Βanda Entopica: Τι ακριβώς συνέβη και γιατί πρόκειται για “μαύρη” λογοκρισία-Επιστροφή εθνικιστικού παροξυσμού στη Φλώρινα

Εκ πρώτης όψεως και εκ πρώτης αναγνώσεως το περιστατικό που έλαβε χώρα στη Φλώρινα στις 22 Δεκεμβρίου κατά τη διάρκεια συναυλίας της μουσικής μπάντας Βanda Entopica θα μπορούσε να λογιστεί ως μάλλον αστείο. Ενας οργισμένος δήμαρχος, ο δήμαρχος Φλώρινας Βασίλης Γιαννάκης, διέκοψε τη συναυλία του συγκροτήματος γιατί ακούστηκε ένα τραγούδι στα Μακεδονικά, το Eleno Kerko, το οποίο θεωρήθηκε “αντεθνικό”. Toυλάχιστον αυτό ανέφεραν οι πληροφορίες.

Η μπάντα διέψευσε ακόμη και αυτήν την πληροφορίας ανακοινώνοντας ότι το κομμάτι που τελικά παίχθηκε (στα Μακεδονικά) ήταν το Ελα Κέρκο (μαζί με το Σόφκα).

Εν έτει 2025 δηλαδή ένας τοπικός άρχοντας, εκλεγμένος, αποφάσισε, μόνος του, να επιβάλλει λογοκρισία και να διακόψει ένα καλλιτεχνικό event επικαλούμενος “εθνικούς λόγους”.

Αυτό εξ ορισμού ακούγεται και είναι προβληματικό, ιδιαίτερα σε μία περιοχή η οποία έχει υποφέρει στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν από εθνικιστικό οίστρο (το είχε νιώσει στο πετσί του ο κατά πολλούς καλύτερος Ελληνας σκηνοθέτης όλων των εποχών, ο Θόδωρος Αγγελόπουλος).

Ας βάλουμε, όμως, τα πράγματα σε μία σειρά επιχειρώντας να αναδείξουμε τα γεγονότα ως έχουν.

H Banda Entopica είναι μια παραδοσιακή μπάντα δρόμου με έδρα τη Θεσσαλονίκη, που ξεκίνησε να παίζει στους δρόμους της πόλης και συνδυάζει ήχους από Μακεδονία, Θράκη, Ήπειρο και ευρύτερα τα Βαλκάνια. Το 2021 κυκλοφόρησε ο πρώτος δίσκος τους που έχει τον τίτλο του συγκροτήματος.

Οχι ότι έχει ιδιαίτερα σημασία αλλά ας το αναφέρουμε: Τα μέλη της μπάντας είναι Ελληνες με καταγωγή από την ελληνική Μακεδονία και τη Θεσσαλία.

Το “επίμαχο” τραγούδι , το “Eleno Kerko, ακόμα και αν ακουγόταν, είναι κατά βάση ένα τραγούδι ερωτικό. Οι στίχοι αφηγούνται την ιστορία μιας μητέρας που ρωτά την κόρη της Ελένη τι σκέφτεται και σε ποιον γράφει γράμμα. Η Ελένη απαντά ότι γράφει στον εραστή της που έφυγε για ταξίδι και του ζητά δώρο όταν επιστρέψει.

Το Σόφκα που ακούστηκε, ως τίτλος, σημαίνει απλά “Σοφία”.

Αυτά τα κομμάτια, όπως και πολλά άλλα βαλκανικά τραγούδια, έχουν γνωρίσει δεκάδες διασκευές σε όλα τα μήκη και πλάτη της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων. Συμβαίνει άλλωστε αυτό με τα παραδοσιακά τραγούδια παντός τύπου.

Όλα αυτά είναι μάλλον φυσιολογικά. Αυτό που σίγουρα δεν είναι έχει να κάνει με το φόβο που αισθάνονται πολλοί κάτοικοι της Φλώρινας από την επέλαση της εθνικιστικής προπαγάνδας και πάλι στην περιοχή.

Πηγές, πολύ καλά πληροφορημένες, τόνισαν στο Libre.gr ότι υπάρχουν πολίτες που διστάζουν να εκφράσουν ελεύθερα την γνώμη τους για όσα έγιναν και γίνονται στην πόλη τους καθώς θεωρούν ότι σε περίπτωση που το κάνουν, θα απομονωθούν από την “εθνικιστική” πλειοψηφία της περιοχής.

Θα νόμιζε κανείς ότι ιδιαίτερα μετά την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών, που έλυσε ένα χρόνιο “εθνικό” πρόβλημα δεκαετιών, τα εθνικιστικά πάθη στην περιοχή και το κυνήγι μαγισσών θα είχαν καταλαγιάσει.

