Συρία: Τι προοιωνίζεται η επίσκεψη της υψηλόβαθμης αμερικανικής αντιπροσωπείας

Σε μια συγκυρία όπου η Μέση Ανατολή βρίσκεται σε συνεχή αναταραχή, η Δαμασκός έγινε ξανά το επίκεντρο της διεθνούς προσοχής. Η πρόσφατη επίσκεψη μιας υψηλόβαθμης αμερικανικής αντιπροσωπείας στη συριακή πρωτεύουσα, υπό την ηγεσία του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ για τη Συρία Τομ Μπάρακ, σηματοδοτεί μια εντυπωσιακή επαναπροσέγγιση που λίγοι θα προέβλεπαν πριν λίγα χρόνια. Ο Πρόεδρος Αχμέτ Σαράα, που μέχρι πρότινος βρισκόταν στο περιθώριο των δυτικών διπλωματικών πρωτοβουλιών, υποδέχθηκε στο προεδρικό μέγαρο τον Μπάρακ, τη γερουσιαστή Τζιν Σαχίν και τον βουλευτή Τζο Γουίλσον. Η εικόνα των συνομιλιών στη Δαμασκό δεν είναι τυπική: αποτυπώνει μια σπάνια στιγμή, όπου το αμερικανικό Κογκρέσο και ο συριακός ηγέτης συναντώνται σε μια φάση γεμάτη εντάσεις, αλλά και ευκαιρίες.

Σπύρος Σιδέρης

Σύμφωνα με την ανακοίνωση της συριακής προεδρίας, οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στις τελευταίες εξελίξεις στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και στις δυνατότητες ενίσχυσης του διαλόγου για την ασφάλεια και τη σταθερότητα.

Η Σαχίν, επικεφαλής των Δημοκρατικών στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, συζήτησε θέματα ασφαλείας με τον Σαράα, ενώ ο Γουίλσον, μέσω ανάρτησής του στην πλατφόρμα Χ, μίλησε για «ένα φωτεινό και ενωμένο μέλλον για τη Συρία», εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη του για την υποδοχή.

Breaking: President of the Syrian Arab Republic, Ahmad al-#Sharaa, receives #US senior delegation in Damascus, headed by US Special Envoy for Syria Thomas Barrack.

The delegation also comprises ranking Senator Jeanne Shaheen and Representative Joe Wilson. pic.twitter.com/lgH0jY1Ht9

— SANAEnglishOfficial (@SANAEnOfficial) August 25, 2025

Σημαντικό στοιχείο αποτέλεσε η αναφορά του σε ανάγκη πλήρους άρσης του Νόμου Τσέζαρ, ενός βασικού πυλώνα της αμερικανικής πολιτικής πίεσης προς τη Δαμασκό, δεσμευόμενος ότι θα υποστηρίξει αυτόν τον στόχο μέχρι το τέλος του 2025.

Η συζήτηση δεν περιορίστηκε στα εσωτερικά ζητήματα. Ο Τομ Μπάρακ, μόλις μία ημέρα πριν τη συνάντηση στη Συρία, είχε επισκεφθεί το Ισραήλ, όπου συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου και συζήτησαν την κατάσταση σε Συρία και Λίβανο. Η σύνδεση αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη. Ο ίδιος ο Σαράα, σε δηλώσεις του, επιβεβαίωσε ότι βρίσκονται σε εξέλιξη επαφές με το Ισραήλ, με αμερικανική μεσολάβηση, για την αναβίωση των συμφωνιών ασφαλείας του 1974 στα Υψίπεδα του Γκολάν. Τόνισε μάλιστα ότι «δεν θα διστάσει να λάβει οποιαδήποτε απόφαση εξυπηρετεί το συμφέρον της χώρας».

Η παρουσία της αμερικανικής αντιπροσωπείας συμπίπτει με ένα τοπίο εσωτερικών εντάσεων. Στη νότια Συρία, οι ισραηλινές δυνάμεις προωθήθηκαν πρόσφατα στην περιοχή Μπέιτ Τζιν, μόλις 40 χλμ. από τη Δαμασκό, ενώ η επαρχία Σουέιντα φλέγεται από διαδηλώσεις και αιτήματα ανεξαρτησίας, με τον σεΐχη Χίκμετ αλ-Χάτζρι να πρωταγωνιστεί. Οι ΗΠΑ, μέσα σε αυτή την ασταθή κατάσταση, επιδιώκουν να αποτρέψουν μια ανεξέλεγκτη κλιμάκωση, αλλά και να διασφαλίσουν ότι διατηρούν επιρροή σε κάθε πιθανή πολιτική λύση.

