Science/ Ανοχύρωτες οι ΗΠΑ στην επόμενη πανδημία- Η καταστροφική πολιτική Τραμπ-Κένεντι

Πώς η κυβέρνηση του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ υπονόμευσε τις προσπάθειες ανάπτυξης εμβολίων και φαρμάκων για τον επόμενο ιικό εφιάλτη. Το άρθρο του Science το εξηγεί.

Τον Οκτώβριο 2020, μετά τη νοσηλεία του λόγω covid-19, ο πρόεδρος Τραμπ επέστρεφε στον Λευκό Οίκο και προκλητικά αφαιρούσε τη μάσκα του μπροστά στις κάμερες, δείχνοντας την περιφρόνησή του στα μέτρα προστασίας που συνιστούσαν οι επιστήμονες. Αυτή η στάση φαίνεται να καθορίζει την πολιτική του σήμερα απέναντι στην προετοιμασία για την αντιμετώπιση νέων πανδημιών.

Τον περασμένο Σεπτέμβριο, 36 επικεφαλής οργανισμών που χρηματοδοτούν έρευνες για την πρόληψη μελλοντικών πανδημιών συναντήθηκαν στην Οτάβα του Καναδά για να συντονίσουν τη δράση τους. Εκπροσωπήθηκαν χώρες από τέσσερις ηπείρους, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) και η ΜΚΟ Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI), συνδιοργανώτρια του φόρουμ. Όμως ένας βασικός παίκτης απουσίαζε: Οι ΗΠΑ.

Η απουσία σηματοδοτούσε μια ταχύτατη και ιστορική οπισθοχώρηση. Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε που οι ΗΠΑ είχαν δεσμευτεί να διδαχθούν από το τραύμα και την τραγωδία των πρώτων μηνών της πανδημίας COVID-19, όταν η ανθρωπότητα δεν διέθετε ούτε εμβόλιο ούτε αποτελεσματική θεραπεία, και χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν κάθε μέρα. Η χώρα είχε ξεκινήσει μια φιλόδοξη προσπάθεια να αναπτύξει αντίμετρα όχι μόνο για τον κορονοϊό, αλλά και για άλλες πιθανές πανδημικές απειλές, επενδύοντας δισεκατομμύρια στην έρευνα ευρέος φάσματος αντιϊκών φαρμάκων και εμβολίων ικανών να αντιμετωπίσουν γνωστούς και άγνωστους ακόμη ιούς.

Ωστόσο, τους τελευταίους δέκα μήνες, ο υπουργός Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών Ρόμπερτ Φ. Κένεντι Τζούνιορ, υπό την κυβέρνηση Τραμπ, έχει διαλύσει αιφνιδιαστικά αυτές τις προσπάθειες — καθώς και παράλληλες πρωτοβουλίες εντοπισμού αναδυόμενων ιογενών απειλών. Οι περικοπές σε συγκεκριμένα προγράμματα είναι δύσκολο να εντοπιστούν, αλλά είναι σαφές ότι περισσότερα από 1 δισεκ. δολ. σε επενδύσεις για την ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων έχουν ήδη ακυρωθεί, ενώ άλλο 1 δισεκ. δολ. προγραμματισμένης χρηματοδότησης παραμένει μετέωρο.

«Αυτό που κάνουν είναι εξαιρετικά επιζήμιο για το επίπεδο ετοιμότητας των ΗΠΑ», δηλώνει η ιολόγος Κριστίνα Κασέτι, η οποία επί σειρά ετών είχε την ευθύνη για το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έρευνας και ανάπτυξης πανδημικής προετοιμασίας παγκοσμίως στο National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID), μέχρι που παραιτήθηκε τον Απρίλιο. «Οι Ηνωμένες Πολιτείες αφήνουν πίσω τους ένα τεράστιο κενό».

Ο απόστρατος υποστράτηγος Πολ Φρίντριχς, ο οποίος το 2023 είχε διοριστεί από τον τότε πρόεδρο Τζο Μπάιντεν επικεφαλής του νέου Office of Pandemic Preparedness and Response Policy, σημειώνει: «Ο Ρόμπερτ Κένεντι κάνει εξαιρετικά αποτελεσματική δουλειά στο να καταστρέψει όλη την πρόοδο που είχε επιτευχθεί στην πρώτη κυβέρνηση Τραμπ». Το γραφείο που διηύθυνε ο Φρίντριχς, και στο οποίο εργάζονταν σχεδόν 20 άτομα, σήμερα δεν έχει ούτε διευθυντή ούτε προσωπικό.

Πέρα από τον κίνδυνο φυσικών επιδημιών, οι ΗΠΑ αφοπλίζονται και απέναντι στην απειλή βιολογικών όπλων, προειδοποιεί ο Φρίντριχς. «Δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο υπουργού που να έχει διαλύσει την ικανότητα της χώρας να ανιχνεύει και να ανταποκρίνεται σε απειλές, και μάλιστα να το διαφημίζει με τρόπο σχεδόν προκλητικό, σαν να ενθαρρύνει τους άλλους να εκμεταλλευτούν αυτές τις αδυναμίες»…