Συνταρακτικό ρεπορτάζ του Reuters για το φιάσκο με τα εμβόλια: Στα άδυτα των Βρυξελλών – “Αντίστροφη μέτρηση έως την καταστροφή”

Το πρακτορείο Reuters, με αναλυτικό ρεπορτάζ από τα «άδυτα» των Βρυξελλών, και τίτλο «Αντίστροφη μέτρηση προς την καταστροφή: Μέσα στον αγώνα της Ευρώπης για εμβόλια κατά του κορονοϊού», δείχνει ένα-ένα τα λάθη και τις ανεπάρκειες υψηλόβαθμων Ευρωπαίων στελεχών.

Μεταξύ αυτών, για παράδειγμα, είναι το γεγονός ότι «σοκαρίστηκαν» όταν έμαθαν ότι η AstraZeneca δεν θα παραδώσει τις υπεσχημένες δόσεις εμβολίων, ενώ το γνώριζαν από τις αρχές Δεκεμβρίου.

Η Ε.Ε. έχει πληρώσει πολλά δισ. ευρώ για να εξασφαλίσει επαρκή εμβόλια κατά του κορονοϊού και με στόχο έως το τέλος του καλοκαιριού του 2021 να έχει εμβολιαστεί περί το 70% του συνολικού πληθυσμού της. Όταν η μία μετά την άλλη οι φαρμακοβιομηχανίες ανακοίνωναν ότι δεν μπορούσαν να παραδώσουν εγκαίρως τα εμβόλια που συμφώνησαν, πολλά ήταν τα κράτη-μέλη που μιλούσαν για «καταστροφή», καθώς εξαπλώνονται και τα νέα και περισσότερο μολυσματικά στελέχη του SarsCov-2.

Η προσπάθεια της Κομισιόν, με επικεφαλής την πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, να «ντροπιάσει» τις φαρμακοβιομηχανίες για να τις υποχρεώσει να παραδώσουν τα εμβόλια, απέτυχε και σύμφωνα με το ρεπορτάζ του πρακτορείο από την «ευφορία» οι αξιωματούχοι της Ε.Ε. πέρασαν στον «πανικό», ενώ ξέσπασε σοβαρή αμφισβήτηση για το αν η Κομισιόν έχει την ικανότητα να διαπραγματεύεται εκ μέρους των μελών της.

Γνώριζαν από 4 Δεκεμβρίου

Το Reuters μίλησε με αξιωματούχους της Ε.Ε. και αποκαλύπτει ότι υψηλόβαθμα στελέχη γνώριζαν από τις 4 Δεκεμβρίου ότι η AstraZeneca δεν θα παρέδιδε εγκαίρως τα εμβόλια που συμφωνήθηκαν, αλλά παρ’ όλα αυτά έκαναν μεγαλόστομες ανακοινώσεις. Όταν ξέσπασε η κρίση, έκαναν ακόμη μία «γκάφα» προσπαθώντας να βρουν εμβόλια τα οποία είχαν ήδη εξαχθεί σε τρίτες χώρες και ενώ ήδη έχουν χάσει τη ζωή τους 700.000 πολίτες εντός της Ε.Ε. Παράλληλα, προκάλεσαν πολιτική κρίση με τη Βρετανία, που ήδη προχωρούσε με ταχύτητα τους εμβολιασμούς.

Αν και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η AstraZeneca αρνήθηκαν να σχολιάσουν το ρεπορτάζ, το Reuters που έχει διασταυρώσει τις πληροφορίες αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:

