Έρευνα Politico: Κατάρ και Μαρόκο πλήρωναν πολυτελή ξενοδοχεία για τους Ευρωπαίους αξιωματούχους

Νέες αποκαλύψεις έρχονται στο φως της δημοσιότητας σχετικά με τις σχέσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων με το Κατάρ και το Μαρόκο, έπειτα από εκτενή έρευνα του Politico, στην οποία αναλύονται οι δαπάνες από επιτρόπους της ΕΕ τα τελευταία τρία χρόνια και μέσω της οποίας διαπιστώθηκε ότι επτά ηγετικές προσωπικότητες στις Βρυξέλλες δέχτηκαν δωρεάν διαμονή από ξένες κυβερνήσεις. «Ήταν όλα εντός πλαισίου κανόνων», φέρεται να υποστηρίζουν από την πλευρά τους οι Ευρωπαίοι Επίτροποι, οι οποίοι εκτός από το Κατάρ και το Μαρόκο, δέχθηκαν επίσης ως δώρο ταξίδια σε Ισραήλ και Ιορδανία.

Σε μια εποχή που τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα αντιμετωπίζουν ήδη έντονο έλεγχο σχετικά με την ξένη επιρροή μετά το Qatargate, οι αποκαλύψεις θα εγείρουν νέα ερωτήματα σχετικά με την ηθική στα υψηλότερα κλιμάκια της ΕΕ.

Μεταξύ των ατόμων που έλαβαν δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχείο στη διάρκεια επαγγελματικών ταξιδιών ήταν και ο κορυφαίος διπλωμάτης της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, ο Επίτροπος Γειτονίας και Διεύρυνσης Ολιβιέ Βαρχελί και ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος Φρανς Τίμερμανς.

Σε δηλώσεις που εξηγούσαν τις ενέργειές τους, τα γραφεία των Επιτρόπων είπαν όλα ότι είχαν αποδεχθεί την προσφορά δωρεάν διαμονής σύμφωνα με τον επίσημο κώδικα δεοντολογίας.

Ωστόσο, οι υποστηρικτές της διαφάνειας λένε ότι η Επιτροπή, η οποία είναι ο εκτελεστικός βραχίονας της ΕΕ, πρέπει να καταστείλει και να ξαναγράψει τους κανόνες.

Δωρεάν διαμονές στο πλαίσιο επαγγελματικών ταξιδιών

Οι αποκαλύψεις ακολουθούν μια έρευνα του Politico σχετικά με τον πρώην επικεφαλής του τμήματος μεταφορών της Επιτροπής, Χένρικ Χολολέι, η οποία τελικά τον οδήγησε στο να απομακρυνθεί και ώθησε τους αξιωματούχους να αυστηροποιήσουν τους κανόνες. Ο Χολλέι δεχόταν δωρεάν ταξίδια με την Qatar Airways σε μια περίοδο που η ομάδα του διαπραγματευόταν μια συμφωνία ανοιχτού ουρανού με το κράτος του Κόλπου.

Η νέα ανάλυση του Politico διαπίστωσε ότι η πρακτική της αποδοχής δωρεάν διαμονής ήταν πιο διαδεδομένη κατά τα επαγγελματικά ταξίδια των Επιτρόπων στη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική και μέρη της Ασίας.

Όταν ερωτήθηκαν για τις δωρεάν διαμονές σε ξενοδοχεία, τα γραφεία των επτά μελών της επιτροπής επιβεβαίωσαν ότι δέχτηκαν διαμονή με πληρωμή από ξένες κυβερνήσεις, αλλά υποστήριξαν ότι μερικές φορές το να επιτρέπεται σε τρίτη χώρα να καλύψει το κόστος είναι τυπική διπλωματική πρακτική και σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές.

Σε ολόκληρη την Επιτροπή, αξιωματούχοι υπερασπίστηκαν τη δωρεάν διαμονή σε επαγγελματικά ταξίδια, αναφέροντας τον κώδικα συμπεριφοράς της εκτελεστικής εξουσίας για τα μέλη της. Αυτό το έγγραφο αναφέρει ότι «το δωρεάν ταξίδι που προσφέρεται από τρίτους δεν πρέπει να γίνεται αποδεκτό, εκτός εάν είναι σύμφωνο με τη διπλωματική ή ευγενική χρήση ή εάν ο Πρόεδρος το έχει εξουσιοδοτήσει εκ των προτέρων». Λέει επίσης ότι οι επίτροποι απαγορεύεται να δέχονται φιλοξενία, «εκτός από διπλωματική και ευγενική χρήση».

Ο κώδικας δεοντολογίας ενημερώθηκε τελευταία φορά το 2018. Σκοπός του είναι να παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στους Επιτρόπους σχετικά με τον τρόπο χειρισμού ζητημάτων που κυμαίνονται από τη σύγκρουση συμφερόντων έως τη διαφάνεια και την ακεραιότητα. Οι παραβάσεις μπορεί να οδηγήσουν σε επίπληξη της Επιτροπής.

