Έρευνα στον καρκίνο παρουσιάζει εντυπωσιακή μείωση της θνησιμότητας – 4,5 εκατομμύρια ζωές σώθηκαν από το 1991

Η φετινή Έκθεση Προόδου της Αμερικανικής Ένωσης για την Έρευνα στον Καρκίνο (AACR) αναδεικνύει μια από τις πιο αισιόδοξες τάσεις των τελευταίων δεκαετιών: Τη σταθερή μείωση της θνησιμότητας από καρκίνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. 

Από το 1991 έως το 2023, περισσότεροι από 4,5 εκατομμύρια θάνατοι έχουν αποτραπεί, χάρη στην πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και τη συνεχή πρόοδο των θεραπειών.

Η πτώση των ποσοστών θνησιμότητας οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, με κυριότερους τη μείωση του καπνίσματος, την ανάπτυξη εξειδικευμένων διαγνωστικών εργαλείων, και την εξατομίκευση της θεραπευτικής προσέγγισης. Σήμερα, περισσότεροι από 18,6 εκατομμύρια Αμερικανοί ζουν έχοντας αντιμετωπίσει κάποιο είδος καρκίνου, και ο αριθμός αυτός προβλέπεται να ξεπεράσει τα 22 εκατομμύρια έως το 2035.

Ανισομερής πρόοδος ανά τύπο καρκίνου

Σύμφωνα με τους Ιατρούς της Θεραπευτικής Κλινικής του Νοσοκομείου “Αλεξάνδρα” της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου (Καθηγήτρια Θεραπευτικής – Επιδημιολογίας – Προληπτικής Ιατρικής) και Θάνος Δημόπουλος (Καθηγητής Θεραπευτικής – Ογκολογίας – Αιματολογίας, πρώην Πρύτανης ΕΚΠΑ), η πρόοδος δεν είναι ίδια για όλα τα είδη καρκίνου.

·         Καρκίνος του μαστού: η θνησιμότητα μειώθηκε κατά 44%, χάρη στη συνδυαστική δράση της μαστογραφίας και των εξατομικευμένων θεραπειών.

·         Καρκίνος παχέος εντέρου: μείωση 49% τα τελευταία χρόνια, αν και παρατηρείται ανησυχητική αύξηση περιστατικών σε ηλικίες κάτω των 50 ετών.

·         Λευχαιμία, μελάνωμα, καρκίνος νεφρού: οι στοχευμένες θεραπείες και η ανοσοθεραπεία έχουν μεταμορφώσει την πρόγνωση των ασθενών.

·         Γλοιοβλάστωμα και άλλοι επιθετικοί όγκοι: οι επιλογές παραμένουν περιορισμένες, με πολύ χαμηλά ποσοστά επιβίωσης, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για νέα ερευνητικά βήματα.

Νέα φάρμακα, τεχνολογίες και η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης

Η περίοδος 2024–2025 χαρακτηρίζεται από έκρηξη καινοτομίας στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου. Ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) ενέκρινε 20 νέα αντικαρκινικά φάρμακα, μαζί με καινοτόμα διαγνωστικά εργαλεία που φέρνουν επανάσταση στην ογκολογία:

·         Την πρώτη αιματολογική εξέταση υγρής βιοψίας για έγκαιρη ανίχνευση καρκίνου.

·         Μια φορητή συσκευή που επιβραδύνει την ανάπτυξη καρκινικών κυττάρων μέσω ηλεκτρικών πεδίων.

·         Και τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (AI) για πρόβλεψη κινδύνου, ανάλυση βιοδεικτών και έγκαιρη διάγνωση.

Η AI πλέον αποτελεί αναπόσπαστο εργαλείο στην ογκολογία, συμβάλλοντας στην ακριβέστερη εκτίμηση της νόσου και στην εξατομικευμένη επιλογή θεραπείας.

Ανισότητες στην υγεία: η άλλη όψη της προόδου

Παρά τα επιτεύγματα, οι κοινωνικές και φυλετικές ανισότητες συνεχίζουν να αποτελούν σοβαρό εμπόδιο στη μάχη κατά του καρκίνου. Η έκθεση επισημαίνει ότι τα ποσοστά επιβίωσης πενταετίας είναι χαμηλότερα για τις φυλετικές και εθνοτικές μειονότητες σε σχέση με τους λευκούς μη-Ισπανόφωνους.

Οι κάτοικοι οικονομικά μειονεκτικών περιοχών έχουν μικρότερη πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης, λιγότερες ευκαιρίες για έγκαιρη διάγνωση και περιορισμένη συμμετοχή σε κλινικές δοκιμές. Οι ανισότητες αυτές, με ρίζες σε ρατσιστικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, παραμένουν μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα συστήματα υγείας.

Προοπτικές και προκλήσεις για το μέλλον

Παρά τη ραγδαία πρόοδο, ο καρκίνος εξακολουθεί να αποτελεί μία από τις κυριότερες απειλές για τη δημόσια υγεία. Για το 2025, προβλέπεται ότι στις ΗΠΑ θα καταγραφούν περισσότερα από 2 εκατομμύρια νέα περιστατικά, ενώ σε παγκόσμιο επίπεδο ο αριθμός των νέων διαγνώσεων αγγίζει τα 20 εκατομμύρια ετησίως.

Η γήρανση του πληθυσμού, οι περιβαλλοντικοί παράγοντες, ο ανθυγιεινός τρόπος ζωής και οι ανισότητες πρόσβασης στη φροντίδα θα συνεχίσουν να επιβαρύνουν τα συστήματα υγείας παγκοσμίως.

Η απάντηση βρίσκεται στην ενίσχυση της έρευνας, στη διασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στις νέες θεραπείες και στην υιοθέτηση στοχευμένων πολιτικών υγείας που θα εξασφαλίζουν δίκαιη φροντίδα για όλους τους ασθενείς.