Ελληνοτουρκικά: Μηνύματα ρεαλισμού της Αθήνας στη σκιά της υποβόσκουσας έντασης-Διαρκείς αναβολές του Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας 

Δύο χρόνια μετά την δρομολόγησή του, τον Ιούλιο 2023, ο ελληνοτουρκικός διάλογος παραμένει σε στασιμότητα, με “ήρεμα νερά” στα… ρηχά της “θετικής ατζέντας”, αλλά με  τον πανταχού παρόντα τουρκικό αναθεωρητισμό να προκαλεί “κυματισμούς” στα… βαθιά του “πολιτικού διαλόγου”, όπου παραμένουν οι διαφωνίες των δύο χωρών και εξακολουθεί να είναι μακρινός ο ορίζοντας μίας προσφυγής στην Χάγη για την μοναδική διαφορά που σχετίζεται με την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.

Απόστολος Χονδρόπουλος

 Το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας -Τουρκίας που βάσει αρχικού προγραμματισμού θα διεξαγόταν στις αρχές του 2025 εξακολουθεί να πηγαίνει από μετάθεση σε μετάθεση και παραπέμπεται, πλέον, από Σεπτέμβριο.

Το τετ α τετ Μητσοτάκη- Ερντογάν στο περιθώριο της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ, στην Χάγη, σε αντίθεση με τα  δύο προηγούμενα χρόνια που η συνάντησή τους ήταν ουσιαστική ως βήμα προώθησης του διαλόγου, περιορίστηκε φέτος σε μια ολιγόλεπτη συνομιλία των δύο ηγετών που έγινε για να μην δημιουργηθεί η αίσθηση ότι δεν υφίστανται οι δίαυλοι επικοινωνίας σε ανώτατο επίπεδο που έχουν αποκατασταθεί την τελευταία διετία. 

 Το θετικό είναι πως η Άγκυρα δεν έχει θέσει υπό αμφισβήτηση στην πράξη τα σημαντικά κεκτημένα αυτού του διαλόγου:

• Τον δραστικό περιορισμό των παραβιάσεων στο Αιγαίο,
• την καλύτερη συνεννόηση των δύο χωρών για τον έλεγχο των μεταναστευτικών ροών προς τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στον Έβρο,
• την αύξηση των εμπορικών συναλλαγών,
• την τουριστική συνεργασία και τα βήματα προόδου σε άλλες πτυχές της λεγόμενης “θετικής ατζέντας”.

Από κει και πέρα όμως, καθιστά σαφές με την στάση της ότι ουδόλως έχει υπαναχωρήσει από τις πάγιες θέσεις που συνθέτουν την αναθεωρητική της ατζέντα, αλλά και από την αδιαλλαξία στο Κυπριακό.

Και η Αθήνα από την πλευρά της εκπέμπει μηνύματα ρεαλισμού μπροστά σε αυτή την πραγματικότητα, σημειώνοντας πως δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι θα λύσουμε σε δύο χρόνια όσα δεν έχουν λυθεί επί δεκαετίες, αλλά να μπορούμε να χειριζόμαστε τα γεγονότα χωρίς να γίνουν κρίσεις.

Οι αντιδράσεις στα θαλάσσια πάρκα που ανακοίνωσε η χώρα μας σε Αιγαίο και Ιόνιο, επανέφεραν στο προσκήνιο και το επιχειρούμενη από την Άγκυρα “γκριζάρισμα”, προκαλώντας την έντονη αντίδραση της Αθήνας που απαντά πως η χώρα μας “θα υλοποιήσει αυτή την απόφαση στο ακέραιο” και “δεν πρόκειται να μπει στη διαδικασία συζήτησης ενός ανύπαρκτου «γκριζαρίσματος», το οποίο ποτέ δεν θα δεχτεί η ελληνική κυβέρνηση. Ούτε είχε δεχτεί στο παρελθόν, ούτε θα δεχτεί τώρα”.

Έχουν προηγηθεί οι αντιδράσεις της Άγκυρας στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της Ελλάδας που ανακοινώθηκε τον Απρίλιο αποτυπώνοντας για πρώτη φορά σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, αλλά και στις έρευνες, που μέχρι στιγμής έχουν παγώσει, για το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου.

Η θεωρία της “γαλάζιας πατρίδας” παραμένει στο πυρήνα της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής καθιστώντας αδύνατη την επίτευξη οποιασδήποτε προόδου.

• Η Τουρκία έχει ως σύμμαχο στην στρατηγική της και την μεταβατική κυβέρνηση της Λιβύης που με ενθάρρυνση της Άγκυρας ξεδιπλώνει μια δική της ατζέντα, στη βάση του παράνομου και ανυπόστατου τουρκολιβυκού μνημονίου και σε βάρος πάντοτε του Διεθνούς Δικαίου.

Το επιχειρεί σε επίπεδο τουλάχιστον χαρτών, καθώς πέραν των ρηματικών διακοινώσεων στον ΟΗΕ οι οποίες θα λάβουν και επίσημη απάντηση από την Αθήνα στον Οργανισμό, η κυβέρνηση της Τρίπολης δεν έχει αμφισβητήσει, επί του πεδίου- με τα θαλάσσια οικόπεδα όπου συμφωνήθηκε η συνεργασία με την Τουρκία- την μέση γραμμή και τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα  όπως ασκούνται στη πράξη με την διαδικασία αδειοδότησης των οικοπέδων για έρευνες υδρογονανθράκων νοτίως της Κρήτης, η οποία έχει προσελκύσει το ενδιαφέρον και της Chevron.

 Το μήνυμα που σε αυτό το περιβάλλον εκπέμπει η χώρα μας είναι πως η Ελλάδα ασκεί μία ενεργητική πολιτική και χωρίς υποχωρήσεις.

Όπως λένε κυβερνητικά στελέχη, η δημιουργία των δύο νέων εθνικών θαλάσσιων πάρκων δεν συνιστούν μόνο την υλοποίηση μίας δέσμευσης που είχε αναλάβει ο πρωθυπουργός για την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος, αλλά αποτελούν μία ακόμα στρατηγική κίνηση άσκησης και διαφύλαξης της κυριαρχίας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας στο πεδίο, την οποία εντάσσουν σε ένα πλέγμα πρωτοβουλιών που έχει αναλάβει η Ελλάδα την τελευταία εξαετία.

Όπως λένε χαρακτηριστικά, “αποδεικνύεται έτσι εκ νέου ότι, μολονότι επιδιώκουμε τον διάλογο και τις σχέσεις καλής γειτονίας με την Τουρκία, ταυτόχρονα δεν επιδεικνύουμε την παραμικρή υποχωρητικότητα ή αδράνεια”.