Τσιάρας στο libre: Δεν φοβόμαστε τις αποκαλύψεις, καμία σκιά ούτε στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε στους θεσμούς

«Από την πρώτη μέρα που ανέλαβα, τον Ιούνιο του 2024, υπήρξε σαφής και ρητή εντολή του Πρωθυπουργού: να ανοίξουμε τον φάκελο ΟΠΕΚΕΠΕ και να μην υπάρξει καμία σκιά στη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων», δηλώνει στο libre ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας.

Αναφερόμενος σε ανάλογα σκάνδαλα που συνέβησαν τονίζει ότι «δεν αρκεί πια να λέμε ότι φταίει το παρελθόν. Θέλουμε, πλέον, να κοιτάξουμε μπροστά και να διασφαλίσουμε ότι στο μέλλον τέτοιες καταστάσεις δεν θα μπορούν καν να συμβούν».

Σ’ ό,τι αφορά όσα έρχονται δηλώνει χαρακτηριστικά: «Δεν φοβόμαστε τις αποκαλύψεις. Αντιθέτως, εμείς τις προκαλέσαμε – με εντολή του Πρωθυπουργού από την πρώτη μέρα που ανέλαβα. Δεν θέλουμε να αφήσουμε καμία σκιά να σέρνεται ούτε στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε στους θεσμούς της χώρας».

Συνέντευξη

Χρόνης Διαμαντόπουλος

-Κύριε υπουργέ ο ασκός του Αιόλου άνοιξε  για τον ΟΠΕΚΕΠΕ. Τι είδους εξελίξεις βλέπετε και πόσο ανεξέλεγκτες μπορεί να είναι αυτές;

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ βρίσκεται σε φάση θεσμικής κάθαρσης και πλήρους αναδιοργάνωσης. Οι παθογένειες που αποκαλύπτονται σήμερα δεν είναι καινούργιες – είναι διαχρονικές, διατρέχουν πολλές κυβερνήσεις και, δυστυχώς, δεν αντιμετωπίστηκαν με την απαιτούμενη αποτελεσματικότητα. 

Έχουμε επιλέξει ως κυβέρνηση τον δύσκολο δρόμο της διαφάνειας και της λογοδοσίας, με σεβασμό στους πραγματικούς αγρότες και την ευρωπαϊκή νομιμότητα.

Προχωράμε στη δημιουργία μηχανισμού ανάκτησης των παράνομων ενισχύσεων, στην αναστολή πληρωμών βιολογικής κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας μέχρι να ολοκληρωθούν οι έλεγχοι, και στην υλοποίηση Σχεδίου Δράσης με 45 παρεμβάσεις, σε συνεννόηση με τη Γενική Διεύθυνση Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Πολλά από αυτά που ήρθαν στη δημοσιότητα με τις εισαγγελικές έρευνες ήταν γνωστά σε όσους παρακολουθούσαν τη λειτουργία του Οργανισμού

Άρα, όχι, οι εξελίξεις δεν είναι ανεξέλεγκτες. Είναι δύσκολες. Δεν κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλό μας. Αντιμετωπίζουμε, όμως, τα προβλήματα με αποφασιστικότητα. 

Σε κάθε περίπτωση, όμως, ο ΟΠΕΚΕΠΕ μπαίνει σε μια νέα εποχή, με καθαρές διαδικασίες, ισχυρούς ελέγχους και μηδενική ανοχή στην παρανομία. Εξου η απόφασή μας για την ένταξή του στην ΑΑΔΕ, για την οποία ο σχεδιασμός έχει ξεκινήσει καιρό τώρα και δεν ποδηγετήθηκε από τις εξελίξεις των τελευταίων ημερών. 

-Αναλάβατε υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης πριν από έναν χρόνο. Πότε μάθατε για όσα συνέβησαν στον ΟΠΕΚΕΠΕ, από το 2019 έως το 2024; Σας μίλησαν κάποια από τα στελέχη του υπουργείου σας ή του «αμαρτωλού» οργανισμού;

Από την πρώτη μέρα που ανέλαβα, τον Ιούνιο του 2024, υπήρξε σαφής και ρητή εντολή του Πρωθυπουργού: να ανοίξουμε τον φάκελο ΟΠΕΚΕΠΕ και να μην υπάρξει καμία σκιά στη διαχείριση των ευρωπαϊκών πόρων. Η πραγματικότητα είναι ότι υπήρχαν ενδείξεις για διαχρονικές παθογένειες και προβλήματα που ουδέποτε αντιμετωπίστηκαν. 

