CNN: Είναι η ειρηνευτική συμφωνία για την Ουκρανία πραγματικά πιο κοντά από ποτέ;

Οι ΗΠΑ ολοκλήρωσαν τις διήμερες συνομιλίες με Ουκρανούς και Ευρωπαίους διαπραγματευτές στο Βερολίνο, ενώ ακολούθησαν ύστερα περαιτέρω συζητήσεις μεταξύ ηγετών της Ευρώπης, με όλες τις συνομιλίες να δίνουν θετικά μηνύματα για μια μελλοντική ειρηνευτική συμφωνία, σύμφωνα με το CNN.

Οι συνομιλίες επικεντρώθηκαν στις εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία, με στόχο την αποτροπή πιθανής ρωσικής επιθετικότητας στο μέλλον, ένα ζήτημα το οποίο – παρά τις θετικές δηλώσεις – παραμένει βασικό σημείο διαφωνίας στις διαπραγματεύσεις με τη Μόσχα. Το άλλο σημαντικό εμπόδιο, όπως αναφέρει ο ΣΚΑΪ, είναι το μέλλον της περιοχής του Ντονμπάς στην Ουκρανία, την οποία η Ρωσία απαιτεί από το Κίεβο να παραχωρήσει ως προϋπόθεση για τη συμφωνία.

Τη Δευτέρα το βράδυ, οι ηγέτες έκαναν λόγο για «σημαντική πρόοδο». Η Γερμανία ανέφερε ότι υπάρχει μια μικρή αλλά πραγματική πιθανότητα να επιτευχθεί σύντομα συμφωνία, προτείνοντας επίσης την ιδέα μιας εκεχειρίας κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων, ενώ ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι «είμαστε πιο κοντά από ποτέ» σε συμφωνία. Αλλά ποια είναι η πραγματική κατάσταση;

Τι συνέβη στις συνομιλίες στο Βερολίνο;

Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι και ο επικεφαλής διαπραγματευτής του Ρουστέμ Ουμέροφ συναντήθηκαν με τον ειδικό απεσταλμένο του Τραμπ, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του Αμερικανού ηγέτη, Τζάρεντ Κούσνερ, στη γερμανική πρωτεύουσα. Ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς συμμετείχε επίσης στις συνομιλίες, κατά τις οποίες οι διαπραγματευτές εξέτασαν την τελευταία εκδοχή του αμερικανικού ειρηνευτικού σχεδίου.

«Αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε τώρα ένα τέλειο σχέδιο, αλλά είναι μια πολύ εφαρμόσιμη εκδοχή», δήλωσε ο Ζελένσκι στους δημοσιογράφους στο Βερολίνο. «Οι Αμερικανοί θέλουν μια γρήγορη λύση. Εμείς ενδιαφερόμαστε για τη διατήρηση της ποιότητας, ακόμη και με αυτόν τον ρυθμό. Αν η ταχύτητα και η ποιότητα συμπίπτουν, είμαστε απολύτως σύμφωνοι».

Ο Ζελένσκι δήλωσε την Τρίτη ότι συνεργάστηκε με τις ΗΠΑ «λεπτομερώς σε έγγραφα που θα μπορούσαν να σταματήσουν τον πόλεμο και να εγγυηθούν την ασφάλεια» κατά τη διάρκεια των ειρηνευτικών συνομιλιών. «Κάθε λεπτομέρεια έχει σημασία, επειδή καμία λεπτομέρεια δεν πρέπει να γίνει ανταμοιβή για την επιθετικότητα της Ρωσίας», δήλωσε στο ολλανδικό κοινοβούλιο στη Χάγη.

Υπάρχουν πλέον πέντε ξεχωριστά έγγραφα υπό συζήτηση στο πλαίσιο της προτεινόμενης ειρηνευτικής συμφωνίας – αυτά περιλαμβάνουν «νομικά δεσμευτικές» εγγυήσεις ασφαλείας που θα ψηφιστούν από το Κογκρέσο των ΗΠΑ, καθώς και σχέδια για τη χρηματοδότηση της μεταπολεμικής ανάκαμψης της Ουκρανίας.

Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Δανίας, της Φινλανδίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Νορβηγίας, της Πολωνίας, της Σουηδίας και του Ηνωμένου Βασιλείου συγκεντρώθηκαν στο Βερολίνο για ξεχωριστές συνομιλίες, μετά τις οποίες δεσμεύτηκαν να συνεργαστούν με τις ΗΠΑ για να «παράσχουν ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας και μέτρα στήριξης της οικονομικής ανάκαμψης στην Ουκρανία».

Το Κρεμλίνο ανέφερε την Τρίτη ότι δεν έχει ακόμη δει το κείμενο των τελευταίων προτάσεων για εγγυήσεις ασφαλείας τύπου ΝΑΤΟ για την Ουκρανία.

«Θέλουμε ειρήνη. Δεν θέλουμε μια εκεχειρία που θα δώσει στην Ουκρανία την ευκαιρία να πάρει μια ανάσα και να προετοιμαστεί για τη συνέχιση του πολέμου. Θέλουμε να σταματήσουμε αυτόν τον πόλεμο και να πετύχουμε τους στόχους μας, να διασφαλίσουμε τα συμφέροντά μας και να εγγυηθούμε την ειρήνη στην Ευρώπη για το μέλλον», δήλωσε ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ σε δημοσιογράφους, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την πιθανότητα μιας «εκεχειρίας τα Χριστούγεννα».

Ποια μέτρα έθεσαν οι Ευρωπαίοι ηγέτες;

Οι δεσμεύσεις που περιγράφονται στην κοινή ευρωπαϊκή δήλωση περιλαμβάνουν:

– Μια «πολυεθνική δύναμη στην Ουκρανία» υπό ευρωπαϊκή ηγεσία, με στρατιωτική συνεισφορά από συμμάχους της Συμμαχίας των Προθυμών και «υποστηριζόμενη από τις ΗΠΑ». Η δύναμη αυτή θα συμβάλει στην ασφάλεια του ουκρανικού εναέριου χώρου και των θαλασσών της χώρας, «μεταξύ άλλων μέσω επιχειρήσεων εντός της Ουκρανίας».

– Ένας μηχανισμός παρακολούθησης της κατάπαυσης του πυρός υπό την ηγεσία των ΗΠΑ, ο οποίος θα περιλαμβάνει διεθνή συμμετοχή.

– «Σημαντική υποστήριξη στην Ουκρανία για την ανάπτυξη των ενόπλων δυνάμεών της, οι οποίες θα πρέπει να παραμείνουν σε επίπεδο ειρήνης στα 800.000 προσωπικό».

– Μελλοντικές επενδύσεις στην Ουκρανία, οι οποίες θα περιλαμβάνουν εμπορικές συμφωνίες και «διάθεση σημαντικών πόρων για την ανάκαμψη και την ανοικοδόμηση». Η κοινή δήλωση προσθέτει: «Στο πνεύμα αυτό, έχουν δεσμευτεί τα ρωσικά κρατικά περιουσιακά στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση».

Θα συμφωνήσει η Ρωσία;

Αυτό είναι το μεγάλο ερώτημα. Το Κρεμλίνο έχει δηλώσει ότι αντιτίθεται σε οποιοδήποτε σενάριο που περιλαμβάνει την αποστολή στρατευμάτων του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία.

Η ρωσική κυβέρνηση έχει φτάσει στο σημείο να επιμείνει ότι η Ουκρανία πρέπει να κατοχυρώσει στο σύνταγμά της ότι δεν θα ενταχθεί στο ΝΑΤΟ και δεν θα φιλοξενήσει στρατεύματα της στρατιωτικής συμμαχίας εντός των συνόρων της. Τον Νοέμβριο, η Μόσχα απαίτησε επίσης από το Κίεβο να επιβάλει ανώτατο όριο στις ένοπλες δυνάμεις του.

Αμερικανοί αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι περίπου το 90% των ζητημάτων μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας έχουν επιλυθεί, περιγράφοντας το ζήτημα των εδαφικών παραχωρήσεων ως βασικό σημείο διαφωνίας.

Ένας Αμερικανός αξιωματούχος δήλωσε ότι έχουν προταθεί ιδέες για την επίλυση αυτού του αδιεξόδου, συμπεριλαμβανομένης της ανάπτυξης μιας ελεύθερης οικονομικής ζώνης σε τμήματα του Ντονμπάς.

