Ανάλυση: Είναι το τελεσίγραφο Τραμπ προς τον Πούτιν στρατηγικό δώρο στη Μόσχα;

Μέσα σε ένα κλίμα γεμάτο γεωπολιτικές εντάσεις, οι προχθεσινές δηλώσεις του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τη Ρωσία προκάλεσαν κύμα αντιδράσεων στη Δύση, την Ουκρανία αλλά και τη Μόσχα. Το γεγονός ότι ο Τραμπ έδωσε στον Βλαντίμιρ Πούτιν περιθώριο 50 ημερών για παύση πυρός, απειλώντας μετά το πέρας της προθεσμίας με 100% δευτερογενείς κυρώσεις, ερμηνεύτηκε από πολλούς ως στρατηγικό δώρο προς το Κρεμλίνο. Ενώ ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ μίλησε για «θεατρικό τελεσίγραφο», οι αγορές στη Ρωσία αντέδρασαν θετικά, καταγράφοντας μάλιστα άνοδο.

Σπύρος Σιδέρης

Το ερώτημα που τίθεται, ωστόσο, είναι αν αυτές οι 50 ημέρες θα αποτελέσουν καταλύτη πολέμου ή ευκαιρία ειρήνης – και ποιος θα βγει πραγματικός κερδισμένος.

Στρατηγικό πλεονέκτημα για τη Μόσχα;

Σύμφωνα με την The Washington Post, ο χρόνος που δίνει ο Τραμπ προσφέρει στη Μόσχα περιθώριο για ανασύνταξη δυνάμεων, άσκηση πίεσης προς την Ευρώπη και περαιτέρω στρατιωτικό συντονισμό με Κίνα και Βόρεια Κορέα.

Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με δημοσιεύματα, σε πρόσφατη επικοινωνία τους, ο Πούτιν είχε ενημερώσει τον Τραμπ για πρόθεση μεγάλης επίθεσης εντός 60 ημερών – ένα χρονοδιάγραμμα που μοιάζει να ευθυγραμμίζεται σχεδόν απόλυτα με την 50ήμερη παράταση.

Η παραπάνω ερμηνεία έχει πυροδοτήσει θεωρίες περί συνεργασίας ΗΠΑ-Ρωσίας για μια τελική συμφωνία, όπου η Ρωσία θα έχει καταφέρει εδαφικά κέρδη μέχρι το τέλος του καλοκαιριού, πριν υπογραφεί μια εκεχειρία που θα φέρει τον Πούτιν στο τραπέζι των νικητών.

Ανταγωνισμός ή παράταση φθοράς;

Ακόμη και χωρίς συνωμοσιολογικές προσεγγίσεις, η πραγματικότητα είναι ότι η Ρωσία έχει πλέον περίπου δύο μήνες να εκμεταλλευτεί.

Η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία από τη Δύση φτάνει με αργούς ρυθμούς και αβέβαιο εύρος.

Ακόμη κι αν παραδοθούν πυραυλικά συστήματα Patriot και μακράς εμβέλειας πύραυλοι, το ζήτημα παραμένει το μέγεθος και η ταχύτητα των παραδόσεων.

Παράλληλα, εάν οι προμήθειες αφορούν αποθέματα από ευρωπαϊκές αποθήκες που θα πρέπει στη συνέχεια να αναπληρωθούν από τις ΗΠΑ, τα αποτελέσματα ενδέχεται να είναι περιορισμένα.

Με αυτά τα δεδομένα, η Μόσχα μπορεί να επιχειρήσει να κατακτήσει νέα εδάφη μέχρι τα τέλη Αυγούστου και έπειτα να προσέλθει σε διαπραγματεύσεις, διεκδικώντας ανταλλάγματα. Βέβαια, αυτό προϋποθέτει εντυπωσιακές επιτυχίες στο μέτωπο ή υποχώρηση σε ακραίες απαιτήσεις, όπως οι τέσσερις περιφέρειες, ο περιορισμός του ουκρανικού στρατού κ.λπ. Αν αυτά αποδειχθούν ανέφικτα, το τοπίο αλλάζει ριζικά.

