Ρεπορτάζ libre: Το “burnout” χτυπά νέους και γυναίκες- Εργασιακή απογοήτευση, άγχος, κατάθλιψη, εξουθένωση
Πριν αρχίσετε την ανάγνωση αυτού του ρεπορτάζ, να θέσουμε πρώτα ένα ερώτημα: Είστε ευτυχισμένοι ή τουλάχιστον ευχαριστημένοι με τη δουλειά σας, με αυτό που κάνετε για να ζήσετε και να κερδίσετε το ψωμί σας; Είναι ένα ερώτημα, όπως θα καταδείξουμε, βασικό για τη γενικότερη ισορροπία στη ζωή σας. Διότι αν συμβαίνει το αντίθετο, τα προβλήματα που προκαλούνται είναι σοβαρά και πολυσύνθετα και, κατά συνέπεια, απειλούν την προσωπική σας ευεξία.
Στην Ελλάδα τα ποσοστά των ανθρώπων που βιώνουν εργασιακή απογοήτευση και εξουθένωση (σωματική και ψυχολογική) είναι εντυπωσιακά μεγάλα.
Σύμφωνα με διαθέσιμα στοιχεία, πάνω από το 55% των εργαζομένων βιώνουν επαγγελματική εξουθένωση (burnout), με σωματικά συμπτώματα που περιλαμβάνουν αδυναμία, ζαλάδες και έντονο άγχος, ενώ μόνο το 35% δηλώνει ότι μπορεί να ανακάμψει εύκολα.
Τα δεδομένα που έχουμε στη διάθεσή μας είναι πρόσφατα, συλλέχθηκαν το τρέχον έτος.
Σύμφωνα με πανελλαδική έρευνα από το Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ σε δείγμα 4.475 εργαζομένων προκύπτει ότι ιδιαίτερα επιβαρυμένες είναι οι γυναίκες και οι νεότερες ηλικιακά ομάδες (Generation Z).
Παράλληλα, το 79% των ερωτώμενων δηλώνει ότι πλέον δίνει μεγάλη σημασία στην ψυχική υγεία και ευεξία, ενώ το 69% είναι έτοιμο να ζητήσει επαγγελματική βοήθεια ψυχικής υγείας. Δείγμα του ότι η σχετική συζήτηση στην κοινωνία έχει ωριμάσει αλλά και του ότι το πρόβλημα εμφανίζεται συχνά.
Την ίδια ώρα μελέτη της Ελληνικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών (INE/ΓΣΕΕ) για τη Generation Z δείχνει ότι το 60% βιώνει burnout, το 46% θεωρεί ότι η δουλειά βλάπτει την υγεία του, και μόνο το 21% έχει ισορροπία εργασίας-ζωής.
Οι νέοι βιώνουν ανασφάλεια λόγω των υπερβολικών ωρών εργασίας και περιορισμένη προστασία με σημαντική ψυχική κόπωση και αποξένωση από την εργασία τους.
Γίνεται έτσι ξεκάθαρο ότι το πρόβλημα αφορά κυρίως τη νέα γενιά, των χαμηλών μισθών, της εργασιακής επισφάλειας, και, προφανώς, της κρίσης, που με διάφορες μορφές εξελίσσεται στην Ελλάδα τα τελευταία 15 χρόνια τουλάχιστον.
Τα ευρήματα διεθνών μελετών είναι ανάλογης σημασίας αφού δείχνουν παρόμοια ποσοστά burnout σε νέα ηλικιακά γκρουπ, με αυξανόμενα περιστατικά άγχους, κατάθλιψης και εξουθένωσης, ιδιαίτερα σε κλάδους όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η τεχνολογία.
Έρευνες από οργανισμούς όπως το Pew Research Center και η Gallup δείχνουν πως η Generation Z βιώνει υψηλά επίπεδα ψυχικής κόπωσης, άγχους και μειωμένης δέσμευσης στην εργασία, με αυξημένα ποσοστά ανεργίας και επαγγελματικής αστάθειας.
Στις ΗΠΑ, για παράδειγμα, η δέσμευση στην εργασία της Gen Z έχει μειωθεί από το 40% στο 35% από το 2020 ως το 2024, ενώ το burnout έλαβε μεγαλύτερη διάσταση μετά την πανδημία COVID-19.
Οι διεθνείς μελέτες υπογραμμίζουν επίσης την ανάγκη για βελτίωση της ψυχικής υγείας και υποστήριξης των νέων εργαζομένων, με προτάσεις για πιο ευέλικτες συνθήκες εργασίας και ενίσχυση της συλλογικής προστασίας.
Burnout: Πως γίνεται αντιληπτό
Το πρόβλημα, παγκοσμίων διαστάσεων όπως έχετε αντιληφθεί, δεν πρέπει να σε καμία περίπτωση να υποτιμηθεί.
Αν και εσείς νιώθετε ότι είστε κοντά στην επαγγελματική εξουθένωση προσέξτε τα εξής:
Τα πρώτα σημάδια burnout περιλαμβάνουν συναισθηματική και σωματική κόπωση, αίσθημα χαμηλής ενέργειας που δεν ανακουφίζεται με τον ύπνο, απώλεια κινήτρου και ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα ήταν ευχάριστες, καθώς επίσης συναισθηματική αποσύνδεση ή «μούδιασμα» και αίσθημα απελπισίας.
Συχνά συνοδεύονται,όπως τονίστηκε και παραπάνω, από πονοκεφάλους, μυϊκή ένταση, διαταραχές ύπνου και άγχος που σχετίζεται με το εργασιακό περιβάλλον. Μπορεί επίσης να παρατηρηθεί αυξημένη ευερεθιστότητα, εκρήξεις θυμού ή απομόνωση από κοινωνικές επαφές.
Είναι σημαντικό να ζητήσετε βοήθεια όταν τα συμπτώματα γίνουν χρόνιο πρόβλημα και αρχίζουν να επηρεάζουν την καθημερινή λειτουργία, την εργασία και τις προσωπικές σχέσεις.
Αν νιώθετε συνεχή εξάντληση, αίσθημα ανικανότητας, αυξημένο στρες, ή αν παρατηρείτε τα παραπάνω σημάδια σε συνδυασμό με ανάγκη απόσυρσης και αδυναμία διαχείρισης των καθηκόντων, καλό είναι να απευθυνθείτε σε έναν γιατρό ή ψυχολόγο.
Παράλληλα, αν είστε υπάλληλος, καλό θα ήταν να μιλήσετε με τον εργοδότη σας.