Αιμορραγικός πυρετός: Παραμένει ο συναγερμός στη Λάρισα-Εκτεταμένη ιχνηλάτηση επαφών στα δυο κρούσματα, οδηγίες και μέτρα   

Ένα θανατηφόρο κρούσμα του αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας-Κονγκό (Crimean – Congo Hemorrhagic Fever, CCHF) στην Ελλάδα, με επίκεντρο τη Θεσσαλία και η μόλυνση μίας υγειονομικού υπενθυμίζουν τους κινδύνους. Το περιστατικό, που προκάλεσε ανησυχία στις υγειονομικές αρχές και την κοινή γνώμη, φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη για επαγρύπνηση και ενημέρωση σχετικά με αυτή τη σπάνια αλλά δυνητικά θανατηφόρο νόσο. Ο ΕΟΔΥ προχώρησε σε εκτεταμένη ιχνηλάτηση επαφών του θανόντος και της γιατρού, ενώ παράλληλα εξέδωσε οδηγίες προς τους επαγγελματίες υγείας και το κοινό για τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης

Ρούλα Σκουρογιάννη

Το θανατηφόρο κρούσμα και η μόλυνση της γιατρού

Πριν λίγες εβδομάδες, ένας 72χρονος αγρότης από την περιοχή της Θεσσαλίας, νόσησε και νοσηλεύτηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας, με συμπτώματα αιμορραγικού πυρετού Κριμαίας-Κονγκό. Ο ασθενής παρουσίαζε βαριά επιδεινούμενη κλινική εικόνα και κατέληξε στις 27 Ιουνίου 2025. Ήταν ο δεύτερος καταγεγραμμένος θάνατος από CCHF στην Ελλάδα, με τον προηγούμενο παρόμοιο περιστατικό να έχει καταγραφεί το 2008, στη Θράκη.

Η μόλυνση του κτηνοτρόφου αποδόθηκε σε τσίμπημα που υπέστη από μολυσμένο τσιμπούρι. Η διάγνωση επιβεβαιώθηκε μετά τον θάνατό του, προκαλώντας προβληματισμό και άμεση κινητοποίηση. Λίγες ημέρες αργότερα, μια νεαρή γιατρός, ειδικευόμενη στην παθολογία, η οποία είχε έρθει σε επαφή με τον ασθενή, εμφάνισε συμπτώματα συμβατά με αιμορραγικό πυρετό και τέθηκε σε απομόνωση. Η κατάσταση της υγείας της κρίθηκε σταθερή, ωστόσο το γεγονός ανέδειξε την επικινδυνότητα της νόσου και για το υγειονομικό προσωπικό.

Η άμεση αντίδραση των αρχών και οι δηλώσεις του ΕΟΔΥ

Με την επιβεβαίωση του κρούσματος CCHF και του επακόλουθου θανάτου, ο ΕΟΔΥ ξεκίνησε μια ολοκληρωμένη και πολυδιάστατη αντίδραση δημόσιας υγείας. Ο οργανισμός εξέδωσε άμεσα επίσημες ανακοινώσεις για την ενημέρωση του κοινού και της υγειονομικής κοινότητας.  

Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, με αφορμή το πρόσφατο περιστατικό του άτυχου κτηνοτρόφου με αιμορραγικό πυρετό και τη μετάδοσή του σε γιατρό στη Θεσσαλία, δήλωσε ότι «Δεν έχουμε πολλά κρούσματα στην Ελλάδα, είναι σποραδικά και εντοπίζονται κυρίως σε αγροτικές περιοχές. Αυτή η συγκεκριμένη περίπτωση μας κινητοποίησε άμεσα». «Η νόσος μεταδίδεται πρώτα από το τσιμπούρι στα ζώα και μετά στον άνθρωπο». Για μετάδοση μεταξύ ανθρώπων διευκρίνισε πως: «Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο γίνεται μόνο με επαφή με υγρά – αίμα, σάλιο, ούρα, κ.λπ. Δεν μεταδίδεται όπως ο κορονοϊός. Αλλά όταν ξεκινήσουν οι αιμορραγίες, τότε ο ιός μεταδίδεται πολύ εύκολα».

