Γιατί η έκθεση του Στέϊτ Ντιπάρτμεντ προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα- “Κύκνειο άσμα” Τραμπ υπέρ της Τουρκίας ή επίσημη θέση;

Σε έκθεσή του προς το Κογκρέσο, το Στέιτ Ντιπάρμεντ αναφέρει ότι η αμερικανική κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να παράσχει μια λίστα με τις επιβεβαιωμένες παραβιάσεις του εναέριου χώρου της Ελλάδας από τις 17 Ιανουαρίου.
Συγκεκριμένα, στην έκθεση αναφέρεται ότι οι λόγοι που αυτό καθίσταται αδύνατο για την κυβέρνηση των ΗΠΑ, είναι οι ακόλουθοι:

1) Η Ελλάδα διεκδικεί εναέριο χώρο που επεκτείνεται έως και 10 ναυτικά μίλια και χωρικά ύδατα μέχρι και έξι ν.μ.. Με βάση το Διεθνές Δίκαιο, ο εναέριος χώρος μίας χώρας συμπίπτει με τα χωρικά της ύδατα. Γι’ αυτό οι ΗΠΑ αναγνωρίζουν εναέριο χώρο μέχρι και 6 ν.μ. σύμφωνα με τα χωρικά ύδατα. Η Ελλάδα και οι ΗΠΑ δεν έχουν την ίδια άποψη για την έκταση του ελληνικού εναερίου χώρου.

2) Παρόλο που η Ελλάδα διεκδικεί μέχρι και 6 ν.μ. χωρικά ύδατα στο Αιγαίο, η χώρα και οι γείτονές της δεν έχουν συμφωνήσει σε συνοριακή οριοθέτηση σε εκείνες τις περιοχές όπου αλληλοεπικαλύπτονται τα νόμιμα θαλάσσια δικαιώματά τους. Η απουσία μιας τέτοιας οριοθέτησης σημαίνει ότι δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη εικόνα σε ό,τι αφορά την έκταση των χωρικών υδάτων της Ελλάδας και τον αντίστοιχο εναέριο χώρο στις περιοχές αυτές, καθιστώντας αδύνατη οποιαδήποτε αξιολόγηση των συνολικών παραβιάσεων.
Οι ΗΠΑ παροτρύνουν την Ελλάδα και την Τουρκία να επιλύσουν τα εκκρεμή διμερή ζητήματα σε ό,τι αφορά τα θαλάσσια σύνορά τους με ειρηνικό τρόπο και με βάση το Διεθνές Δίκαιο.

Η έκθεση δημιουργεί εύλογα σοβαρά ερωτηματικά για τη στάση των Ηνωμένων Πολιτειών, αν και δεν μπορεί ακόμα να διευκρινιστεί εάν αποτελεί μια αντίδραση “μηχανισμού” του απερχόμενου Ντόναλντ Τραμπ και των επιρροών του σε μια προσπάθεια να δημιουργηθούν μικρά “τετελεσμένα” υπέρ της Άγκυρας, ή μια γραφειοκρατική τοποθέτηση της αμερικανικής διπλωματίας. Εάν ισχύει το πρώτο και αποτελεί παρέμβαση υπέρ της Τουρκίας στο κενό ηγεσίας που υπάρχει αυτή την ώρα στον Λευκό Οίκο έχει αξία αλλά ίσως μπορεί να ανατραπεί. Εάν ισχύει το δεύτερο αποτελεί ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη.

Συμφωνα με τις πληροφορίες από διπλωματικές πηγές η έκθεση του State Department προκαλεί μεγάλη ανησυχία διότι:

1. Δηλώνει σαφώς ότι η διαφορά χωρικών υδάτων (6 νμ) με ενάεριο χώρο (10 νμ) δεν συνάδει με το διεθνές δίκαιο άρα δεν καταγράφει τις παραβιάσεις μεταξύ 6-10 νμ. (“Σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ο εναέριος χώρος μιας χώρας συμπίπτει με τα χωρικά ύδατα. Έτσι, οι Ηνωμένες Πολιτείες αναγνωρίζουν έως και 6 ναυτικά μίλια εναέριου χώρου της Ελλάδας, σύμφωνα με τα χωρικά ύδατα της Ελλάδας.”)
2. Δεν καταγράφει όμως ούτε καν υπερπτήσεις νησιών και παραβιάσεις κάτω από 6 νμ διότι “η Ελλάδα και οι γείτονές της δεν συμφώνησαν για οριοθέτηση συνόρων στις περιοχές όπου επικαλύπτονται τα νόμιμα θαλάσσια δικαιώματά τους.” Συσκοτίζει με αυτόν τον τρόπο το γεγονός ότι η Τουρκία δεν πραγματοποιεί παραβιάσεις επειδή η Ελλάδα διεκδικεί χωρικά ύδατα πέραν της μέσης γραμμής όπου υπάρχουν αντικείμενες ακτές σε απόσταση κάτω των 24 νμ ή 12 νμ. Η Τουρκία πραγματοποιεί παραβιάσεις κάτω των 6 νμ είτε σε κάποια νησιά που δεν αναγνωρίζει ως ελληνικά (“θεωρία γκρίζων ζωνών” πχ Αγαθονήσι) είτε σε κάποια νησιά που αναγνωρίζει ως ελληνικά αλλά θεωρεί ότι θα έπρεπε να είναι αποστρατιωτικοποιημένα (πχ Ρόδος).

Στο πλαίσιο αυτό για πρώτη φορά οι ΗΠΑ τάσσονται με τόσο ξεκάθαρο τρόπο υπέρ των τουρκικών θέσεων.