Politico: Πώς ο Βέλγος De Wever ανέτρεψε το “τρελό” σχέδιο της ΕΕ για δάνειο 140 δισ. ευρώ στην Ουκρανία

Το πολυσυζητημένο δάνειο ύψους 140 δισ. ευρώ της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ουκρανία παραμένει στον αέρα, με τις αποφάσεις να μετατίθενται τουλάχιστον για ακόμη δύο μήνες, καθώς ο ηγέτης της όγδοης μεγαλύτερης χώρας του μπλοκ επιμένει να χρησιμοποιηθούν τα κατασχεμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση.

Το Βέλγιο, ιδρυτικό μέλος της ΕΕ και γνωστό για την επιδεξιότητά του στους ευρωπαϊκούς συμβιβασμούς, κατάφερε να αποδυναμώσει σημαντικά τη διατύπωση του κοινού ανακοινωθέντος στη σύνοδο των Βρυξελλών. Το αποτέλεσμα ήταν μια αναβολή της απόφασης για το αν θα προχωρήσει το σχέδιο, αναζωπυρώνοντας τις ανησυχίες για τη δέσμευση της Ένωσης απέναντι στην Ουκρανία.

Ο πρωθυπουργός που βρίσκεται στο επίκεντρο, ο Bart De Wever, ηγείται ενός δεξιού φλαμανδικού εθνικιστικού κόμματος και αντιμετωπίζει πιέσεις στη χώρα του, καθώς υποστηρίζει ότι η πρόταση ενέχει τεράστιους οικονομικούς και νομικούς κινδύνους για το Βέλγιο, όπου βρίσκονται τα περισσότερα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι δήλωσαν πως κατανοούν τις ανησυχίες του, αλλά δεν κατάφεραν να τον καθησυχάσουν.

«Είναι πικρό για μένα που τώρα κατηγορούμαστε ως η απρόθυμη χώρα», είπε ο De Wever στους δημοσιογράφους, χαρακτηρίζοντας «απολύτως παράλογο» το ενδεχόμενο να επωμιστούν οι Βέλγοι φορολογούμενοι το κόστος.

Η στάση Τραμπ και οι πιέσεις στην Ευρώπη

Η αμφίσημη στάση του Donald Trump σχετικά με την αντίδραση στη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία — παρά τις πρόσφατες κυρώσεις στις δύο μεγαλύτερες ρωσικές πετρελαϊκές — έχει μεταφέρει το βάρος στην Ευρώπη να ενισχύσει τη στήριξή της. Αν και μέχρι πρόσφατα οι κυβερνήσεις της ΕΕ και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρούσαν αδιανόητη τη χρήση ρωσικών περιουσιακών στοιχείων λόγω φόβων παραβίασης του διεθνούς δικαίου, το σενάριο αυτό απέκτησε δυναμική τους τελευταίους μήνες καθώς ο πόλεμος συνεχίζεται.

Την Πέμπτη, η ΕΕ ήλπιζε να δώσει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή εντολή να καταθέσει άμεσα νομική πρόταση για το δάνειο. Ο De Wever όμως φρόντισε αυτό να μην συμβεί.

Μετά από μια ημέρα έντονων διαβουλεύσεων, οι συνομιλίες διακόπηκαν χωρίς συμφωνία και συνεχίστηκαν αργότερα το βράδυ με αναθεωρημένη διατύπωση. Ο De Wever επέτρεψε στο τελικό ανακοινωθέν να αναφέρει ότι δεν θα εμποδίσει την Επιτροπή να εξετάσει περαιτέρω το ζήτημα των κατασχεμένων περιουσιακών στοιχείων — κάτι που απέχει πολύ από αυτό που περίμενε το Κίεβο.

«Το κείμενο είναι αρκετά ισορροπημένο ώστε να επιτρέπει ερμηνείες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες και ευαισθησίες», ανέφερε ευρωπαίος διπλωμάτης που είχε ενημέρωση για τις συζητήσεις.

Αμφιβολίες για τη συνοχή της ΕΕ ως προς την Ουκρανία

Λίγοι μπόρεσαν να κρύψουν ότι το αποτέλεσμα αυξάνει τα ερωτήματα για τη σταθερότητα της ευρωπαϊκής στήριξης προς την Ουκρανία, καθώς ο πόλεμος πλησιάζει τα τέσσερα χρόνια.

Το σχέδιο «δεν έχει ταφεί», διαβεβαίωσε ο Γάλλος πρόεδρος Emmanuel Macron, προσθέτοντας ότι συζητήθηκαν τεχνικές λεπτομέρειες και πως δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές χρηματοδότησης στο τραπέζι. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Christine Lagarde, εκτίμησε ότι οι σχετικοί κίνδυνοι είναι «διαχειρίσιμοι».

