Γαλλική πρωτοβουλία για το παλαιστινιακό- Συνδιάσκεψη “Δύο Κρατών” στη Νέα Υόρκη: Ελπίδες και διπλωματικές ισορροπίες

Μέσα σε μια περίοδο γεωπολιτικών εντάσεων και αδιεξόδων στο Παλαιστινιακό, η Γαλλία ανακοίνωσε επίσημα τη διεξαγωγή της συνδιάσκεψης «Δύο Κρατών» στις 28 και 29 Ιουλίου στα κεντρικά γραφεία του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη. Η συνδιάσκεψη, η οποία είχε προγραμματιστεί αρχικά για τον Ιούνιο αλλά αναβλήθηκε λόγω της σύγκρουσης Ισραήλ–Ιράν, θα πραγματοποιηθεί σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών, υπό την συμπροεδρία Γαλλίας και Σαουδικής Αραβίας. Η Γαλλία ελπίζει ότι η συνδιάσκεψη θα λειτουργήσει ως εφαλτήριο για μια μεγαλύτερη σύνοδο κορυφής τον Σεπτέμβριο, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Σπύρος Σιδέρης

Στόχος: να επανέλθει στο τραπέζι η λύση των δύο κρατών, εν μέσω μιας πραγματικότητας που διαρκώς απομακρύνεται από αυτήν, λόγω εντεινόμενου εποικισμού στη Δυτική Όχθη, αδιεξόδων στη Γάζα και διεθνούς διπλωματικής αδράνειας.

Ποιο είναι το πολιτικό πλαίσιο;

Το γαλλικό Υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει ότι η συνδιάσκεψη θα χαράξει «χειροπιαστές οδούς» για το Παλαιστινιακό, βασιζόμενη σε οκτώ ομάδες εργασίας που έχουν διαβουλευθεί με κράτη-μέλη του ΟΗΕ και την κοινωνία των πολιτών.

Η συνδιάσκεψη στοχεύει:

• Στην ενίσχυση του διεθνούς αναγνωριστικού ρεύματος υπέρ του παλαιστινιακού κράτους.
• Στην προώθηση της ομαλοποίησης των σχέσεων με το Ισραήλ.
• Στην ενίσχυση της περιφερειακής ολοκλήρωσης στη Μέση Ανατολή.
• Στην αναδιοργάνωση της Παλαιστινιακής Αρχής.
• Στον αφοπλισμό της Χαμάς.

Για τη Γαλλία, η συνδιάσκεψη αποτελεί «διπλωματικό σταθμό» ενόψει Σεπτεμβρίου, ενώ ήδη έχουν τεθεί στο τραπέζι ευρύτερα ζητήματα όπως το μεταπολεμικό σχέδιο για τη Γάζα: από την ανοικοδόμηση και τη διακυβέρνηση μέχρι τις ρυθμίσεις ασφαλείας.

Τι σηματοδοτεί για το Ισραήλ και την Παλαιστίνη

Στο Παρίσι θεωρούν ότι, παρά την αδιαλλαξία της κυβέρνησης Μπενιαμίν Νετανιάχου, το Ισραήλ θα μπορούσε να δει πολιτικά και οικονομικά οφέλη από μια συμμετοχή στο σχέδιο.

Η Γαλλία εκτιμά ότι η συνδιάσκεψη θα μπορούσε να προσφέρει ένα «πολιτικό διέξοδο από το αδιέξοδο της Γάζας», την ώρα που οι διεθνείς συζητήσεις περιορίζονται στη συμφωνία για δίμηνη κατάπαυση πυρός υπό αιγυπτιο-καταριανή διαμεσολάβηση και την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων.

Η προοπτική είναι ευρύτερη: να μπει τέλος στο παλαιστινοϊσραηλινό αδιέξοδο, να δημιουργηθούν εγγυήσεις ασφαλείας και να δοθεί μια ρεαλιστική ελπίδα τόσο για την παλαιστινιακή πλευρά όσο και για την ισραηλινή κοινωνία που βιώνει μια αυξανόμενη διεθνή απομόνωση.

Το μεγάλο ερώτημα: Θα αναγνωρίσει η Γαλλία το παλαιστινιακό κράτος;

Η Γαλλία έχει δηλώσει ότι η αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους αποτελεί «ηθικό καθήκον και πολιτικό αίτημα», όμως το Παρίσι αποφεύγει προς το παρόν τις δεσμεύσεις.