Ομως, κατά πως φαίνεται, υπάρχουν ακόμη κύκλοι που φέρονται να συντηρούν το παιχνίδι του εθνικισμού και της μισαλλοδοξίας εκμεταλλευόμενοι και τη γενικότερη πολιτική αναδίπλωση προς τα δεξιά του πολιτικού φάσματος σε Ελλάδα και Ευρώπη.

Η Φλώρινα είναι σαν να επέστρεψε στα χρόνια του μετεμφυλιακού ελληνικού κράτους όταν, όσοι μιλούσαν το σλαβικό “ιδίωμα” (τα Μακεδονικά, δηλαδή) θεωρούνται εθνικώς ύποπτοι (εξαιρετικό, ως προς αυτό, το σχετικό βιβλίο του Τάσου Κωστόπουλου “Η απαγορευμένη γλώσσα”).

Στην περιοχή βέβαια είναι γεγονός ότι κατά καιρούς ακούγονταν (κυρίως σε πανηγύρια) τραγούδια που προωθούσαν τον (βορειο)μακεδονικό εθνικισμό αλλά στην προκειμένη περίπτωση δεν έχουμε να κάνουμε καν μ’ αυτό αλλά με ένα ερωτικό τραγούδι το οποίο απλώς τραγουδήθηκε (σε συναυλία και όχι σε πανηγύρι) στη Μακεδονική γλώσσα.

Οπως χαρακτηριστικά έγραψε ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου και άριστος γνώστης της περιοχής της Φλώρινας Δημήτρης Χριστόπουλος σε ανάρτησή του “αν αυτές οι πρακτικές περάσουν αναπάντητες, τότε η ΄χώρα θα βυθίζεται κάθε χρόνο που περνάει όλο και περισσότερο στο σκοτάδι του αυταρχισμού και του φόβου. Η περιοχή της Φλώρινας ξέρει και από τα δύο”.

Στο ίδιο μήκος κύματος συντάχθηκε και ο πρώην πρόεδρος της ΑΔΑΕ Χρήστος Ράμμος ο οποίος επίσης τοποθετήθηκε δημοσίως για το ζήτημα:  “Οι όψιμες εθνικοφροσύνες μας γυρίζουν πίσω στις πιο σκοτεινές περιόδους της Ιστορίας μας και αποτελούν θλιβερό και ανησυχητικό δείγμα ανόδου ακροδεξιών και μισαλλόδοξων ιδεολογιών. Μην αφήσουμε να μας πάρουν πίσω όσα κατακτήσαμε με τόσους αγώνες τις τελευταίες δεκαετίες. Σήμερα απαγορεύεται ένα τραγούδι, αύριο μπορεί, εν ονόματι της εθνικοφροσύνης που μας βασάνισε άγρια παλιότερα, ή της “ορθοφροσύνης”, όπως αυτή την αντιλαμβάνεται η εξουσία ή μια υποτιθέμενη κοινωνική πλειοψηφία, να απαγορευτεί η ελευθερία του λόγου και να καταλήξουμε στο τέλος σαν την εξ ανατολών γειτονική μας χώρα [που απαγορεύει στο 25% του πληθυσμού της να μιλάει την μητρική του γλώσσα] χωρίς καν να το καταλάβουμε, με συνέπεια όταν το αντιληφθούμε να είναι αργά για την όποια αντίδραση, όπως έχει διδάξει τόσο συχνά η Ιστορία” τόνισε ο Ελληνας νομικός.

Η μπάντα, τέλος, υπογράμμισε το ζήτημα της ωμής κρατικής παρέμβασης: “Δυστυχώς, δεχτήκαμε επιθέσεις και απειλές. Συγκεκριμένα, ο δήμαρχος επενέβη την ώρα της εργασίας μας, προσβάλλοντας και φωνάζοντας στα μέλη της μπάντας. Παράλληλα, άτομο από το κοινό ανέβηκε στη σκηνή σπρώχνοντας τον τρομπετίστα μας, ενώ απειλούσε ότι θα καλέσει το 100. Φράσεις όπως «εγώ σας πληρώνω», «στην πόλη μου δεν θα τραγουδάτε τέτοια τραγούδια», «ποιος σας άφησε να τραγουδήσετε Σλάβικα;», που ειπώθηκαν από τον δήμαρχο, είναι απαράδεκτες και κατακριτέες. Θεωρούμε απαραίτητο να διευκρινίσουμε ότι από τα περίπου 2.000 άτομα, μόνο μια δεκαριά αντέδρασαν με αυτόν τον τρόπο”.