Ελληνοτουρκικά σε φάση ψυχρότητας-Θα γίνει η συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στις ΗΠΑ;

Μετά από μία πολύμηνη περίοδο στασιμότητας η οποία αποτυπώνεται και στις αλλεπάλληλες μέσα στο 2025, αναβολές του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας, ο ελληνοτουρκικός διάλογος δείχνει να έχει εισέλθει πλέον σε μία φάση όπου το κλίμα μεταξύ των δύο χωρών γίνεται πιο ψυχρό και η δυσπιστία ρίχνει ολοένα και περισσότερο τη σκιά της πάνω στη διαδικασία προσέγγισης που ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2023, μετά την πολύ μεγάλη ένταση των προηγούμενων ετών.

Απόστολος Χονδρόπουλος

Οι πρόσφατες προκλητικές δηλώσεις σε βάρος της χώρας μας από τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν, οι οποίες έλαβαν αυστηρή απάντηση από τον υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη, τον υπουργό Άμυνας Νίκο Δένδια και τον κυβερνητικό εκπρόσωπο Παύλο Μαρινάκη, δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για την διαφοροποίηση που έχει επέλθει στην ρητορική της Τουρκίας και εν γένει στο κλίμα μεταξύ των δύο χωρών.

Πιο ψυχρό, έστω και εάν τα θετικά αποτελέσματα της πολιτικής των “ήρεμων νερών” τα τελευταία δυόμιση χρόνια, όπως ο δραστικός περιορισμός των παραβιάσεων, η βελτίωση της συνεργασίας στο μεταναστευτικό και τα βήματα στην οικονομική συνεργασία, παραμένουν ένα κεκτημένο δεν έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση.

Σε αυτό το πλαίσιο τα βλέμματά θα είναι στραμμένα αφενός στην απάντηση  που θα δώσει ο πρωθυπουργός όσον αφορά τα ελληνοτουρκικά στο πλαίσιο της συνέντευξης τύπου της ΔΕΘ, την επόμενη Κυριακή και αφετέρου στην Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, από 23 έως 29 Σεπτεμβρίου στη Νέα Υόρκη, καθώς στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του Οργανισμού είθισται να πραγματοποιείται συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον Ταγίπ Ερντογάν.

Στην τηλεοπτική συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στα τέλη Ιουλίου (Σκάι), ο Έλληνας πρωθυπουργός είχε εκτιμήσει ότι αυτό θα γίνει και τον Σεπτέμβριο, λέγοντας μάλιστα ότι στην επόμενη συνάντηση που θα έχει με τον Πρόεδρο της Τουρκίας έχει  και πάλι τη διάθεση και τη βούληση να θέσει ευθέως “όλα αυτά τα ζητήματα του τουρκικού αναθεωρητισμού, τα οποία δημιουργούν ένα αδικαιολόγητο αγκάθι στις σχέσεις μας, σε μία εποχή που θα έπρεπε να μπορούμε να συνεργαζόμαστε, τουλάχιστον για κοινές προκλήσεις”.

• Μένει να φανεί, εάν  στο περιθώριο της επικείμενης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ θα υπάρξει διμερής συνάντηση των δύο ηγετών ή θα έχουν, ενδεχομένως, κάποια “σύντομη συνομιλία” όπως είχε συμβεί στα τέλη Ιουνίου στην Χάγη, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ.

Εκεί, οι δύο ηγέτες, που  τα προηγούμενα χρόνια είχαν συναντήσεις στις Συνόδους Κορυφής της Συμμαχίας (Βίλνιους 2023 απ’ όπου ξεκίνησε και η προσπάθεια επαναπροσέγγισης, Ουάσιγκτον 2024),   περιορίστηκαν σε μια “σύντομη συνομιλία” που έγινε κυρίως για να μην σταλεί μήνυμα πως έπαψαν να υφίστανται οι δίαυλοι επικοινωνίας σε ανώτατο επίπεδο. Ερωτηματικό φυσικά αποτελεί εάν στη Νέα Υόρκη ή μέχρι τότε θα υπάρξει  και οτιδήποτε νεότερο  περί ημερομηνίας του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας -Τουρκίας, για την διεξαγωγή του οποίου εξακολουθεί να υφίσταται αβεβαιότητα.

Οι τουρκικές αντιδράσεις στον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό της Αθήνας ο οποίος εκφράζει τη δυνητική ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη και υφαλοκρηπίδα, στα θαλάσσια πάρκα στο Αιγαίο και Ιόνιο που ανακοίνωσε η χώρα μας, η επιμονή της Άγκυρας στο παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο και η προσπάθεια προσεταιρισμού των αρχών της Ανατολικής Λιβύης ώστε να κυρωθεί και από αυτήν, έχουν επαναφέρει στο προσκήνιο τον τουρκικό αναθεωρητισμό.

Ερωτηθείς εξάλλου προ ημερών ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και για την ηλεκτρική διασύνδεση  Ελλάδας-Κύπρου και εν τέλει Ισραήλ που “πάγωσε” μετά τις τουρκικές αντιδράσεις και υπάρχουν πληροφορίες περί πρόθεσης επανέναρξης μέσα στο φθινόπωρο, ανέφερε πως είναι ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα”,  προσθέτοντας ότι “θα συνεχιστεί κανονικά, θα συνεχιστούν οι έρευνες το επόμενο διάστημα”.

Όπως είπε χαρακτηριστικά (Open), “η θέση μας είναι ότι η έρευνα και η πόντιση ηλεκτρικών καλωδίων είναι κάτι, το οποίο προστατεύεται απολύτως από το Διεθνές Δίκαιο. Δεν μπορεί να παρεμποδιστεί”. 

“… Εάν η Τουρκία, η οποία φιλοδοξεί να καταστεί μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρεί ότι θα πρέπει να παρεμποδίσει ένα ευρωπαϊκό έργο, θα αναλάβει το τίμημά της”, συμπλήρωσε.

• Η Ελλάδα έχει ξεκαθαρίσει επίσης δια του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη ότι προϋπόθεση για συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό αμυντικό πρόγραμμα  είναι η άρση του casus belli.

Όπως είχε τονίσει σε συνέντευξή του στις αρχές Αυγούστου  (Πρώτο Θέμα) ο κ. Μητσοτάκης, “η  Τουρκία δεν πρόκειται να αξιοποιήσει τα φθηνά ευρωπαϊκά δάνεια, το πρόγραµµα SAFE, αν δεν δείξει έµπρακτα δείγµατα γραφής ως προς τη βελτίωση των σχέσεών της µε την Ελλάδα”.

“Το έχω πει, το επαναλαµβάνω και τώρα, αν δεν φύγει το casus belli από το τραπέζι, αν δεν σταµατήσει η Τουρκία να προωθεί την ανυπόστατη θεωρία των γκρίζων ζωνών, δεν θα µπει στο πρόγραµµα των φθηνών δανείων της Ευρωπαϊκής Ένωσης”, είχε τονίσει χαρακτηριστικά.