Ο Εμμανουέλ Μακρόν έχει συνδέσει την αναγνώριση με προϋποθέσεις όπως:

• Η απελευθέρωση των ομήρων από τη Χαμάς.
• Ο αφοπλισμός των ένοπλων ομάδων στη Γάζα.
• Η ύπαρξη μιας συντονισμένης ευρωπαϊκής ή διεθνούς πρωτοβουλίας, ώστε η αναγνώριση να μην είναι μια απομονωμένη γαλλική ενέργεια.

Το αρχικό σχέδιο του Παρισιού προέβλεπε «ανταποδοτικά βήματα»: δηλαδή, η αναγνώριση της Παλαιστίνης από δυτικές χώρες όπως η Γαλλία, η Βρετανία, η Ολλανδία, ο Καναδάς, η Ιαπωνία σε αντάλλαγμα με αραβικό και ισλαμικό άνοιγμα προς το Ισραήλ.

Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, αυτό το σενάριο έχει ατονήσει, και προς το παρόν καμία χώρα δεν φαίνεται έτοιμη να κινηθεί από κοινού.

Οι διπλωματικές δυσκολίες

Η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει διαιρεμένη στο παλαιστινιακό ζήτημα. Χαρακτηριστικά, στην τελευταία σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, δεν υπήρξε καμία κοινή απόφαση για μέτρα κατά του Ισραήλ, παρά το γεγονός ότι – σύμφωνα με ευρωπαϊκές εκθέσεις – η χώρα παραβιάζει το άρθρο 2 της συμφωνίας σύνδεσης (περί ανθρωπίνων δικαιωμάτων) που ισχύει από το 2000.

Όπως σχολιάζουν διπλωματικοί κύκλοι, η Ευρώπη έχει τα μέσα να ασκήσει πίεση στο Ισραήλ, αλλά λείπει το πολιτικό θάρρος.

Όσον αφορά τις ΗΠΑ, η συμμετοχή του υπουργού Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο παραμένει ασαφής, αν και έχει σταλεί επίσημη πρόσκληση.

Τι θα περιλαμβάνει το τελικό ανακοινωθέν

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, το τελικό ανακοινωθέν του συνεδρίου θα περιλαμβάνει:

• Δέσμευση υπέρ της λύσης των δύο κρατών.
• Χάρτη πορείας για την άρση εμποδίων όπως οι εποικισμοί.
• Πρόταση για το μέλλον της Γάζας: ανοικοδόμηση, διακυβέρνηση, ασφάλεια.

Οι οκτώ μεικτές επιτροπές (ευρωπαϊκές και αραβικές) έχουν επεξεργαστεί τις προτάσεις και θα τις καταθέσουν ως βάση για το ανακοινωθέν.

Το στοίχημα και οι προοπτικές

Η συνδιάσκεψη της Νέας Υόρκης είναι ένα διπλωματικό στοίχημα. Από τη μία πλευρά, το Παρίσι επιχειρεί να ξαναδώσει πολιτική προοπτική σε μια παγωμένη σύγκρουση, τονίζοντας ότι η παράταση του πολέμου έχει τεράστιο κόστος για όλους. Από την άλλη, η ίδια η ισραηλινή κυβέρνηση δείχνει απροθυμία να ενταχθεί σε έναν διάλογο που αμφισβητεί την τρέχουσα στρατηγική της.

Η Παλαιστινιακή Αρχή, από την πλευρά της, βρίσκεται σε δύσκολη θέση: πρέπει να πείσει ότι μπορεί να διοικήσει αποτελεσματικά, να περιορίσει τη Χαμάς και να επαναφέρει την παλαιστινιακή υπόθεση στη διεθνή ατζέντα.

Συμπερασματικά, με τον χρόνο να μετρά αντίστροφα, το αν η συνδιάσκεψη της Νέας Υόρκης θα μείνει μια διπλωματική φιέστα ή θα ανοίξει πραγματικούς δρόμους παραμένει ανοιχτό. Αυτό που είναι βέβαιο είναι πως η Γαλλία και η Σαουδική Αραβία στέλνουν το μήνυμα ότι η λύση των δύο κρατών δεν έχει πεθάνει, παρά τις αντιξοότητες.

Για την Ευρώπη, τις ΗΠΑ, το Ισραήλ και την Παλαιστίνη, το συνέδριο προσφέρει μια σπάνια ευκαιρία επανατοποθέτησης: για την αναζωογόνηση της διπλωματίας, για την οικοδόμηση εμπιστοσύνης και, τελικά, για την αποφυγή μιας ακόμη χαμένης δεκαετίας στο πιο εκρηκτικό σημείο της Μέσης Ανατολής.