Πολλά από αυτά που ήρθαν στη δημοσιότητα με τις εισαγγελικές έρευνες ήταν γνωστά σε όσους παρακολουθούσαν τη λειτουργία του Οργανισμού. Στελέχη του Υπουργείου είχαν επισημάνει λειτουργικές αδυναμίες – απουσία τεχνικού συμβούλου, απουσία δασικών χαρτών, έλλειψη μηχανισμών ελέγχου, και ένα στρεβλό μοντέλο δηλώσεων – αλλά κανείς μέχρι τότε δεν είχε αγγίξει την καρδιά του προβλήματος.

Προχωράμε με διαφάνεια, με θεσμικότητα και με συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, ώστε να αποδοθούν ευθύνες όπου υπάρχουν

Σε ό,τι με αφορά, από την πρώτη στιγμή, με θεσμικό τρόπο και χωρίς συμψηφισμούς, κινήθηκα προς την κατεύθυνση της διαφάνειας, ώστε να μην πληρώσουν το τίμημα οι αγρότες της χώρας. 

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ μπήκε υπό επιτήρηση, σχεδιάστηκε και υλοποιείται ένα ολοκληρωμένο Σχέδιο Δράσης, και ξεκίνησαν ειδικοί έλεγχοι – ιδίως σε τομείς όπως η βιολογική κτηνοτροφία και μελισσοκομία, όπου οι στρεβλώσεις ήταν κραυγαλέες. Σας το λέω με παρρησία: Ο ρόλος μου δεν είναι να καλύψω, αλλά να ξεκαθαρίσω. 

-Κύριε Τσιάρα, έχουμε πληροφορηθεί ότι υπάρχουν και άλλες δικογραφίες στην επαρχία για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ; Εσείς τι εικόνα έχετε;

 Όπως γνωρίζετε, η υπόθεση ερευνάται από τη Δικαιοσύνη και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, και δεν είναι αρμοδιότητα του Υπουργείου να παρεμβαίνει στο έργο των δικαστικών αρχών.

Εμείς, πάντως, από την πλευρά μας ό,τι και να φέρει στο φως η εισαγγελική έρευνα προχωράμε με διαφάνεια, με θεσμικότητα και με συνεργασία με τους ευρωπαϊκούς μηχανισμούς, ώστε να αποδοθούν ευθύνες όπου υπάρχουν.

Εκείνο που σίγουρα μας αφορά όλους είναι το μοντέλο διαχείρισης των κοινοτικών πόρων που επί χρόνια λειτούργησε χωρίς έλεγχο

Ο στόχος μας είναι να ενισχύσουμε την εμπιστοσύνη των αγροτών, όχι να τους στιγματίσουμε συλλογικά. 

-Ανεξάρτητα από τις ευθύνες των πολιτικών προσώπων ή όσων διοικούσαν τον Οργανισμό, η διαχείριση και ο τρόπος διαμοιρασμού των κονδυλίων δεν δείχνουν ότι κάποιοι κάνουν σαν μην κατάλαβαν τίποτα από τους λόγους που μας οδήγησαν στην οικονομική κρίση;

Δεν θα μπω στη λογική των συμψηφισμών, αλλά οφείλουμε να είμαστε ειλικρινείς.

Από τη μία πλευρά υπάρχουν διαχρονικές διοικητικές αδυναμίες – αστοχίες, παραλείψεις, ελλείψεις σε ελέγχους. Από την άλλη, ερευνώνται μεμονωμένες περιπτώσεις όπου ενδέχεται να έχουν δοθεί ενισχύσεις χωρίς να τηρηθούν οι προβλεπόμενες διαδικασίες. Αυτά είναι διαφορετικά ζητήματα. 

Εκείνο όμως που σίγουρα μας αφορά όλους είναι το μοντέλο διαχείρισης των κοινοτικών πόρων που επί χρόνια λειτούργησε χωρίς έλεγχο.

