Νέα ανακάλυψη/ Τι είναι το “αποτύπωμα θανάτου” και πώς ανοίγει τον δρόμο για επαναστατικές θεραπείες

Επιστήμονες αποκάλυψαν άγνωστο μηχανισμό κυτταρικού θανάτου που διευκολύνει τη διασπορά ιών όπως η γρίπη, ανοίγοντας δρόμο για νέες θεραπείες.

Οι ιοί όπως η γρίπη ενδέχεται να εξαπλώνονται στο σώμα εκμεταλλευόμενοι το «αποτύπωμα θανάτου» που αφήνουν πίσω τους τα αυτοκαταστρεφόμενα κύτταρα. Η ανακάλυψη αυτή προέρχεται από ερευνητές του La Trobe University, του Walter and Eliza Hall Institute of Medical Research (WEHI) στην Αυστραλία και του Toronto Metropolitan University στον Καναδά, και αποκαλύπτει μια μέχρι σήμερα άγνωστη πτυχή της διαδικασίας κυτταρικού θανάτου και ανανέωσης, με προοπτική την ανάπτυξη αποτελεσματικότερων φαρμάκων.

«Ανακαλύψαμε ότι όταν ένα κύτταρο πεθαίνει, μπορεί να αφήσει πίσω του ένα ‘αποτύπωμα’ για να σημάνει τον τόπο του θανάτου και να επικοινωνήσει με το ανοσοποιητικό σύστημα», δήλωσαν στη Newsweek η βιολόγος κυττάρων Georgia Atkin-Smith από το WEHI και ο βιοχημικός καθηγητής του La Trobe Ivan Poon. Στη μελέτη, που διεξήχθη σε διάφορους τύπους κυττάρων, συμπεριλαμβανομένων κυττάρων ποντικών, η ομάδα διαπίστωσε ότι καθώς τα κύτταρα αυτοκαταστρέφονται, αλλάζουν σχήμα, απομακρύνονται από το περιβάλλον τους και αφήνουν ένα υπόλειμμα που οι ερευνητές ονομάζουν «αποτύπωμα θανάτου».

Μέχρι πρότινος θεωρούνταν ότι τα κύτταρα μετά την εντολή θανάτου αποσυντίθενται τυχαία χωρίς ιδιαίτερη επίδραση. Ωστόσο, όπως εξηγούν οι Atkin-Smith και Poon, οι μελέτες τους δείχνουν πως τα ετοιμοθάνατα κύτταρα περνούν από μια σειρά σταδιακών αλλαγών ώστε να «πεθαίνουν σωστά» και να συνεχίζουν να «επικοινωνούν ακόμα και μετά τον θάνατο».

Το αποτύπωμα θανάτου και ο ρόλος των F-ApoEVs

Το συγκεκριμένο «αποτύπωμα» περιέχει έναν νέο τύπο εξωκυτταρικών κυστιδίων (extracellular vesicles – EVs)—μικροσκοπικά σωματίδια που απελευθερώνουν τα κύτταρα για να μεταφέρουν πρωτεΐνες, λιπίδια και RNA—γνωστά ως F-ApoEVs. Αυτά σηματοδοτούν το σημείο όπου υπήρχε νεκρό κύτταρο και λειτουργούν ως «ψίχουλα» που βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να εντοπίσει και να καθαρίσει τα υπολείμματα των κυττάρων, αποτρέποντας έτσι ανεπιθύμητες φλεγμονές.

Ωστόσο, τα πειράματα των ερευνητών αποκάλυψαν πως όταν τα ετοιμοθάνατα κύτταρα έχουν μολυνθεί από τον ιό της γρίπης, ο ιός μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτή τη διαδικασία «καθαρισμού», κρύβοντας σωματίδια μέσα στα F-ApoEVs. Αυτό πιθανόν διευκολύνει τη διασπορά της λοίμωξης σε γειτονικά κύτταρα.

«Γνωρίζουμε ότι η γρίπη μπορεί να μολύνει κύτταρα και να προκαλεί τον θάνατό τους. Όμως τα αποτελέσματά μας δείχνουν ότι ιικά σωματίδια ενδέχεται να κρύβονται σε αυτό το αποτύπωμα του νεκρού κυττάρου, χρησιμοποιώντας το ως ‘Δούρειο Ίππο’ για να εξαπλωθούν και να μολύνουν άλλα κύτταρα», ανέφεραν οι Atkin-Smith και Poon.

Νέες προοπτικές για φάρμακα και έρευνα

Η συγγραφέας της μελέτης Stephanie Rutter από το La Trobe τόνισε σε δήλωσή της πως τα ευρήματα αναδεικνύουν τη σημασία της επικοινωνίας μεταξύ κυττάρων για τη διατήρηση της υγείας—και πώς οι ιοί μπορούν να χειραγωγήσουν αυτές τις διαδικασίες.

«Μελετώντας καλύτερα τις συνέπειες του κυτταρικού θανάτου, ελπίζουμε να δημιουργήσουμε νέα γνώση που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη φαρμάκων για τον έλεγχο αυτής της διαδικασίας αποσυναρμολόγησης των κυττάρων», πρόσθεσαν οι Atkin-Smith και Poon. Ο κυτταρικός θάνατος εμπλέκεται σε πολλές ασθένειες—από λοιμώξεις έως αυτοάνοσα νοσήματα, καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνο—γι’ αυτό η βασική βιολογική έρευνα έχει ευρείες προεκτάσεις στη θεραπεία πολλών παθήσεων.

Οι συγγραφείς αναφέρουν πως επόμενα βήματα είναι η επιβεβαίωση των ευρημάτων τους σε μοντέλα ποντικών και δείγματα ασθενών, ώστε να τεκμηριωθεί η μεταφραστική δυναμική αυτής της σημαντικής νέας ανακάλυψης.

Διαβάστε το αρχικό άρθρο εδώ.