στην κορυφή, όσο και στην κοινωνία. Δοκιμάζονται οι αντοχές πιθανώς συνεργασιών, τεστάρονται συγκλίσεις, γίνονται συμβιβασμοί και άλλα τινά που αποτελούν την ουσία της πολιτικής διαδικασίας. Και λειτουργούν και ως πιθανός “οδηγός” για την επόμενη πίστα- των εθνικών εκλογών. Αυτή δεν ήταν η πιό ενδιαφέρουσα “χημεία” στον χώρο της αυτοδιοίκησης;

Κάποιοι θα βρουν ευφυές το συγκεκριμένο μεικτό σύστημα έμμεσα υποχρεωτικής και συμπληρωματικά προαιρετικής ψήφου. Σαν να πηγαίνουμε εκδρομή και κρατάμε κι ένα δεύτερο πουκάμισο στο αυτοκίνητο.

Και επειδή θα το βρουν ευφυές, μήπως να δοκιμάσουμε και το επόμενο; Να καταργήσουμε τους δύο γύρους όπου έχουμε εκλογικές διαδικασίες με αυτό το μοντέλο. Ψηφίζεις π.χ Κασσελάκη στον ΣΥΡΙΖΑ, βάζεις και μία συμπληρωματική επιλογή για Παππά, ψηφίζεις Μητσοτάκη στη Ν.Δ, βάζεις και ένα “τσικ” στο “κουτάκι” του Άδωνη.

Είμαι έτοιμος να ακούσω συνολικά την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης, ωστόσο από τα πρώτα που ακούσαμε και μάθαμε πιστεύω ότι γίνεται εύκολα κατανοητό πώς μπορεί να προκύψει μεγάλο …μπάχαλο. Ως προς την αποχή, επανέρχομαι: στις ευρωεκλογές, ξεπέρασε το 60%, στις εθνικές εκλογές μπορεί να κυμανθεί εξίσου ψηλά. Θα σκεφτούμε κάτι ανάλογο;