Πώς θα αντιμετωπιστούν οι σοβαρές ελλείψεις σε βασικά φάρμακα γενικής χρήσης;

Χρόνιο, μείζον και πολύπλοκο έως δαιδαλώδες φαντάζει στα μάτια του πολίτη -και πολύ περισσότερο του ασθενή- το διαρκώς επιδεινούμενο το τελευταίο διάστημα ζήτημα των ελλείψεων από την αγορά βασικών φαρμάκων. Πρόκειται για ένα πρόβλημα πραγματικά άλυτο ή μας παρουσιάζεται σαν τέτοιο; Πόσο επιβαρυντική για το πρόβλημα είναι η ελεύθερη διακίνηση των ΜΗΣΥΦΑ και πώς μπορεί να ελεγχθεί χωρίς να ταλαιπωρηθεί ο ασθενής;

Ρούλα Σκουρογιάννη

Η επίσημη εξήγηση του υπουργείου Υγείας

Στην πρόσφατη έκτακτη ενημέρωση στο υπουργείο, την Τετάρτη (4/1), ο υπουργός Υγείας Θάνος Πλεύρης, εξήγησε ότι «το πρόβλημα της έλλειψης συγκεκριμένων φαρμάκων χωρίζεται σε δύο κατηγορίες και συγκεκριμένα σε μία κατηγορία φαρμάκων που παρουσιάζουν διαχρονικά έλλειψη λόγω παραλλήλων εξαγωγών και στην τωρινή έλλειψη συγκεκριμένων φαρμάκων κυρίως δραστικής ουσίας παρακεταμόλης, αντιβιώσεων και αναπνευστικών και αποφρακτικών συσκευών που είναι παγκόσμιο και αφορά όλες τις χώρες».

Αναλυτικότερα, ο κ. Πλεύρης διευκρίνισε πως: «το παγκόσμιο πρόβλημα οφείλεται στη μειωμένη παραγωγή, απότοκο της πανδημίας του Covid-19, της ενεργειακής κρίσης, της έλλειψης πρώτων υλών, της δέσμευσης μεγάλων ποσοτήτων στις χώρες που έχουν πρώτες ύλες όπως η Κίνα και η Ινδία και στη μεγάλη αύξηση των εποχικών λοιμώξεων. Χαρακτηριστικά στις συγκεκριμένες δραστικές υπάρχει αύξηση στις πωλήσεις από πέρυσι από 25 έως 40%, πράγμα που δείχνει ότι είχαμε εκτιμήσει την αυξημένη ζήτηση».

Υπογράμμισε ότι η χώρα μας αντιμετωπίζει το συγκεκριμένο πρόβλημα σε πολύ μικρότερο βαθμό από άλλες χώρες με πολύ πιο ακριβά φάρμακα, όπως η ΗΠΑ, η Γερμανία, η Αγγλία, η Γαλλία και πολλές άλλες χώρες της Ε.Ε. «διότι έχουμε ισχυρή Ελληνική εγχώρια παραγωγή και μπορούμε να τροφοδοτούμε την αγορά με γενόσημα φάρμακα των δραστικών ουσιών που είναι σε έλλειψη». Το ότι έχουν ελλείψεις χώρες με ακριβά φάρμακα αποδεικνύει ότι το πρόβλημα στην παρούσα φάση δεν είναι πρόβλημα τιμών ή εξαγωγών αλλά παραγωγής».

94 κατηγορίες φαρμάκων αναμένεται να «κλειδωθούν» από την ΗΔΙΚΑ

Στο πλαίσιο της ίδιας ενημέρωσης, μία λύση για την αντιμετώπιση των ελλείψεων συγκεκριμένων φαρμακευτικών σκευασμάτων, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΟΦ, κ. Δημήτρη Φιλίππου, είναι η συνταγογράφηση μόνο δραστικής από τον θεράποντα ιατρό και η χορήγηση του διαθέσιμου φαρμάκου με τη δραστική αυτή στον ασθενή. Αν και το μέτρο ισχύει ήδη εδώ και χρόνια, φαίνεται πως για την ομαλοποίηση της παρούσας έκτακτης κατάστασης θα υπάρχει αυστηροποίησή του, καθώς ο κ. Φιλίππου ανακοίνωσε ότι «για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, θα αποσταλούν στην ΗΔΙΚΑ, για να ‘κλειδωθούν’, 94 κατηγορίες, που σημαίνει ότι ο γιατρός δεν θα μπορεί να γράφει το συγκεκριμένο σκεύασμα επιλογής του, αλλά θα είναι ανοιχτή η συνταγή και ο ασθενής θα παίρνει όποιο φάρμακο με την ίδια δραστική ουσία υπάρχει διαθέσιμο».
Ο κ. Φιλίππου, μάλιστα, εκτίμησε ότι πρόκειται περίπου για 150 με 160 φάρμακα, και ότι με την ενέργεια αυτή η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί. 

