Τι αλλάζει στη στρατιωτική θητεία; Υπαρκτά προβλήματα κι αγκάθια

Αλλαγές στη στρατιωτική θητεία σχεδιάζει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, αλλά μέχρι στιγμής, σύμφωνα με στρατιωτικές πηγές, ορισμένες ρυθμίσεις, αν δεν αλλάξουν, αναμένεται να δημιουργήσουν μεγαλύτερα προβλήματα απ΄ αυτά που επιχειρείται να λύσουν.

Οι βασικές αλλαγές, που σχεδιάζονται με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, που έχουν δει το φως της δημοσιότητας, είναι οι εξής:
• Θητεία φαντάρων μόνο στον στρατό ξηράς.
• Εθελοντική θητεία από γυναίκες.
• Επαγγελματικός στρατός για τα άλλα δυο όπλα, αεροπορία και πολεμικό ναυτικό μέσω προσλήψεων
• Αύξηση των χρημάτων, που λαμβάνει σήμερα ένας από τα 8,80 ευρώ που ισχύουν σήμερα, στα 100 ευρώ για όσους υπηρετούν σε παραμεθόριες περιοχές και στα 50 ευρώ για όσους βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα
• Μέχρι τον Αύγουστο του 2026 αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί 1.059 νέες κατοικίες, έναντι 799 που κατασκευάστηκαν την τελευταία 20ετία.

Η αρχή αναμένεται γίνει από την Πρωτοχρονιά του 2026 για τη νέα στρατιωτική θητεία μετά τις αλλαγές, που έγιναν και με τη συμπύκνωση των στρατοπέδων, παρά τις διαμαρτυρίες των τοπικών κοινωνιών.

Στα θετικά φυσικά καταγράφεται η αύξηση των χρημάτων κατά τη θητεία, που με τα σημερινά δεδομένα θεωρούνται εκτός πραγματικότητας, αφού κάλυπταν μόνο …δυο σουβλάκια τον μήνα! Άλλα δυο ζητήματα που εξετάζονται είναι:

• Μείωση δυνατοτήτων στους βαθμούς στους υπαξιωματικούς (χαμηλότερος καταληκτικός βαθμός)
• Θητεία μόνο για 9 μήνες, ανεξαρτήτως αν πάει κάποιος ή όχι σε δυσπρόσιτες περιοχές ενώ σήμερα υπάρχει διαφορά τριών μηνών (9 και 12 μήνες, αντίστοιχα).

Αν και μέχρι στιγμής δεν έχουν παρθεί οι τελικές αποφάσεις, το πλάνο θέλει άντρες κι εθελόντριες γυναίκες να υπηρετούν μόνο στον στρατό ξηράς, σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του υπουργείου Εθνικής Άμυνας.

Αναφερόμενος στις πρόσφατες ανακοινώσεις του υπουργού Εθνικής Άμυνας Νίκου Δένδια σχετικά με τη νέα δομή των Ενόπλων Δυνάμεων, ο βουλευτής, πρώην υπουργός Ευάγγελος Αποστολάκης ήδη από το καλοκαίρι έχει εκφράσει την αντίθεσή του στην κατάργηση της στρατιωτικής θητείας στο Πολεμικό Ναυτικό και την Πολεμική Αεροπορία. Αλλά σύμφωνα με πληροφορίες του “libre” δεν είναι ο μόνος, που διαφωνεί μ΄ αυτή τη ρύθμιση.

Κατά την τοποθέτησή του, παρουσία των αρχηγών των Επιτελείων, επισήμανε ότι η διατήρηση της θητείας στους δύο αυτούς Κλάδους είναι απαραίτητη, έστω και με τον ελάχιστο δυνατό αριθμό στρατευσίμων, καθώς η στρατιωτική θητεία δεν αποτελεί μόνο επιχειρησιακό εργαλείο, αλλά και κρίσιμο δεσμό ανάμεσα στην κοινωνία και τις Ένοπλες Δυνάμεις.