Η ανάλυση του Politico για τα έξοδα ταξιδιού από το 2020 αποκάλυψε μια μικτή εικόνα, με ορισμένους Ευρωπαίους Επιτρόπους να δέχονται περιστασιακά δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία -ιδιαίτερα όταν ταξιδεύουν στη Μέση Ανατολή- ενώ άλλοι αποφάσισαν να ζητήσουν από την Επιτροπή να πληρώσει τα έξοδα διαμονής τους.

Όσον αφορά τα ταξίδια εντός της ΕΕ, οι επίτροποι δέχονται συνήθως δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχεία από τις κυβερνήσεις υποδοχής. Ωστόσο, η πρακτική της δωρεάν στέγασης που παρέχεται από κυβερνήσεις εκτός ΕΕ αποδεικνύεται αμφιλεγόμενη υπό τη σκιά του σκανδάλου Qatargate, στο οποίο ανώτερα πολιτικά στελέχη φέρεται να έλαβαν μετρητά από ξένες κυβερνήσεις σε αντάλλαγμα για επιρροή.

Υπεύθυνοι Εξωτερικής Πολιτικής

Συνολικά, η ανάλυση του Politico διαπίστωσε ότι οι επίτροποι δέχτηκαν δωρεάν διαμονή από εννέα ξένες κυβερνήσεις κατά τη διάρκεια της τριετίας.

Ο Μπορέλ, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για τις εξωτερικές υποθέσεις, διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των πολιτικών των Βρυξελλών έναντι των χωρών εκτός του μπλοκ. Έλαβε δωρεάν διαμονή σε επαγγελματικές επισκέψεις στο Κατάρ και το Ουζμπεκιστάν, καθώς και δύο φορές στην Ιορδανία, σύμφωνα με δημόσιες καταθέσεις.

Απαντώντας σε ερωτήσεις σχετικά με τα ταξίδια του Μπορέλ, ένας εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε ότι ο ύπατος εκπρόσωπος «πρέπει να εκτελέσει πολλές αποστολές σε τρίτες χώρες» για να εκπληρώσει τα καθήκοντά του και να εκπροσωπήσει την ΕΕ.

«Τα έξοδα των αποστολών του καλύφθηκαν κυρίως από την Επιτροπή», είπε ο εκπρόσωπος. Στις συγκεκριμένες περιπτώσεις του Κατάρ, της Ιορδανίας και του Ουζμπεκιστάν, «η διαμονή καλύφθηκε από τις αντίστοιχες εθνικές αρχές σύμφωνα με τη διπλωματική φιλοξενία».

«Αυτό έγινε αποδεκτό», πρόσθεσε ο εκπρόσωπος, «σύμφωνα με» τον κώδικα δεοντολογίας.

Ο Επίτροπος Βαρχελί, ο οποίος επιβλέπει την πολιτική γειτονιάς, δέχτηκε δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχείο κατά τη διάρκεια αποστολών στο Μαρόκο, το Ισραήλ και την Ιορδανία.

Απαντώντας σε ερωτήσεις, το υπουργικό συμβούλιο του Βαρχελί υπογράμμισε επίσης πώς ο κώδικας συμπεριφοράς «τηρήθηκε», αναγνωρίζοντας ότι κατά τη διάρκεια του ταξιδιού στο Μαρόκο το 2020, το μαροκινό υπουργείο Εξωτερικών κάλυψε τη διαμονή μιας νύχτας «ως χειρονομία ευγένειας». Και κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του 2022, «ως ευγένεια, το Υπουργείο Εξωτερικών του Κράτους του Ισραήλ παρείχε τη διαμονή».

Η ομάδα του Βαρχελί επιβεβαίωσε επίσης ότι κατά τη διάρκεια ενός κοινού ταξιδιού με τον Μπορέλ, «το Χασεμιτικό Βασίλειο της Ιορδανίας παρείχε διαμονή στην Ιορδανία για όλους τους επικεφαλής των αντιπροσωπειών, όπως συνηθίζεται στις υπουργικές συναντήσεις».

Ομοίως, η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον δέχτηκε κατάλυμα από το Μαρόκο κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του 2020 στη χώρα της Βόρειας Αφρικής, μαζί με τον Βαρχελί .

«Πριν από την αποστολή, το υπουργικό συμβούλιο εκτίμησε ότι αυτό ήταν σύμφωνο με τον Κώδικα Δεοντολογίας», ανέφερε το γραφείο της Γιόχανσον. Ως εκ τούτου, καταθέσαμε «έξοδα που καλύπτονται από τους διοργανωτές», με τους διοργανωτές να είναι η κυβέρνηση του Μαρόκου».

Περισσότερα ταξίδια με προμήθεια

Άλλοι επίτροποι έχουν επίσης κατά καιρούς δεχτεί δωρεάν διαμονή σε ξενοδοχείο.