Ο καθηγητής επιδημιολογίας του ΕΚΠΑ και μέλος ΔΣ του ΕΟΔΥ, Δημήτρης Παρασκευής, από την πλευρά του διευκρίνισε: «Διενεργούνται δειγματοληψίες σε ζώα και σε έντομα στη φάρμα, όπου μολύνθηκε ο 70χρονος. Εφαρμόζονται, επίσης, στοχευμένες απεντομώσεις στις περιοχές, όπου εντοπίστηκαν τα περιστατικά. Πρόκειται για μεμονωμένα περιστατικά και όχι για εκτεταμένα κρούσματα. Αν εφαρμοστούν σωστά τα μέτρα, ο κίνδυνος είναι εξαιρετικά χαμηλός».
Εξήγησε, επίσης, πως: «Δεν είναι επικίνδυνο κάθε τσίμπημα τσιμπουριού. Χρειάζεται, όμως, προσοχή, γιατί ο μολυσμένος κρότωνας (τσιμπούρι) μπορεί να μεταδώσει τον ιό».

Οι βασικές ενέργειες που ανέλαβε ο ΕΟΔΥ

• Άμεση διερεύνηση και ιχνηλάτηση επαφών: Κλιμάκιο του ΕΟΔΥ επισκέφθηκε το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας και την οικογένεια του θανόντος κτηνοτρόφου για τη διεξαγωγή ενδελεχούς έρευνας, την αξιολόγηση των κινδύνων και τον εντοπισμό όλων των επαφών. Αυτό οδήγησε στον εντοπισμό 25 ατόμων που βρίσκονται πλέον υπό επιτήρηση.  
• Επιτήρηση περιβάλλοντος και ζώων: Πολύ σημαντικό είναι ότι ο ΕΟΔΥ απέστειλε ομάδα στην κτηνοτροφική μονάδα όπου εργαζόταν ο 70χρονος κτηνοτρόφος. Ελήφθησαν δείγματα από 15 τσιμπούρια που βρέθηκαν στην περιοχή, καθώς και δείγματα αίματος από ζώα, με τα αποτελέσματα να αναμένονται. Πραγματοποιήθηκαν επίσης στοχευμένες απεντομώσεις στην συγκεκριμένη περιοχή. Οι κτηνιατρικές αρχές εφάρμοσαν μέτρα ελέγχου και πρόληψης της νόσου στα ζώα.  
• Οροεπιδημιολογική Μελέτη: Ο ΕΟΔΥ διεξάγει οροεπιδημιολογική μελέτη σε δείγμα πληθυσμού της πληγείσας περιοχής για τον εντοπισμό πιθανών ασυμπτωματικών φορέων. Αυτό το προληπτικό μέτρο στοχεύει στην καλύτερη κατανόηση της επικράτησης και της εξάπλωσης του ιού εντός της κοινότητας.  
• Ετοιμότητα Επαγγελματιών Υγείας: Ο ΕΟΔΥ διασφάλισε ότι οι επαγγελματίες υγείας ήταν πλήρως ενημερωμένοι για τον CCHF, ώστε να είναι δυνατή η έγκαιρη ανίχνευση κρουσμάτων και η πρόληψη περαιτέρω εξάπλωσης. Το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Λάρισας εφάρμοσε όλα τα απαραίτητα πρωτόκολλα για την απομόνωση και τη φροντίδα των ασθενών.  
• Εκστρατεία Ενημέρωσης του Κοινού: Ένας κεντρικός πυλώνας της αντίδρασης του ΕΟΔΥ είναι μια εκστρατεία ενημέρωσης του κοινού. Ο οργανισμός τονίζει ότι «δεν χρειάζεται πανικός αλλά σωστή ενημέρωση». Ο επιδημιολόγος Δημήτρης Παρασκευής καθησύχασε το κοινό, δηλώνοντας ότι ο CCHF «δεν μεταδίδεται εύκολα» και ότι παρατηρούνται «μεμονωμένα περιστατικά» και όχι εκτεταμένα κρούσματα. Τόνισε ότι εάν εφαρμοστούν σωστά τα μέτρα, ο κίνδυνος ευρείας διασποράς είναι «εξαιρετικά χαμηλός». Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ διευκρίνισε επίσης ότι τα ζώα συντροφιάς δεν κινδυνεύουν ιδιαίτερα, ειδικά στις πόλεις, με τον κίνδυνο να αφορά κυρίως τους ανθρώπους που ζουν και εργάζονται σε κτηνοτροφικές και γεωργικές μονάδες.  

