Ρεπορτάζ libre/Κροτίδες: Το αιματηρό “έθιμο” της Ανάστασης-Συγκλονιστική μαρτυρία:Όταν άνοιξα τα μάτια, αντίκρισα ένα χέρι διαμελισμένο

Μόλις λίγες μέρες πριν το Πάσχα και οι ‘’καμπάνες’’ ήδη ξεκίνησαν. Με 1.510 κροτίδες που είχε προμηθευτεί για να τις προωθήσει στην αγορά εν όψει του Πάσχα, συνελήφθη ένας άντρας στο Ρέθυμνο. Το ‘’έθιμο’’ αφήνει κάθε χρόνο πίσω του τραυματίες, με την πλειοψηφία αυτών να είναι παιδιά. Σύμφωνα με παλιότερη έρευνα του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ), ένα ποσοστό της τάξης του 69% από ατυχήματα συμβαίνει κατά την περίοδο του Πάσχα. Επτά στα δέκα τραυματισμένα παιδιά έχουν ηλικία 10-14 ετών. Όπως ο Κώστας, ο οποίος σε ηλικία 13 ετών βρέθηκε με μία κροτίδα στα χέρια να τον αφήνει χωρίς δάχτυλα. Αφηγείται στο libre την Ανάσταση που σημάδεψε τη ζωή του.

Η ρίψη κροτίδων και βεγγαλικών, αυτό που κάποιοι βάφτισαν ‘’έθιμο’’,  αφήνει πίσω του αίμα και πόνο. Το ‘’έθιμο’’ του θορύβου μπορεί να αποβεί μοιραίο, όπως δυστυχώς αποδεικνύεται κάθε χρόνο. Υπάρχουν πολλές ερμηνείες για το πώς γεννήθηκε το έθιμο, με τις επικρατέστερες να είναι εκείνη που λέει πως οι δυνατές κροτίδες αποτελούν μια αναπαράσταση της σεισμικής δόνησης που, σύμφωνα με τις ιερές γραφές, ακολούθησε την Ανάσταση του Χριστού και εκείνη που λέει πως πρόκειται για… καταδίωξη του κακού.

Το περσινό Πάσχα σημαδεύτηκε από οκτώ σοβαρούς τραυματισμούς το βράδυ της Ανάστασης, από βεγγαλικά και κροτίδες. Συγκεκριμένα, τέσσερα παιδιά τραυματίστηκαν σε Σύμη, Αγκίστρι, Πύλο και Ρόδο, ενώ τέσσερις ενήλικοι άνδρες μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο στο Λεωνίδιο στην προσπάθειά τους να πυροδοτήσουν βεγγαλικά. Επίσης, η ΕΛ.ΑΣ. ανακοίνωσε ότι προχώρησε σε 71 συλλήψεις, ενώ κατασχέθηκαν 312.000 πυροτεχνικά είδη κατά την διάρκεια των εορτασμών για το Πάσχα του 2023, ενώ μόνο το τριήμερο από Μ. Πέμπτη έως Μ. Σάββατο κατασχέθηκαν πάνω από 145.000 παράνομα βεγγαλικά. Φέτος, η πρώτη ‘’καμπάνα’’ ήρθε με τη σύλληψη άνδρα στο Ρέθυμνο της Κρήτης, στην οικία του οποίου -έπειτα από έρευνα- βρέθηκαν και κατασχέθηκαν συνολικά 1.510 τεμάχια κροτίδες.

Σύμφωνα με παλιότερη έρευνα του Κέντρου Έρευνας και Πρόληψης Ατυχημάτων (ΚΕΠΑ), ένα ποσοστό της τάξης του 69% από ατυχήματα συμβαίνει κατά την περίοδο του Πάσχα. Επτά στα δέκα τραυματισμένα παιδιά έχουν ηλικία 10-14 ετών και είναι κυρίως αγόρια που αυτοτραυματίζονται. Από τη χρήση των βεγγαλικών που ευθύνονται για αυτήν την κατάσταση μπορεί να προκληθούν εγκαύματα ελαφριάς μορφής, μέχρι ακρωτηριασμοί, απώλεια όρασης και θάνατοι. Το 41% των τραυματισμών αφορά το κεφάλι (το 31% στα μάτια), ενώ το 38% των παιδιών υφίσταται εγκαύματα. Το 24% των τραυματισμένων παιδιών χρειάζεται νοσηλεία στο νοσοκομείο, το 15% παραμένει πάνω από μία εβδομάδα. Εννέα φορές στις δέκα τα ατυχήματα συμβαίνουν όταν τα παιδιά παίζουν με τα πυροτεχνήματα δίχως την επίβλεψη ενός ενήλικα. Το 79% των τραυματισμών οφείλεται σε έκρηξη κροτίδας.

Ο Κώστας Γεωργίου, από την Κύπρο, δε θα ξεχάσει ποτέ την 1^η Μαΐου 2005, όταν σε ηλικία 13 ετών βρέθηκε σε έναν πόλεμο, όπως λέει. Μιλάει αποκλειστικά στο libre για εκείνη την Ανάσταση που σημάδεψε τη ζωή του.

