Politico για σχέδιο Ζελένσκι: Ανοιχτό ενδεχόμενο αποχώρησης από την ανατολική Ουκρανία

Σημαντικές και πολιτικά ευαίσθητες πρόνοιες περιλαμβάνει το νεότερο προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου που συμφωνήθηκε μεταξύ Αμερικανών και Ουκρανών διαπραγματευτών, σύμφωνα με όσα αποκάλυψε ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Όπως δήλωσε, το κείμενο προβλέπει απόσυρση ουκρανικών στρατευμάτων από ανατολικά εδάφη τα οποία διεκδικεί η Ρωσία.

Μιλώντας σε δημοσιογράφους στο Κίεβο, ο Ζελένσκι ανέφερε ότι η επικαιροποιημένη εκδοχή του σχεδίου εξετάζει τον χαρακτηρισμό της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς —μεγάλο μέρος της οποίας τελεί σήμερα υπό ρωσική κατοχή— ως αποστρατιωτικοποιημένης «ελεύθερης οικονομικής ζώνης», όπου δεν θα σταθμεύουν ούτε ουκρανικές ούτε ρωσικές δυνάμεις.

Ο Ουκρανός πρόεδρος ξεκαθάρισε ότι το Κίεβο αντιτίθεται στην αποχώρηση, την οποία χαρακτήρισε βασικό αίτημα της Μόσχας. Ωστόσο, αναγνώρισε ότι η χώρα βρίσκεται ενώπιον κρίσιμων επιλογών:
«Υπάρχουν δύο επιλογές: είτε ο πόλεμος συνεχίζεται είτε θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις σχετικά με πιθανές οικονομικές ζώνες», σημείωσε χαρακτηριστικά.

Εγγυήσεις ασφαλείας τύπου Άρθρου 5

Σύμφωνα με τον Ζελένσκι, η νέα εκδοχή του σχεδίου αποτελεί αναθεώρηση πρότασης της κυβέρνησης του Ντόναλντ Τραμπ, η οποία αρχικά είχε απορριφθεί τόσο από το Κίεβο όσο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση ως «μη αποδεκτή». Το επικαιροποιημένο κείμενο, ωστόσο, διατηρεί ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, το ΝΑΤΟ και Ευρωπαίους εταίρους, ισοδύναμες με το Άρθρο 5 της Συμμαχίας.

Όπως εξήγησε, σε περίπτωση νέας ρωσικής εισβολής, θα ενεργοποιηθεί συντονισμένη στρατιωτική αντίδραση, ενώ θα αποκατασταθούν πλήρως οι διεθνείς κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Αντιθέτως, οι εγγυήσεις παύουν να ισχύουν εάν η Ουκρανία προβεί σε απρόκλητη στρατιωτική ενέργεια.

Παράλληλα, ο Ζελένσκι σημείωσε ότι η Ουάσινγκτον αφαίρεσε από προηγούμενη εκδοχή τη διάταξη που προέβλεπε αμερικανική οικονομική αποζημίωση ως αντάλλαγμα για τις εγγυήσεις ασφαλείας.

Ρήτρες μη επιθετικότητας και ανοικοδόμηση

Το προσχέδιο ζητεί από τη Ρωσία να υιοθετήσει νομικά δεσμευτική στρατηγική μη επιθετικότητας έναντι της Ουκρανίας και της Ευρώπης. Παράλληλα:

• αναγνωρίζει το δικαίωμα της Ουκρανίας να διεκδικήσει πολεμικές αποζημιώσεις,
• στηρίζει ρητά την ευρωπαϊκή της πορεία και την ένταξη στην ΕΕ,
• προβλέπει ειδικούς επενδυτικούς μηχανισμούς για την ανοικοδόμηση της χώρας.

Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στον Πυρηνικός Σταθμός Ζαπορίζια, για τον οποίο προτείνεται κοινή διαχείριση από Ουκρανούς, Ρώσους και Αμερικανούς. Αν και το Κίεβο απορρίπτει τη ρωσική διοίκηση, εμφανίζεται διατεθειμένο να συνεργαστεί με τις ΗΠΑ σε κρίσιμες υποδομές, ιδίως σε ό,τι αφορά μελλοντική εξόρυξη ορυκτών πόρων.

Ο Ζελένσκι ανέφερε ακόμη ότι η πόλη Ενεργκοντάρ, η οποία βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή, θα μπορούσε να αποστρατιωτικοποιηθεί, εφόσον επιμείνουν οι ΗΠΑ, αλλά μόνο μετά από δημοψήφισμα.

Τέλος, το σχέδιο περιλαμβάνει εκπαιδευτικά προγράμματα ανεκτικότητας, καθώς και μέτρα προστασίας μειονοτήτων, τα οποία —όπως υπογράμμισε— αποτελούν αναγκαία προϋπόθεση για την ευρωπαϊκή πορεία της Ουκρανίας.