Επρεπε να έχουν μπει ισχυρότερες δικλείδες ασφαλείας και να είχε διαμορφωθεί ένα σύστημα που να μην αφήνει χώρο για παρερμηνείες, παραθυράκια ή πρόχειρες λύσεις

Και εδώ χρειάζεται γενναιότητα: όσοι σήμερα καταγγέλλουν, συμμετείχαν – ή σιώπησαν – όταν διαμορφωνόταν αυτό το σύστημα. Ένα σύστημα που ευνοούσε τις πελατειακές σχέσεις διαχρονικά. 

Η δική μας απάντηση είναι ξεκάθαρη: διαφάνεια, θεσμική θωράκιση, έλεγχοι πριν από τις πληρωμές και μηχανισμοί ανάκτησης. Δεν μπορεί το κράτος να λειτουργεί με όρους άλλης εποχής – ούτε για τους αγρότες, ούτε για τους φορολογούμενους, ούτε για την ευρωπαϊκή μας αξιοπιστία

-Υπάρχει εκείνη η – όχι και τόσο μακρινή – εποχή του «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», όταν η κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή παραβαίνοντας τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς, μοίρασε 460 εκατομμύρια €. Το τελικό πρόστιμο που καταλογίστηκε έφτασε τα 320 εκατομμύρια €. Μετά από αυτό δεν θα έπρεπε να δημιουργηθούν δικλείδες ασφαλείας, για να μη ξανασυμβεί κάτι ανάλογο;

Καλό είναι να βλέπουμε τα ζητήματα στην πλήρη ιστορική τους διαδρομή και όχι αποσπασματικά. Η πολιτική του “όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά” δεν ξεκίνησε επί κυβέρνησης Καραμανλή – είχε εισαχθεί νωρίτερα, επί κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ.

Το κρίσιμο όμως δεν είναι να δικάσουμε το παρελθόν με όρους του σήμερα. Το κρίσιμο είναι να διδαχθούμε.

Και η απάντηση στο ερώτημά σας είναι ξεκάθαρη: ναι, έπρεπε να έχουν μπει ισχυρότερες δικλείδες ασφαλείας.

Έπρεπε να είχε διαμορφωθεί ένα σύστημα που να μην αφήνει χώρο για παρερμηνείες, παραθυράκια ή πρόχειρες λύσεις.

Δεν φοβόμαστε τις αποκαλύψεις. Αντιθέτως, εμείς τις προκαλέσαμε – με εντολή του Πρωθυπουργού από την πρώτη μέρα που ανέλαβα

Αυτό ακριβώς επιχειρούμε σήμερα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη υπό τον φόβο των επιτόπιων ελέγχων που έχει ήδη προαναγγείλει το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, ορισμένοι «δικαιούχοι» των προγραμμάτων βιολογικής κτηνοτροφίας και μελισσοκομίας σπεύδουν να αποχωρήσουν οικειοθελώς, πριν βρεθούν αντιμέτωποι με τις συνέπειες. Ήδη, μάλιστα, έχουν καταγραφεί περιπτώσεις παραγωγών που είτε ακυρώνουν τη σύμβασή τους με τον πιστοποιητικό οργανισμό —προαπαιτούμενο για την ένταξη στο πρόγραμμα— είτε δηλώνουν την πρόθεσή τους να αποσύρουν την αίτησή τους.

Με άλλα λόγια, δεν επιτρέπουμε να επαναληφθούν λάθη ή να επιβαρυνθεί ο Έλληνας φορολογούμενος. Δεν αρκεί πια να λέμε ότι φταίει το παρελθόν. Θέλουμε, πλέον, να κοιτάξουμε μπροστά και να διασφαλίσουμε ότι στο μέλλον τέτοιες καταστάσεις δεν θα μπορούν καν να συμβούν. 