Η απειλή των δευτερογενών κυρώσεων

Το ισχυρότερο όπλο του Τραμπ, εάν περάσουν οι 50 ημέρες χωρίς αποτέλεσμα, δεν είναι η αποστολή όπλων, αλλά οι δευτερογενείς κυρώσεις: 100% δασμοί σε κάθε χώρα που αγοράζει ρωσικά προϊόντα. Παρά το γεγονός ότι στη Ρωσία αντιμετωπίζουν αυτή την απειλή με περιφρόνηση, θεωρώντας ότι οι προηγούμενες κυρώσεις είχαν περιορισμένο αποτέλεσμα, οι δευτερογενείς κυρώσεις μπορεί να αποτελέσουν οικονομικό σεισμό.

Η Ρωσία θα βρεθεί αντιμέτωπη με ένα παγκόσμιο εμπάργκο στους ενεργειακούς της πόρους, με πιθανό κατακρήμνισμα εσόδων από τις εξαγωγές. Το σενάριο θυμίζει την Γιουγκοσλαβία του Μιλόσεβιτς, το Ιράκ του Σαντάμ Χουσεΐν ή τη Νότια Αφρική του απαρτχάιντ. Παρότι η Ρωσία έχει μεγαλύτερη αντοχή, ένα τέτοιο πλήγμα θα επιδείνωνε κάθε εσωτερική και εξωτερική κρίση.

Η στάση της Κίνας: ο άγνωστος παράγοντας

Η Μόσχα θα μπορούσε να αντέξει μόνο αν έχει εγγυήσεις από την Κίνα, ότι θα συνεχίσει να αγοράζει ρωσικά προϊόντα ακόμη κι αν οι ΗΠΑ επιβάλουν κυρώσεις.

Στην περίπτωση αυτή, εάν το Πεκίνο απαντούσε με δικά του αντίμετρα – π.χ. επιβολή δασμών σε αμερικανικά προϊόντα ή περιορισμό εξαγωγής σπάνιων γαιών – θα ξεκινούσε μια νέα παγκόσμια εμπορική σύγκρουση, που πιθανόν να ανάγκαζε τον Λευκό Οίκο σε αναδίπλωση.

Το ερώτημα είναι αν η Κίνα θέλει να ρισκάρει ένα ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ μόνο για να υποστηρίξει τη Ρωσία.

Πυρηνικός εκβιασμός;

Ένα ακόμη επικίνδυνο σενάριο είναι αν η Μόσχα χρησιμοποιήσει τις κυρώσεις ως αφορμή για δραματική κλιμάκωση, φτάνοντας μέχρι την απειλή πυρηνικής σύγκρουσης. Οι αναφορές σε «Κρίση των Πυραύλων» 2.0 έχουν πληθύνει στη Μόσχα τα τελευταία χρόνια, αλλά το ερώτημα παραμένει αν το Κρεμλίνο είναι έτοιμο για ένα τέτοιο επικίνδυνο παιχνίδι, στο οποίο η διαφυγή από την άβυσσο δεν είναι καθόλου εγγυημένη.

Το πιθανό σενάριο: μια νίκη με μικρά ανταλλάγματα

Αν ούτε η Κίνα ούτε ο Πούτιν θέλουν να παίξουν με τη φωτιά, τότε το πιθανότερο σενάριο είναι μια τελική συμφωνία το καλοκαίρι, με την οποία η Ρωσία θα αποσπάσει κάποιες παραχωρήσεις από την Ουάσινγκτον με αντάλλαγμα την εκεχειρία.

Έτσι, ο Πούτιν θα εμφανιστεί εσωτερικά ως νικητής, έχοντας διευρύνει την επικράτειά του, ενώ ο Τραμπ θα μπορεί να προβάλλει ένα «deal» που τερματίζει τον πόλεμο, χωρίς να σύρει τις ΗΠΑ σε άμεση αντιπαράθεση.

Ο χρόνος μετράει υπέρ του ισχυρού

Το τελεσίγραφο Τραμπ ανοίγει ένα παράθυρο γεμάτο αβεβαιότητα. Η Ρωσία έχει το πλεονέκτημα του χρόνου, η Κίνα κρατάει το κλειδί της κλιμάκωσης, και η Δύση παλεύει με τα δικά της όρια.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι οι επόμενες 50 ημέρες δεν αφορούν μόνο την Ουκρανία, αλλά το παγκόσμιο γεωπολιτικό παιχνίδι.

Σε αυτό το παιχνίδι, ο χρόνος πάντα μετράει υπέρ εκείνου που έχει τη στρατηγική αντοχή – και το στοίχημα μόλις ανέβηκε κατακόρυφα.