Βουλή-ΟΠΕΚΕΠΕ: Τι λέει η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία στο διαβιβαστικό για τον κίνδυνο παραγραφής

Πέρα από το πόσο “δεμένη” μοιάζει να είναι η δικογραφία  της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, αίσθηση προκαλεί στα συμπεράσματα του διαβιβαστικού  προς τη Βουλή  ότι  διαμαρτύρεται για τον νόμο περί ευθύνης υπουργών βάσει του άρθρου 86 του Συντάγματος, καθώς σημειώνει ότι “η ειδική διαδικασία που θεσπίζεται από το Σύνταγμα της Ελλάδας επηρεάζει στην πράξη και τη δυνατότητα της EPPO (σ.σ. της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας) να διερευνά και να ασκεί δίωξη για αδικήματα που εμπίπτουν στην ουσιαστική της αρμοδιότητα και διαπράττονται από μέλη του Υπουργικού Συμβουλίου της Ελλάδας”.

Ανδρέας Μαραθιάς

Ειδικότερα στην απόφαση της με αριθμό 1757/2025 η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία αναφέρεται συμπερασματικά στην “ποινική ευθύνη μελών του Υπουργικού Συμβουλίου βάσει εθνικής νομοθεσίας” σημειώνοντας:

“Οι κανόνες για την ποινική ευθύνη των μελών της Κυβέρνησης ορίζονται στο Άρθρο 86 (παρ. 1–4) του Συντάγματος της Ελλάδας και στον Εκτελεστικό Νόμο 3126/2003 περί Ποινικής Ευθύνης Υπουργών.

Σύμφωνα με το Άρθρο 86 παρ. 1 του Συντάγματος:

«Μόνο η Βουλή έχει την αρμοδιότητα να ασκήσει δίωξη κατά μελών της Κυβέρνησης ή Υφυπουργών, εν ενεργεία ή πρώην, για ποινικά αδικήματα που διέπραξαν κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, όπως αυτά ορίζονται από τον νόμο».

Η θέσπιση ιδιαίτερων υπουργικών αδικημάτων απαγορεύεται.

Η παρ. 2 του ίδιου άρθρου προβλέπει ότι:

«Η δίωξη, η ανάκριση, η προκαταρκτική εξέταση ή η προανάκριση κατά των προσώπων της παραγράφου 1 για τα προαναφερόμενα αδικήματα δεν επιτρέπεται χωρίς προηγούμενη απόφαση της Βουλής, σύμφωνα με την παρ. 3. Αν κατά τη διάρκεια άλλης έρευνας ή διοικητικού ελέγχου προκύψουν στοιχεία που σχετίζονται με τα παραπάνω πρόσωπα και αδικήματα, αυτά πρέπει να διαβιβαστούν αμελλητί στη Βουλή από το πρόσωπο που διενεργεί την έρευνα».

Η παρ. 3 ορίζει ότι:
«Πρόταση για την άσκηση δίωξης υποβάλλεται από τουλάχιστον τριάντα βουλευτές. Η Βουλή αποφαίνεται με απόλυτη πλειοψηφία επί του συνολικού αριθμού των μελών της».

Πρέπει να σημειωθεί ότι η παρ. 3 του Άρθρου 86 του Συντάγματος αναθεωρήθηκε με απόφαση της ΙΘ’ Αναθεωρητικής Βουλής στις 25 Νοεμβρίου 2019, με την οποία καταργήθηκε ο χρονικός περιορισμός της αρμοδιότητας της Βουλής να ασκεί δίωξη κατά Υπουργών για ποινικά αδικήματα.

Ο Νόμος 3126/2003 εφαρμόζεται ως εξής:

Άρθρο 1 – Πεδίο Εφαρμογής του Νόμου:
Πλημμελήματα ή κακουργήματα που διαπράχθηκαν από Υπουργό κατά την άσκηση των καθηκόντων του δικάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου από το Ειδικό Δικαστήριο του άρθρου 86 του Συντάγματος, ακόμα και αν έχει πάψει να είναι Υπουργός.
Οι συμμέτοχοι παραπέμπονται και δικάζονται σύμφωνα με τον ίδιο νόμο.
Ποινικές πράξεις που δεν διαπράχθηκαν κατά την άσκηση των καθηκόντων του Υπουργού δικάζονται από τα αρμόδια δικαστήρια, σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα, τις ειδικές ποινικές διατάξεις και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας.