Με το Βέλγιο να εκφράζει έντονη δυσφορία, εθνικοί και ευρωπαίοι διπλωμάτες αφιέρωσαν πολλές ημέρες πριν τη σύνοδο προσπαθώντας να βρουν νομικές εγγυήσεις ώστε να καθησυχάσουν τον De Wever και παράλληλα να επιτρέψουν στην Επιτροπή να προχωρήσει με το σχέδιο.

Ωστόσο, ενώ προηγούμενα προσχέδια του κοινού ανακοινωθέντος — ακόμη και το πρωί της συνόδου — ζητούσαν σαφώς από τους αξιωματούχους να καταθέσουν νομική πρόταση (σημάδι ότι το σχέδιο θα προχωρούσε), η τελική διατύπωση απλά «καλεί την Επιτροπή να παρουσιάσει το συντομότερο δυνατό επιλογές οικονομικής στήριξης», μεταθέτοντας την απόφαση για την επόμενη σύνοδο κορυφής τον Δεκέμβριο — χωρίς να αποκλείεται ενδιάμεση συνεδρίαση.

Οι λόγοι πίσω από τη βελγική επιφυλακτικότητα

Οι διακυβεύσεις θεωρήθηκαν ιδιαίτερα υψηλές για τον De Wever, δεδομένου ότι η πλειονότητα των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων στην Ευρώπη βρίσκεται στη χρηματοπιστωτική εταιρεία Euroclear, που εδρεύει στο Βέλγιο.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ο De Wever επανειλημμένα τόνισε στους ομολόγους του τους σοβαρούς οικονομικούς και νομικούς κινδύνους που συνεπάγεται η πρόταση για τη χώρα του.

Ένα στοιχείο που εξηγεί την αδιαλλαξία του είναι οι επίπονες διαπραγματεύσεις στο εσωτερικό για τον ισοσκελισμό του βελγικού προϋπολογισμού.

Tέσσερις αξιωματούχοι της ΕΕ ανέφεραν πως ο De Wever απέρριψε ακόμη και συμβιβαστική λύση της τελευταίας στιγμής με πιο ισχυρή διατύπωση υπέρ του δανείου.

«Συμφωνήσαμε επί της ουσίας, τώρα πρέπει να δουλέψουμε πάνω στον τρόπο», σχολίασε η πρόεδρος της Επιτροπής, Ursula von der Leyen.

“Δεν υπάρχει εγγύηση” λέει ο De Wever

Παρά τις διαβεβαιώσεις της Επιτροπής ότι οι κίνδυνοι είναι περιορισμένοι, βελγικοί διπλωματικοί κύκλοι φέρονται να αντιπαρέβαλαν πως «ένα αεροπλάνο έχει μικρή πιθανότητα πτώσης — αλλά όταν συμβεί, χάνονται ζωές», σύμφωνα με διπλωμάτες με γνώση των συνομιλιών.

Tις τελευταίες εβδομάδες, οι βελγικές αρχές ζήτησαν κατ’ επανάληψη από την Επιτροπή να συζητήσει διμερώς τα πιο ευαίσθητα σημεία του σχεδίου. Η άρνηση των ευρωπαίων αξιωματούχων προκάλεσε έντονη δυσαρέσκεια στις τάξεις τους.

«Η αίσθησή μου είναι ότι οι φίλοι από την Επιτροπή υποτίμησαν τη δυσκολία αυτής της πολύ σύνθετης οικονομικής δομής», σχολίασε ένας εκ των διπλωματών. «Αυτός είναι ο λόγος που ανησυχεί το Βέλγιο».

Ο μεταμεσονύκτιος συμβιβασμός επιτρέπει σε όλους να διαφυλάξουν τα προσχήματα — αφήνοντας όμως στον De Wever το δικαίωμα βέτο σε μελλοντικές κινήσεις αν δεν καλυφθούν οι κόκκινες γραμμές του.

«Αν η Ρωσία, για οποιοδήποτε λόγο, μπορεί πράγματι να διεκδικήσει τα χρήματα… θα πρέπει αυτά να υπάρχουν άμεσα διαθέσιμα», προειδοποίησε ο De Wever, προσθέτοντας ότι «η εμπιστοσύνη στο σύνολο του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος» διακυβεύεται.

“Ποιος θα δώσει αυτή την εγγύηση; Ρώτησα τους συναδέλφους μου: ‘Εσύ; Τα κράτη μέλη;’… Η απάντηση δεν συνοδεύτηκε από κύμα ενθουσιασμού”, κατέληξε ο Βέλγος πρωθυπουργός.

Διαβάστε το αρχικό άρθρο εδώ.