• Οι διπλωμάτες φοβόντουσαν μήπως η Κομισιόν χάσει τη μάχη έναντι όσων την κατηγορούν για «τεράστια αποτυχία» και την κάλεσαν να ρίξει τους τόνους με το Λονδίνο, ώστε να εξασφαλιστούν το συντομότερο εμβόλια από την AstraZeneca, καθώς κατέστη σαφές ότι δεν μπορούσε η Ε.Ε. να βγει κερδισμένη από τον καβγά με τις φαρμακοβιομηχανίες.
• Για να ηρεμήσει η κατάσταση, τα κράτη-μέλη συμφώνησαν να δημιουργηθεί μια ομάδα διαπραγμάτευσης με τις φαρμακοβιομηχανίες, στήριξης των πιο μικρών χωρών και για να αποτρέψουν τις αντιπαραθέσεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. Μέλη της Επιτροπής και διπλωμάτες συναντήθηκαν «κεκλεισμένων των θυρών» για να ορίσουν επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας τη Σάντρα Γκαλίνα.
• Η Ε.Ε. επέλεξε να καθυστερήσεις τρεις εβδομάδες σε σχέση με τη Βρετανία την έγκριση του εμβολίου της AstraZeneca, ενώ ανακοίνωνε συμβόλαια προαγοράς εμβολίων με έξι άλλες εταιρείες, ώστε να εξασφαλίσει 2,3 δισ. δόσεις για τον πληθυσμό της των 450 εκατ, ανθρώπων. Η αμερικανική Pfizer, που συνεργάστηκε με τη γερμανική BioNTech, ήταν η πρώτη που πήρε έγκριση, με την Κομισιόν να μιλάει για παράδοση έως 600 εκατ. δόσεων «χωρίς καθυστερήσεις», ή 3,5 εκατ. δόσεων την εβδομάδα. Ωστόσο η Γκαλίνα απέφυγε να ενημερώσει ότι η Βρετανία λάμβανε 4 εκατ. δόσεις. Η Pfizer αρνήθηκε να σχολιάσει το ρεπορτάζ, λέγοντας ότι ο σχεδιασμός των παραδόσεων είναι εμπιστευτικός.
• Η Γκαλίνα υποστήριξε ότι μερικές χώρες προτιμούσαν να λάβουν εμβόλια από την AstraZeneca, προσφέροντας το μερίδιό τους από τα εμβόλια της Pfizer σε άλλους, λόγω χαμηλού κόστους. Αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία που να το αποδεικνύουν, καθώς οι φαρμακοβιομηχανίες αρνούνται να δώσουν τις τιμές των εμβολίων τους. Σύμφωνα με τους αξιωματούχους που μίλησαν στο Reuters, το εμβόλιο της AstraZeneca’s κοστίζει 2,5 ευρώ ανά δόση έναντι 15,5 της Pfizer και η AstraZeneca έως τον Μάρτιο να παραδώσει από 80 έως 120 εκατ. δόσεις.
• Όμως οι διαπραγματευτές της Ε.Ε. ήξεραν από τις 4 Δεκεμβρίου ότι η εταιρεία είχε προβλήματα παραγωγής και ότι θα μείωνε τους στόχους στο πρώτο τρίμηνο κατά τα δύο τρίτα από το σύνολο των 120 εκατ. δόσεων. Η Γκαλίνα, πάντως, διαβεβαίωνε την Ευρωβουλή στις 12 Ιανουαρίου ότι μόνο μια-δυο χώρες είχαν διαμαρτυρηθεί για καθυστερήσεις εμβολίων. Τρεις μέρες μετά, στις 15 του μήνα η Pfizer ανακοίνωσε ότι θα μειώσει την παραγωγή λόγω προβλημάτων προκαλώντας οργή, ενώ είχαν παραδοθεί μόλις 5 εκατ. εμβόλια σε όλη την Ε.Ε. Τρεις μέρες μετά η Κομισιόν ανακοίνωνε τους φιλόδοξους στόχους σε όλη την Ε.Ε. να έχει εμβολιαστεί άνω του 80% του υγειονομικού προσωπικού μέχρι τον Μάρτιο και του 70% του συνολικού πληθυσμού έως το τέλος του καλοκαιριού, ενώ γνώριζαν ότι αυτό είναι αντικειμενικά αδύνατο, με δεδομένο ότι ο συνολικός εμβολιασμός δεν έχει ξεπεράσει το 2%. Οι αντιδράσεις των χωρών-μελών ήταν οργίλες, ειδικά από την Ολλανδία και τη Λιθουανία.
• Στις 22 Ιανουαρίου έρχεται η ανακοίνωση της AstraZeneca για μείωση των παραδόσεων σε 31 εκατ. αντί 80 εκατ. το πρώτο τρίμηνο. Ακολούθησε ο γνωστός «πόλεμος ανακοινώσεων» μεταξύ της επιτρόπου Υγείας, Στέλλας Κυριακίδου, της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, της εταιρείας και της Βρετανίας, η συνακόλουθη διαπραγμάτευση και η τελική συμφωνία που τελικά εξασφάλισε στην Ε.Ε. αντί 7 εκατ. δόσεις τον Φεβρουάριο, 8.
• Στις 27 Ιανουαρίου, η Γκαλίνα ενημέρωσε τους αντιπροσώπους των χωρών της Ε.Ε. επίσης κεκλεισμένων των θυρών, για τα προβλήματα με την AstraZeneca, που ήταν ήδη γνωστά, ενώ πρόσθεσε και το «μεγάλο χτύπημα»: Δεν είχαν ιδέα ποιος εξάγει εμβόλια, πόσα και πού τα στέλνει… Ο μηχανισμός ελέγχου στα σύνορα έδειξε πάνω-κάτω εξαγωγές σε Βρετανία, Καναδά και Ισραήλ, ενώ η εταιρεία Fosun που έχει αποκλειστικά δικαιώματα για εξαγωγές εμβολία στην Κίνα και το Χονγκ Κονγκ δεν δέχθηκε να δώσει στοιχεία.

Η ενημέρωση προκάλεσε νέα οργή με τον πρέσβη της Γαλλίας να επισημαίνει ότι η Κομισιόν «είναι με την πλάτη στον τοίχο».

Η Κομισιόν έστρεψε τις προσπάθειές της στη βρετανική κυβέρνηση, στην προσπάθεια να πείσει την AstraZeneca να φέρει εμβόλια στην Ε.Ε. με τα γνωστά έως σήμερα αποτελέσματα.