«Ήμουν τότε 13 ετών. Όταν τέλειωσε η Ανάσταση, πήγαμε σπίτι και είπα στους γονείς μου ότι θα πάω στους φίλους μου να παίξουμε. Πήγα, μιλήσαμε λίγο, παίξαμε μπάλα και αποφασίσαμε να πάμε σε ένα δημοτικό σχολείο στη γειτονιά να δούμε πώς ήταν η Λαμπρατζιά (έθιμο/κάψιμο του Ιούδα).

Πηγαίνοντας στο δημοτικό, βρήκαμε δυο παιδιά, ζήτησα σε έναν το τηλέφωνό του να τηλεφωνήσω κι αυτός απ’ την τσέπη του έβγαλε μια μεγάλη κροτίδα. Μου την έδωσε, άρχισα να την επεξεργάζομαι με σκοπό να πω πως εγώ την έφτιαξα. Σε κλάσματα δευτερόλεπτου, χωρίς να έχω καταλάβει τι έχει γίνει, ακούστηκε ίσως η μεγαλύτερη έκρηξη που έχει ακουστεί στη γειτονιά μου. Αυτόματα έκλεισα τα μάτια μου, με έριξε πίσω 3 μετρά. Όταν τα άνοιξα, αντίκρισα ένα χέρι διαμελισμένο. Έλειπαν 3 δάχτυλα και μίση παλάμη. Οι φίλοι μου ήταν σοκαρισμένοι, έτρεξαν να φέρουν βοήθεια. Μεταφέρθηκα στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρνακας κι από εκεί στην πολυκλινική στη Λεμεσό. Για 7 χρόνια έκανα περίπου 30 χειρουργεία, για να μπορέσουν οι γιατροί να μου φτιάξουν ένα χέρι λειτουργικό τουλάχιστον στο 65%, να είναι χρήσιμο, να μπορεί να δουλεύει.

Η ψυχολογία μου στην αρχή ήταν χάλια. Αλλά έχω την οικογένειά μου, φίλους και τους γιατρούς που με στήριξαν και με στηρίζουν και με βοήθησαν. Στην αρχή έκρυβα το χέρι μου. Όταν το έβγαζα από την τσέπη, έβλεπα τον κόσμο να με κοιτάζει διαφορετικά και το έκρυβα, το ξαναέβαζα στην τσέπη μου. Πλέον μου είναι εντάξει. Δεν το κρύβω. Δουλεύω. Δεν είναι κάτι περίεργο για έμενα.

Τα τελευταία δύο χρόνια άρχισα να πηγαίνω ξανά εκκλησία, αλλά να βρίσκομαι μέσα κι όχι έξω στο προαύλιο γιατί όταν ακούω αυτές τις βόμβες, γιατί βόμβες είναι κι όχι κροτίδες, ξυπνούν όλες μου οι αναμνήσεις κι όσα έχω περάσει και περνάω ακόμη. Είναι σα να γυρίζει ο χρόνος πίσω και να βλέπω σαν ταινία το κάθε δευτερόλεπτο και την κάθε κίνηση που έκανα όταν ήμουν μικρός. Νιώθω σα να βλέπω το ίδιο έργο την ιδία ταινία ξανά και ξανά».

Η Ελληνική Αστυνομία κάθε χρόνο σε ανακοίνωσή της υπενθυμίζει:

• Η κατασκευή, εμπορία, αγορά, κατοχή και χρήση κροτίδων και συσκευών εκτόξευσης αυτών από οποιονδήποτε απαγορεύεται.
• Η αγορά βεγγαλικών και πυροτεχνημάτων είναι παράνομη. Μην τα αγοράζετε.
• Αποτρέψτε τα παιδιά από την χρήση ή την αυτοσχέδια κατασκευή τους.
• Ενημερώστε τα παιδιά για τους κινδύνους σοβαρού τραυματισμού, ακόμα και ακρωτηριασμού.
• Μην τους επιτρέπετε να προσεγγίζουν χώρους παράνομης καύσης των ειδών αυτών, διότι κανείς δεν εγγυάται ότι δεν θα προκληθεί ατύχημα.
• Οι ενήλικοι, μην χρησιμοποιείτε βεγγαλικά και πυροτεχνήματα, γιατί υπάρχει κίνδυνος να σας μιμηθούν τα παιδιά.
• Μην ξεχνάτε ότι τα βεγγαλικά και τα πυροτεχνήματα δεν είναι παιχνίδια, αλλά υλικά άκρως επικίνδυνα και η χρήση τους εγκυμονεί κινδύνους για την σωματική ακεραιότητα και την ίδια την ζωή.

Τι ισχύει για τους παραβάτες

Παλαιότερα, όποιος προχωρούσε στην εισαγωγή, κατασκευή, ή στο εμπόριο πυροτεχνημάτων χωρίς να έχει στην κατοχή του σχετική άδεια, τιμωρούνταν με φυλάκιση έως 3 μήνες και χρηματική ποινή. Σε νόμο του 1976, ο οποίος με την πάροδο του χρόνου τροποποιήθηκε, αναφέρει πως πλέον η κατοχή, κατασκευή και χρήση φωτοβολίδων από ανθρώπους που δεν έχουν τη σχετική άδεια, επισύρει “φυλάκιση έως 1 έτους και καταβολή χρηματικής ποινής”. Αυτά ισχύουν σε περίπτωση που δεν προκληθούν ζημιές.