Τι είναι ο Αιμορραγικός Πυρετός;

Ο αιμορραγικός πυρετός είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μια ομάδα ασθενειών που προκαλούνται από διάφορους ιούς, όπως ο ιός Hantavirus, ο ιός Marburg, ο ιός Έμπολα, και ο ιός της Κριμαίας-Κονγκό (CCHFV). Στην Ελλάδα, το πιο συχνό είδος αιμορραγικού πυρετού είναι αυτό που προκαλείται από τον ιό Hantavirus, ο οποίος μεταδίδεται κυρίως από τα τρωκτικά (ποντίκια, αρουραίους) στον άνθρωπο μέσω της επαφής με τα ούρα, τα κόπρανα ή το σάλιο τους, ή την εισπνοή μολυσμένων αερολυμάτων.

Συμπτώματα και μετάδοση:

Τα συμπτώματα του αιμορραγικού πυρετού ποικίλλουν ανάλογα με τον ιό, αλλά συνήθως περιλαμβάνουν:

·         Υψηλό πυρετό

·         Κεφαλαλγία

·         Μυαλγίες και αρθραλγίες

·         Κόπωση

·         Ναυτία, έμετο, διάρροια

·         Αιμορραγικές εκδηλώσεις (εκχυμώσεις, πετέχειες, αιμορραγία ούλων/μύτης σε σοβαρές περιπτώσεις)

·         Νεφρική ανεπάρκεια

Η μετάδοση από άνθρωπο σε άνθρωπο είναι σπάνια για τους ιούς Hantavirus, αλλά είναι δυνατή για άλλους αιμορραγικούς πυρετούς (όπως: Έμπολα, Κριμαίας-Κονγκό) μέσω της επαφής με αίμα, σωματικά υγρά ή μολυσμένα αντικείμενα.

Πρόληψη και αντιμετώπιση:

Η πρόληψη επικεντρώνεται στην αποφυγή της έκθεσης σε τρωκτικά και τα περιττώματά τους. Συγκεκριμένα μέτρα περιλαμβάνουν:

·         Καλή υγιεινή των χεριών.

·         Αποφυγή επαφής με τρωκτικά και τα περιττώματά τους.

·         Χρήση γαντιών και μάσκας κατά τον καθαρισμό χώρων όπου ενδέχεται να υπάρχουν τρωκτικά.

·         Καλή συντήρηση των χώρων διαβίωσης και εργασίας για την αποφυγή εισόδου τρωκτικών.

·         Για τους επαγγελματίες υγείας, αυστηρή τήρηση των μέτρων ατομικής προστασίας και των πρωτοκόλλων βιοασφάλειας.

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για τους περισσότερους αιμορραγικούς πυρετούς, και η αντιμετώπιση είναι υποστηρικτική. Η έγκαιρη διάγνωση και η νοσηλεία σε εξειδικευμένες μονάδες είναι ζωτικής σημασίας για την αύξηση των πιθανοτήτων επιβίωσης.

Το πρόσφατο περιστατικό στη Θεσσαλία αποτελεί μια υπενθύμιση ότι παρά την σπανιότητα της νόσου, η επαγρύπνηση και η σωστή ενημέρωση είναι απαραίτητες για την προστασία της δημόσιας υγείας.