Αυτό σημαίνει ότι τα άλλα δυο όπλα – Ναυτικό και Αεροπορία – αναμένεται να λειτουργήσουν με επαγγελματικό στρατό, οπλίτες δηλαδή που θα πληρώνονται, κατά το πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Οι απορίες αφορούν και στους μόνιμους στρατιωτικούς και με τι μισθούς θα τους πάρει, τη στιγμή που η Ελλάδα δεν έχει τα ίδια προβλήματα εξωτερικής διπλωματίας και άμυνας σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Επομένως το ζήτημα του επαγγελματικού στρατού στα δυο όπλα από μόνο του, όπως μας εξήγησαν στρατιωτικές πηγές, είναι δίκοπο μαχαίρι για τις ειδικότητες, που θα καλυφθούν αλλά και για την άμυνα της χώρας.

Η πλευρά του υπουργείου Εθνικής Άμυνας θέτει στις εξαιρέσεις ειδικές κατηγορίες όπως καπετάνιοι και μηχανικοί αεροσκαφών. Ήδη χτύπησε καμπανάκι φέτος καθώς υπήρξαν πολλά κενά σε στρατιωτικές σχολές αξιωματικών – πράγμα που σε άλλες εποχές θα θεωρείτο αδιανόητο – κι αυτό είναι ακόμη πιο αποθαρρυντικό για τους υπαξιωματικούς, που με τις νέες ρυθμίσεις, όπως λέγεται, οι σχεδιασμοί τους ζητούν περισσότερα χωρίς να παίρνουν τους βαθμούς γρήγορα ούτε να έχουν τον ίδιο καταληκτικό βαθμό.

Σε ό, τι αφορά στους πολίτες που υπηρετούν το δεύτερο σημαντικό στοιχείο, που εξετάζεται είναι ότι από τις τρεις εβδομάδες βασικής εκπαίδευσης οι στρατεύσιμοι θα εκπαιδεύονται επί δέκα εβδομάδες. Επιπλέον εξετάζεται ο τρόπος με τον οποίο θα υπηρετούν όλοι επί 9 μήνες.

Αυτό σημαίνει πρακτικά δύο μέτρα και δύο σταθμά, επιβεβαιώνοντας και πρακτικά το άτυπο «δόντι» του στρατού στη θητεία, αφού πλέον κι αυτός που θα υπηρετεί στο Πεντάγωνο θα έχει την ίδια χρονική διάρκεια θητείας με αυτόν που υπηρετεί σε στρατόπεδα π.χ. του Έβρου.

Σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας το υπουργείο Εθνικής Άμυνας επεξεργάζεται τον τρόπο με τον οποίο θα επιβραβεύσει τους νέους, οι οποίοι αμέσως μετά το λύκειο υπηρετήσουν τη στρατιωτική θητεία τους. Οι αναβολές, αν ισχύσουν οι νέες ρυθμίσεις, θα υπάρχουν για τις σπουδές αλλά δεν θα είναι τόσο ελαστικές σε σχέση με ό,τι ισχύει ως τώρα.

Ειδικότερα, στο νομοσχέδιο προβλέπεται ότι η φοίτηση σε Επαγγελματικά Λύκεια ή σχολές επαγγελματικής κατάρτισης θα προσφέρει αναβολή ως τα 22 χρόνια, αντί για 24 που είναι ως σήμερα.

Για τα πανεπιστημιακά ιδρύματα με τους μέχρι τώρα σχεδιασμούς ο χρόνος αναβολής θα είναι ως τα 25 αντί για 26, εκτός από εκείνους που φοιτούν σε πολυτεχνικές ή ιατρικές σχολές, γεγονός που αποδυναμώνει εντελώς τους φοιτητές που σπουδάζουν κι εργάζονται ταυτόχρονα. Ουσιαστικά δηλαδή ο στρατός θ΄ αποτελεί φόβητρο για τις οικογένειες, που τα παιδιά τους σπουδάζουν, ωθώντας τους ουσιαστικά στην ιδιωτική πανεπιστημιακή εκπαίδευση ή στην απώλεια της ιδιότητας του φοιτητή. Επιπλέον, ότι για τα παιδιά που περνούν με τη δεύτερη ή την τρίτη χρονιά στο Πανεπιστήμιο θα υπάρχει ανελαστικότητα ως προς τον χρόνο των σπουδών.

Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας εξετάζει ένα πράγματι υπαρκτό πρόβλημα με την αναβολή στράτευσης με τα απολυτήρια Ι5. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2020 είχαν πάρει απαλλαγή στράτευσης 8.376 άτομα, ενώ το 2024 ο αριθμός εκτοξεύτηκε στα 11.389.

Με βάση το νομοθέτημα όσοι πλέον επιχειρούν την απαλλαγή θα πρέπει να γνωματεύσει αρχικά γιατρός του ΕΣΥ και στη συνέχεια αρμόδια διακλαδική επιτροπή. Το θέμα της αναβολής στράτευσης, προκειμένου να μην υπηρετήσει κάποιος απαιτεί λεπτούς χειρισμούς, διότι υπάρχουν παιδιά που δεν μπορούν ν΄ ανταποκριθούν για διάφορους ψυχοπαθολογικούς λόγους.

Με βάση τις ρυθμίσεις, που έχουν φανεί, δεν αντιμετωπίζονται ούτε τα προβλήματα της συνυπηρέτησης με άλλους κλάδους, παρότι υπάρχει μία σχετική εύνοια προς αυτήν την κατεύθυνση αλλά δεν είναι όλοι οι στρατιωτικοί νυμφευμένοι με γυναίκες, που υπηρετούν στον στρατό ούτε όλες οι γυναίκες.

Το δεύτερο μεγάλο πρόβλημα, που μένει εκτός είναι πως πολλές φορές γυναίκες και αξιωματικών αλλά κυρίως υπαξιωματικών αδυνατούν να βρουν δουλειά αλλά και άνδρες, που κάνουν άλλο επάγγελμα να καλύψουν τα έξοδα της οικογένειας, εξαιτίας των μεταθέσεων. Αυτό δημιουργεί ένα μόνιμο πρόβλημα στη σταθερότητα αλλά και στην προσωπική ζωή των στρατιωτικών, γεγονός που θα μπορούσε ενδεχομένως να επιλυθεί με τη μοριοδότηση σε θέσεις συναφείς με το στρατιωτικό επάγγελμα (π.χ. μάγειρες, εργασία στην καθαριότητα κ.ά.).

Το τρίτο και σημαντικότερο παρά την αύξηση των κατοικιών, που προγραμματίζει το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, είναι η ανεύρεση στέγης. Ειδικά σε τουριστικές περιοχές αλλά ακόμη και στην Αττική μετά από μεταθέσεις έχει καταντήσει βραχνάς για τις οικογένειες των στρατιωτικών κι όχι μόνο, ειδικά όταν υπάρχουν και παιδιά.

Κίνητρα θα πρέπει να δοθούν στους ανυπότακτους θητείας ώστε να υπηρετήσουν αλλά η εμπειρία δείχνει πως δεν μπορούν να κρατήσουν για διάφορους λόγους όλοι όπλα. Όσοι θέλουν να εξαγοράσουν τη θητεία τους σήμερα μπορούν να το πράξουν μετά τα 32 ενώ πλέον για να συμβεί αυτό με τις νέες ρυθμίσεις προβλέπεται μετά τα 40.

Αυτό σημαίνει πως κάποιοι που έχουν πάει για σπουδές στο εξωτερικό θα δυσκολευτούν πολύ να επανέλθουν, όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν κατά κόρον με μεταπτυχιακούς φοιτητές που αποφάσισαν να εγκατασταθούν μόνιμα μέχρι να καλυφθεί ο χρόνος για τη στρατιωτική τους θητεία και τελικά έκαναν οικογένειες στο εξωτερικό και δεν γύρισαν.