Στο πλαίσιο μιας περιοδείας για τη στρατηγική δανεισμού των ταμείων ανάκαμψης του μπλοκ, ο Επίτροπος προϋπολογισμού Γιοχάνες Χαν έμεινε για μια νύχτα στο Κατάρ και μια νύχτα στο Κουβέιτ στις αρχές του 2022.

«Όλα τα έξοδα καλύφθηκαν από την Επιτροπή, με εξαίρεση τη διαμονή, η οποία καλύφθηκε από τις αντίστοιχες εθνικές αρχές σύμφωνα με τη διπλωματική φιλοξενία», επιβεβαίωσε το γραφείο του Επιτρόπου. Η δήλωση σημείωσε επίσης ότι αυτό έγινε «αποδεκτό» σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας και ότι ο Χαν έμεινε στο ξενοδοχείο Four Seasons.

Και η κυβέρνηση του Βιετνάμ φιλοξένησε τον εκτελεστικό αντιπρόεδρο της Επιτροπής Φρανς Τίμερμανς σε ένα ταξίδι πέρυσι.

«Είναι σύνηθες για την κυβέρνηση του Βιετνάμ να το κάνει αυτό με επισκέπτες υψηλού επιπέδου και η αποδοχή αυτού του είδους φιλοξενίας είναι σύμφωνη με τον κώδικα συμπεριφοράς των Επιτρόπων», ανέφερε μια δήλωση από το γραφείο του Τίμερμανς .

Ο Αντιπρόεδρος Μαργαρίτης Σχοινάς, εν τω μεταξύ, δέχτηκε δωρεάν διαμονή από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα το 2021 όταν παρευρέθηκε στην έκθεση Dubai Expo και επισκέφθηκε το Άμπου Ντάμπι για συναντήσεις με αξιωματούχους, όπως αναφέρθηκε αρχικά από το ερευνητικό πρακτορείο Follow the Money, το οποίο διερεύνησε επίσης τα ταξίδια των Επιτρόπων στο Κατάρ.

«Το Κράτος των Εμιράτων παρείχε τη στέγαση — σύμφωνα με την τυπική πρακτική/διπλωματικό πρωτόκολλο — σε όλους τους VIP που παρευρέθηκαν στην Έκθεση, καθώς είχαν ήδη εγκαταστήσει όλα τα απαραίτητα logistics που διευκολύνουν τη συμμετοχή στην εκδήλωση», ανέφερε το γραφείο του Σχινά όταν ρωτήθηκε για την ταξίδι.

Ο Έρικ Μάμερ, ο επικεφαλής εκπρόσωπος της Επιτροπής, είπε ότι η προσέγγιση που πρέπει να ακολουθείται όταν αποδέχεστε δωρεάν ταξίδια και φιλοξενία «δηλώνεται ξεκάθαρα» στον κώδικα δεοντολογίας. Ωστόσο, πρόσθεσε, «το αν θα αποδεχτείτε ή όχι μια πρόσκληση από τρίτο μέρος εξαρτάται από τις μεμονωμένες συνθήκες».

Η συντριπτική πλειονότητα των επιτρόπων δεν αποκάλυψε ρητά ότι ένα τρίτο μέρος πλήρωσε για τα έξοδά τους — αντίθετα, απλώς καταγράφουν στις δημόσιες ταξιδιωτικές δηλώσεις ότι «μηδενικό» ποσό δαπανήθηκε για διαμονή σε ένα συγκεκριμένο ταξίδι.

Μια σπάνια εξαίρεση είναι η Κάντρι Σίμσον, η επίτροπος που επιβλέπει την ενεργειακή πολιτική. Στη δημόσια κατάθεσή της, σημείωσε στην ενότητα σχολίων ότι κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού του Ιουνίου 2022 στην Αίγυπτο, η διαμονή «προσφέρθηκε από την τοπική κυβέρνηση».

Ερωτηθείσα για την επίσκεψη στο Κάιρο, το γραφείο της Σίμσον είπε ότι η αιγυπτιακή κυβέρνηση είχε προσφερθεί να καλύψει τη στέγαση των αντιπροσωπειών της Επιτροπής και η ομάδα της αποδέχθηκε την προσφορά. Η δήλωση των αξιωματούχων της Σίμσον επανέλαβε ότι αυτό ήταν «σύμφωνο» με τον κώδικα δεοντολογίας.

Παρόλο που όλες οι ομάδες των επιτρόπων υποστήριξαν ότι οι δωρεάν διαμονές σε ξενοδοχεία από ξένες κυβερνήσεις πληρούσαν τους κανόνες που ορίζονται στον κώδικα, αυτό είναι απίθανο να είναι αρκετό για να ικανοποιήσει τους ακτιβιστές της διαφάνειας. «Εάν οι κανόνες δεν το απαγορεύουν ρητά», είπε ο Αϊόσα της Διεθνούς Διαφάνειας, «θα πρέπει να αναθεωρηθούν».