Ενδεικτική ήταν και η συνάντηση της Σαχίν με τον επικεφαλής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων (SDF), Μαζλούμ Αμπντί, στην οποία συζητήθηκαν οι εξελίξεις στη βορειοανατολική Συρία και η ασφάλεια των κουρδικών περιοχών. Η αμερικανική υποστήριξη προς τους SDF, αν και αμφισβητούμενη από τη Δαμασκό, παραμένει στρατηγική, ιδιαίτερα τώρα που οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι από τον Σεπτέμβριο αρχίζουν σταδιακή αποχώρηση από βάσεις στη Συρία και στο Ιρακινό Κουρδιστάν.

Η ανακοίνωση αυτής της αποχώρησης προκάλεσε ανησυχία στη Βαγδάτη, καθώς εκατοντάδες Ιρακινοί τζιχαντιστές παραμένουν φυλακισμένοι σε εγκαταστάσεις των SDF. Ιρακινές πηγές μιλούν για εντατικές επαφές με τους Κούρδους της Συρίας, ώστε να διασφαλιστεί η μεταφορά των κρατουμένων στο Ιράκ, πριν προκύψουν κενά ασφαλείας που θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από το Ισλαμικό Κράτος. Η απειλή αυτή ενισχύθηκε από πρόσφατες αναφορές για απόδραση τζιχαντιστών από φυλακές στη Χασάκα, περιστατικά που συχνά συμβαίνουν όταν η αμερικανική παρουσία τίθεται υπό αμφισβήτηση.

Παράλληλα, η Δαμασκός επιχειρεί να δείξει ότι ελέγχει την κατάσταση. Συριακές δυνάμεις εξάρθρωσαν πυρήνες του ISIS στην Ιντλίμπ και τη Χαράμ, ενώ οι ΗΠΑ επιβεβαίωσαν την εξουδετέρωση του Ιρακινού ηγέτη του ISIS, Σαλάχ Νούμαν, σε επιδρομή τον Αύγουστο.

Όλα αυτά αποκαλύπτουν μια εικόνα χώρας όπου οι γραμμές σύγκρουσης είναι πολλαπλές και το περιθώριο λαθών περιορισμένο.

H Συρία για ακόμη μία φορά βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Η αμερικανική αντιπροσωπεία δεν επισκέφθηκε απλώς τον Σαράα για τυπικές συνομιλίες· επιχείρησε να χαρτογραφήσει τις προθέσεις της Δαμασκού, να εξετάσει την προοπτική σταδιακής άρσης των κυρώσεων και να διερευνήσει τις δυνατότητες σταθεροποίησης. Οι επαφές με το Ισραήλ, οι συζητήσεις για το Γκολάν, οι κινήσεις στο Ιράκ και η αβεβαιότητα γύρω από την παρουσία του ISIS, όλα συγκλίνουν στο ότι οι επόμενοι μήνες θα είναι καθοριστικοί.

Για τη Δαμασκό, η υποδοχή μιας αμερικανικής αντιπροσωπείας στο υψηλότερο επίπεδο εδώ και χρόνια είναι κάτι περισσότερο από διπλωματικό στιγμιότυπο. Είναι μήνυμα προς το εσωτερικό και το εξωτερικό ότι η Συρία, παρά τις πληγές της, επιδιώκει να επιστρέψει στο τραπέζι των μεγάλων παικτών. Για την Ουάσιγκτον, είναι μια αναγνώριση ότι χωρίς διάλογο με τον Σαράα, η εξίσωση στη Συρία δεν μπορεί να κλείσει. Και για την περιοχή, είναι μια υπενθύμιση ότι η σταθερότητα της Συρίας δεν είναι απομονωμένη υπόθεση, αλλά ένας κρίσιμος κρίκος στην αλυσίδα ασφαλείας της Μέσης Ανατολής.