Σαν Φρανσίσκο εναντίον Big Food: Η δικαστική διαμάχη για την “κρίση δημοσίας υγείας” από υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα

Στο εδώλιο οι γίγαντες της βιομηχανίας τροφίμων μετά τη δυναμική κίνηση του δήμου του Σαν Φρανσίσκο να στραφεί δικαστικά κατά της βιομηχανίας των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων για την «κρίση δημόσιας υγείας» που προκαλεί με τα προϊόντα που διαθέτει στην αγορά.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Ιστορική πρώτη κίνηση κατά της βιομηχανίας τροφίμων

Πιο συγκεκριμένα, ο Δήμος του Σαν Φρανσίσκο κινείται για πρώτη φορά δυναμικά εναντίον μεγάλων εταιρειών τροφίμων, κατηγορώντας τις ότι ευθύνονται για μια κλιμακούμενη κρίση δημόσιας υγείας. Η πόλη κατέθεσε αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο του Σαν Φρανσίσκο κατά των εταιρειών Kraft, Mondelez, Coca-Cola και άλλων παραγωγών υπερεπεξεργασμένων τροφίμων, υποστηρίζοντας ότι προωθούν εν γνώσει τους εθιστικά και επιβλαβή προϊόντα, τα οποία επιβαρύνουν σοβαρά την υγεία των κατοίκων της Καλιφόρνιας.

Ο δικηγόρος της πόλης, Ντέιβιντ Τσιου, υποστηρίζει ότι οι επιχειρήσεις ακολουθούν πρακτικές ανάλογες με αυτές των καπνοβιομηχανιών: σχεδιάζουν τρόφιμα που στοχεύουν στον εθισμό, ενώ τα παρουσιάζουν στο κοινό ως επιλογές καθημερινής κατανάλωσης. Στο νομικό τους επιχείρημα, οι δημοτικές αρχές καταγγέλλουν παραβίαση της πολιτειακής νομοθεσίας περί δημόσιας όχλησης και παραπλανητικού μάρκετινγκ.

«Οι εταιρείες αυτές δημιούργησαν μια κρίση δημόσιας υγείας, αποκόμισαν τεράστια κέρδη και τώρα καλούνται να αναλάβουν την ευθύνη για τη ζημιά που προκάλεσαν», δήλωσε ο Ντέιβιντ Τσιου, επισημαίνοντας πως η συστηματική προώθηση υπερεπεξεργασμένων προϊόντων επιβαρύνει τον πληθυσμό με σοβαρές ασθένειες.

Η έκρηξη στις χρόνιες ασθένειες και η ανισότητα στην υγεία

Σύμφωνα με την αγωγή, όσο τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα πολλαπλασιάζονταν στην αγορά, τα ποσοστά παχυσαρκίας, καρκίνου και σακχαρώδη διαβήτη αυξάνονταν σταθερά. Το γραφείο του Τσιου τονίζει ότι οι καρδιοπάθειες και ο διαβήτης –παθήσεις που συνδέονται στενά με τη συστηματική κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων προϊόντων– αποτελούν πλέον από τις κορυφαίες αιτίες θανάτου στο Σαν Φρανσίσκο, πλήττοντας περισσότερο τις μειονοτικές κοινότητες και τα άτομα με χαμηλό εισόδημα.

Παρά τα αιτήματα των δημοσιογράφων, εκπρόσωποι των εταιρειών Mondelez, Coca-Cola και Kraft-Heinz δεν απάντησαν άμεσα για να σχολιάσουν τις κατηγορίες.

Τι ζητά ο Δήμος: αποζημιώσεις, κυρώσεις και αλλαγή πρακτικών

Η πόλη του Σαν Φρανσίσκο ζητά από το δικαστήριο:

·         Αποζημιώσεις για το αυξημένο κόστος υγειονομικής περίθαλψης που προκαλείται από τις ασθένειες που σχετίζονται με τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα.

·         Αστικές κυρώσεις στις εμπλεκόμενες εταιρείες.

·         Δικαστική εντολή που θα απαγορεύει στρατηγικές παραπλανητικού μάρκετινγκ και θα υποχρεώνει τους παραγωγούς να αναθεωρήσουν ουσιαστικά τις επιχειρηματικές τους πρακτικές.

Ο ορισμός των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων εξακολουθεί να αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής συζήτησης. Ωστόσο, οι ειδικοί συμφωνούν ότι αφορά κυρίως προϊόντα όπως συσκευασμένα σνακ, γλυκίσματα και αναψυκτικά, τα οποία περιέχουν ελάχιστα φυσικά συστατικά και παράγονται μέσω εκτεταμένων τεχνικών επεξεργασίας και πρόσθετων ουσιών.

Η ομοσπονδιακή διάσταση: Οι υπερεπεξεργασμένες τροφές στο επίκεντρο της συζήτησης για τις χρόνιες νόσους

Σε πρόσφατη έκθεση του υπουργείου Υγείας, που παρουσιάστηκε τον Μάιο από τον υπουργό Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, η κυβέρνηση υπογράμμισε ότι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα αποτελούν έναν από τους βασικούς παράγοντες που οδηγούν στην επιδημία χρόνιων ασθενειών στα παιδιά. Το γεγονός αυτό δίνει ακόμη μεγαλύτερη πολιτική και υγειονομική βαρύτητα στην αγωγή του Σαν Φρανσίσκο.

Η υπόθεση αποτελεί πρωτιά σε εθνικό επίπεδο, καθώς είναι η πρώτη φορά που ένας δήμος ισχυρίζεται σε δικαστήριο ότι μεγάλες εταιρείες τροφίμων προωθούν συνειδητά προϊόντα που δημιουργούν εθισμό και βλάπτουν την υγεία.

Νομικές προεκτάσεις και προηγούμενες υποθέσεις

Ο Δήμος εκπροσωπείται από την εταιρεία Morgan & Morgan, η οποία είχε αναλάβει και μια παρόμοια υπόθεση στη Φιλαδέλφεια, όταν ένας 16χρονος ισχυρίστηκε ότι διαγνώστηκε με διαβήτη τύπου 2 και μη αλκοολική στεάτωση ήπατος λόγω της μακροχρόνιας κατανάλωσης υπερεπεξεργασμένων τροφίμων. Εκείνη η αγωγή απορρίφθηκε τον Αύγουστο, καθώς ο ομοσπονδιακός δικαστής έκρινε ότι ο ενάγων δεν κατάφερε να συνδέσει συγκεκριμένα προϊόντα με τα προβλήματα υγείας του.

Παρά την απόρριψη της προηγούμενης αγωγής, η υπόθεση του Σαν Φρανσίσκο ανοίγει έναν νέο δρόμο για τη νομική λογοδοσία της βιομηχανίας τροφίμων, σε μια περίοδο που τα δεδομένα δείχνουν αύξηση χρόνιων παθήσεων και πίεση στα συστήματα υγείας.