 -Μιλώντας στην ΕΡΤ, πριν από λίγες ημέρες είπατε ότι το ποσό που αντιστοιχεί στο πρόστιμο, θα παρακρατηθεί σταδιακά από τις μελλοντικές κοινοτικές ενισχύσεις και επειδή οι πληρωμές στους αγρότες γίνονται προκαταβολικά από το κράτος, το βάρος επιστρέφει στο εθνικό ταμείο. Οπότε τη ζημιά θα την πληρώσουν οι φορολογούμενοι. Εκείνοι που ενθυλάκωσαν παράνομα τα χρήματα πως θα ελεγχθούν; Και από ποιους;

Καταρχάς, να ξεκαθαρίσουμε το εξής: το πρόστιμο των 415 εκατομμυρίων ευρώ αφορά σε διοικητικές παραλείψεις και θεσμικές ανεπάρκειες που διαπιστώθηκαν και όχι σε απάτες μεμονωμένων παραγωγών.

Πρόκειται για διορθώσεις που επέβαλε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λόγω πλημμελούς εφαρμογής των κανονισμών, και όχι για ποινικές καταδίκες.

Όπως ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης δημιουργείται ένας αυτόνομος μηχανισμός ανάκτησης των ενισχύσεων, μια ειδική task force

Ωστόσο, θα υπάρξει προσφυγή ώστε να μειωθεί το ποσό του καταλογισμού ενώ θα γίνει επαναπροσδιορισμός του αφού θα συνυπολογισθούν ποσά που θα ανακτηθούν μέσα από τους ελέγχους που γίνονται, όπως επί παραδείγματι στο πρόγραμμα για τη βιολογική κτηνοτροφία και μελισσοκομία.

Την ίδια ώρα, είναι απολύτως σαφές – και το έχουμε πει με κάθε τρόπο – ότι για όσους ενδεχομένως εισέπραξαν ενισχύσεις χωρίς να τις δικαιούνται, ελέγχονται αυτή τη στιγμή όλες οι σχετικές υποθέσεις από τις αρμόδιες εισαγγελικές και ελεγκτικές αρχές. Δεν υπάρχει ούτε πρόθεση ούτε ανοχή για συγκάλυψη. Αυτοί που θα αποδειχθεί ότι εισέπραξαν παράνομα χρήματα, θα κληθούν να τα επιστρέψουν και να λογοδοτήσουν.

Παράλληλα, όπως ανακοίνωσε πριν από λίγες μέρες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης δημιουργείται ένας αυτόνομος μηχανισμός ανάκτησης των ενισχύσεων, μια ειδική task force, προκειμένου να υπάρξει καταλογισμός σε όσους πήραν αχρεωστήτως καταβληθείσες αγροτικές επιδοτήσεις. Η δική μας ευθύνη είναι να διασφαλίσουμε ότι ο Έλληνας φορολογούμενος δεν θα επιβαρύνεται για πράξεις ή παραλείψεις άλλων. 

–Κύριε υπουργέ, θεωρείτε πιθανό το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές;

Σε καμία περίπτωση. Η κυβέρνηση έχει ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, καθαρή εντολή και σταθερό προσανατολισμό. Το ζήτημα του ΟΠΕΚΕΠΕ, όσο σοβαρό κι αν είναι, αφορά την ανάγκη για κάθαρση, διαφάνεια και θεσμική επανεκκίνηση στον τρόπο διαχείρισης των ευρωπαϊκών ενισχύσεων.Αυτή εξάλλου είναι και η επιθυμία του ελληνικού λαού. 

Δεν φοβόμαστε τις αποκαλύψεις. Αντιθέτως, εμείς τις προκαλέσαμε – με εντολή του Πρωθυπουργού από την πρώτη μέρα που ανέλαβα. Δεν θέλουμε να αφήσουμε καμία σκιά να σέρνεται ούτε στον ΟΠΕΚΕΠΕ, ούτε στους θεσμούς της χώρας.

Οι πολίτες δεν ζητούν πρόωρες εκλογές. Ζητούν λύσεις, λογοδοσία και σοβαρότητα. Και αυτό κάνουμε: με σχέδιο, με ελέγχους, με μηχανισμό ανάκτησης των αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών και με μεταρρυθμίσεις που θα θωρακίσουν τον Οργανισμό για το μέλλον. Οι εκλογές θα γίνουν στην ώρα τους και τον ακριβή χρόνο θα τον αποφασίσει ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Μέχρι τότε, εργαζόμαστε για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των αγροτών, των φορολογουμένων και των ευρωπαϊκών θεσμών προς το ελληνικό κράτος.