Σχετικό σχόλιο έκανε στο libre ο πρόεδρος του Πανελληνίου Ιατρικού Συλλόγου (ΠΙΣ), κ. Αθανάσιος Εξαδάκτυλος, τονίζοντας ότι «η συνταγογράφηση της δραστικής είναι ένα ζήτημα που μας ταλαιπωρεί από το 2012», ενώ παραδέχτηκε ότι «όλα τα φάρμακα που περιέχουν την ίδια δραστική ουσία δεν είναι ίδια φάρμακα. Ο γιατρός πρέπει να έχει τη δυνατότητα να επιλέγει φάρμακο, αλλά βεβαίως, εάν το συγκεκριμένο φάρμακο βρίσκεται σε έλλειψη, θα πρέπει να δίνει εναλλακτική στον ασθενή του. Και τώρα, ο γιατρός στα σχόλια μπορεί να γράψει το σκεύασμα που θέλει να χορηγηθεί στον ασθενή του και σε ελάχιστες περιπτώσεις να αναφέρει ότι πρέπει οπωσδήποτε να χορηγηθεί το συγκεκριμένο σκεύασμα. Δεν νομίζω ότι αυτό που είπε ο πρόεδρος του ΕΟΦ αποτελεί μείζον ζήτημα για τους γιατρούς».

Δημήτρης Κούβελας: Η λύση βρίσκεται στην υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση των ΜΗΣΥΦΑ στα φαρμακεία

Ένα σημαντικό μέρος της λύσης για τις ελλείψεις φαρμάκων βρίσκεται στην υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση για όλα τα φάρμακα, υποστηρίζει, επιχειρηματολογώντας σχετικά ο Καθηγητής Κλινικής Φαρμακολογίας του Πανεπιστημίου της Θεσσαλονίκης, Δημήτρης Κούβελας.
«Τα ΜΗΣΥΦΑ θα πρέπει να τα συνταγογραφεί ο φαρμακοποιός που θα έχει και την ευθύνη. Πιο συγκεκριμένα, ο φαρμακοποιός θα πρέπει, χορηγώντας τα ΜΗΣΥΦΑ, να σκανάρει το κουπόνι κι έτσι θα περνάει η αγορά και στο σύστημα και θα φαίνεται στο ΑΜΚΑ του ασθενή ποιο φάρμακο έχει αγοράσει, πότε και σε ποια ποσότητα. Έτσι, θα φανεί αν ένας ασθενής προσπαθεί να αγοράσει 10 κουτιά την ημέρα από ένα (αντιπυρετικό για παράδειγμα) φάρμακο που δεν του είναι απαραίτητο (δεν μπορεί να καταναλώσει αυτή την ποσότητα). Εκεί, θα μπορεί να μπει ένα όριο, ώστε να μη γίνεται στοκ φαρμάκων από τους ασθενείς και να ελέγχεται και η υπερκατανάλωση. Επιπλέον, θα ενημερώνεται ο ηλεκτρονικός φάκελός του ασθενή και θα προλαμβάνονται δηλητηριάσεις, αλληλεπιδράσεις και άλλα.

Ταυτόχρονα, με αυτόν τον τρόπο ηλεκτρονικής καταγραφής στο ΑΜΚΑ του πολίτη, δεν θα μπορεί κανείς να παίρνει φάρμακα σε μεγάλες ποσότητες από διάφορα φαρμακεία και να κάνει εμπόριο ως πελάτης φαρμακείου με αγορά λιανικής.

Υπάρχουν φάρμακα για τα οποία η εταιρεία δηλώνει επάρκεια, η φαρμακαποθήκη το ίδιο, και το φαρμακείο έλλειψη… Από πού φεύγει το φάρμακο;
Αν δεν υπάρχει το tracing, η καταγραφή δηλαδή του κωδικού, δεν μπορούμε να ξέρουμε αν γίνονται και παράνομες εξαγωγές και από ποια κανάλια, καθώς και το φαρμακείο μπορεί να κάνει εξαγωγή, άμα θέλει.

Αν βάλουμε την υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση στα φαρμακεία ουσιαστικά αποκτάμε έλεγχο στο σύνολο διακίνησης των προϊόντων, όπως γίνεται σε όλο τον κόσμο.

Αν πραγματικά ενδιαφερόμαστε να επιλυθεί το θέμα των ελλείψεων φαρμάκων θα έπρεπε να έχει εφαρμοστεί αυτός ο τρόπος καταγραφής γιατί θα αντιμετώπιζε ένα μέρος του προβλήματος», κατέληξε ο κ. Κούβελας.