Η αμερικανική διαπραγματευτική ομάδα ανέφερε ότι μια τέτοια ζώνη θα ήταν μια αποστρατιωτικοποιημένη περιοχή, από την οποία θα αποσυρόταν η Ουκρανία, αλλά στην οποία δεν θα εισέρχονταν ρωσικές δυνάμεις. Ωστόσο, δεν είναι σαφές εάν ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν θα υποχωρούσε από τους μαξιμαλιστικούς πολεμικούς στόχους του για να συμφωνήσει σε κάτι τέτοιο.

Η Ουκρανία έθεσε ερωτήματα σχετικά με το ποιος θα διαχειρίζεται αυτή τη ζώνη και ποιος θα διασφαλίζει ότι η απόσυρση των στρατευμάτων θα είναι αμοιβαία.

«Οι Αμερικανοί προσπαθούν να βρουν έναν συμβιβασμό… Θέλω να τονίσω για άλλη μια φορά: μια «ελεύθερη οικονομική ζώνη» δεν σημαίνει ότι βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αυτά είναι βασικά σημεία για μένα σε ό,τι αφορά το Ντονμπάς», δήλωσε ο Ζελένσκι τη Δευτέρα, προσθέτοντας ότι η Ουκρανία δεν θα αναγνωρίσει το προσωρινά κατεχόμενο τμήμα της ανατολικής περιοχής του Ντονμπάς ως νομικά ή de facto ρωσικό έδαφος.

Αμερικανοί αξιωματούχοι περιέγραψαν τις εγγυήσεις ασφαλείας ως «παρόμοιες με το Άρθρο 5», αναφερόμενοι στην αρχή της συνθήκης του ΝΑΤΟ ότι μια επίθεση εναντίον ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Οι αξιωματούχοι αρνήθηκαν να αναφερθούν σε λεπτομέρειες σχετικά με το ρόλο των ΗΠΑ, πέραν του ότι η πρόταση αυτή δεν θα περιλαμβάνει την αποστολή αμερικανικών στρατευμάτων στην Ουκρανία.

«Πριν αποχωρήσουμε από το πεδίο της μάχης, πρέπει να είμαστε απολύτως σίγουροι για το περιεχόμενο αυτών των εγγυήσεων ασφαλείας», δήλωσε ο Ζελένσκι.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Ο Ζελένσκι συνεχίζει τις διπλωματικές συνομιλίες, με επίσκεψη στην Ολλανδία για να συζητήσει την αποζημίωση από τη Ρωσία για τις ζημίες που προκάλεσε κατά τη διάρκεια του πολέμου.

«Οι συνομιλίες δεν αφορούν μόνο την κατάπαυση του πυρός, αλλά και τις εγγυήσεις ασφαλείας», δήλωσε ο Ζελένσκι. «Δεν πρόκειται μόνο για φυσική ασφάλεια, αλλά και για το να μάθει επιτέλους η Ρωσία να ζει σύμφωνα με το κράτος δικαίου. Αυτό θα επιτευχθεί μόνο αν υπάρχει πραγματική λογοδοσία, αν η τιμωρία του επιτιθέμενου γίνει αναπόφευκτη».

Ο Τραμπ, ο οποίος επικοινώνησε τηλεφωνικά τη Δευτέρα κατά τη διάρκεια του δείπνου των Ευρωπαίων ηγετών, δήλωσε ότι «τα πράγματα φαίνεται να πηγαίνουν καλά, αλλά το λέμε αυτό εδώ και πολύ καιρό και είναι δύσκολο». Σημείωσε ακόμη ότι η τηλεφωνική συνομιλία ήταν «πολύ καλή» και ότι είχε μια «μακρά συζήτηση» με τον Ζελένσκι, σημειώνοντας επίσης ότι είχε απευθείας συνομιλίες και με τον Πούτιν.

«Νομίζω ότι είμαστε πιο κοντά από ποτέ και θα δούμε τι μπορούμε να κάνουμε», δήλωσε ο Τραμπ τη Δευτέρα στο Οβάλ Γραφείο. «Το πρόβλημα είναι ότι η Ρωσία θέλει να τελειώσει, και μετά ξαφνικά δεν θέλει, και η Ουκρανία θέλει να τελειώσει, και ξαφνικά δεν θέλει. Οπότε, πρέπει να τους φέρουμε σε κοινή γραμμή».