Άρθρο 3 – Παραγραφή – Χρόνος Παραγραφής:
Τα αδικήματα που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 1 υπόκεινται σε παραγραφή σύμφωνα με τα άρθρα 111 και 112 του Ποινικού Κώδικα.
Η παραγραφή αναστέλλεται, εκτός από τις περιπτώσεις του άρθρου 113 παρ. 1–3 του Ποινικού Κώδικα, και στις εξής περιπτώσεις:
(α) για τη διάρκεια της κοινοβουλευτικής περιόδου κατά την οποία διαπράχθηκε το αδίκημα, και
(β) για τη διάρκεια της απόφασης…
(Η πρόταση συνεχίζεται στη σελίδα 34)

Η παράγραφος 3 του προηγούμενου άρθρου αναφέρει ότι:

«Η διαβίβαση πληροφοριών σύμφωνα με την προηγούμενη παράγραφο δεν εμποδίζει την πρόοδο της έρευνας ή προκαταρκτικής εξέτασης σε σχέση με άλλα πρόσωπα. Σε καμία περίπτωση το πρόσωπο που διεξάγει την έρευνα δεν επιτρέπεται να αξιολογήσει τα αποδεικτικά στοιχεία που αφορούν την ενδεχόμενη ποινική ευθύνη Υπουργών».

Πρέπει να τονιστεί ότι, παρά την Αναθεώρηση της 25ης Νοεμβρίου 2019 από την ΙΘ’ Αναθεωρητική Βουλή, η οποία κατήργησε τον χρονικό περιορισμό για την άσκηση δίωξης κατά Υπουργών, ο Νόμος 3126/2003 δεν είχε τροποποιηθεί μέχρι τις 16/05/2025.

Συνεπώς, συνέχιζε να προβλέπει στην παρ. 2 του άρθρου 3 ότι:
«Η ποινική ευθύνη των Υπουργών για πράξεις που αναφέρονται στο άρθρο 1 παρ. 1 παύει με τη λήξη της δεύτερης τακτικής συνόδου της Βουλής που άρχισε μετά τη διάπραξη του αδικήματος, εφόσον μέχρι τότε η Βουλή δεν έχει αποφασίσει την άσκηση δίωξης, σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου».

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 62 του Νόμου 5197/2025 (ΦΕΚ Α’ 76/16.05.2025):

“Η κατάργηση της παραγράφου 2 του άρθρου 3 του Νόμου 3126/2003 θεωρείται ότι ισχύει αναδρομικά από την έναρξη ισχύος της Αναθεώρησης της 25ης Νοεμβρίου 2019 (Α’ 187), σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 110 του Συντάγματος”.

Βάσει του Κανονισμού της Βουλής των Ελλήνων (Άρθρα 22–23), η σύγκληση της Ολομέλειας γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα, εκτός από τις περιπτώσεις που, σύμφωνα με το Σύνταγμα, η Βουλή συνεδριάζει αυτοδικαίως.

Χωρίς να θίγεται το άρθρο 181 του Κανονισμού της Βουλής και το άρθρο 40 του Συντάγματος, η Ολομέλεια της Βουλής συνέρχεται για τις ετήσιες εργασίες της αυτοδικαίως την πρώτη Δευτέρα του Οκτωβρίου. Οι εργασίες της τακτικής συνόδου τερματίζονται με προεδρικό διάταγμα το οποίο εκδίδεται μετά την ελάχιστη διάρκεια, όπως αυτή καθορίζεται από το Σύνταγμα.

Κανονικά, δηλαδή, μια τακτική σύνοδος ξεκινά στις αρχές Οκτωβρίου και ολοκληρώνεται τον Ιούνιο του επόμενου έτους, όταν και η Βουλή λειτουργεί με θερινά τμήματα, στα οποία ασκείται μέρος της νομοθετικής λειτουργίας και κοινοβουλευτικού ελέγχου.

Αυτή τη στιγμή, διανύουμε τη δεύτερη τακτική σύνοδο της παρούσας Κοινοβουλευτικής Περιόδου, η οποία ξεκίνησε μετά τις εθνικές εκλογές του Μαΐου 2023. Δεν έχει ακόμη ανακοινωθεί πότε θα λήξουν οι εργασίες αυτής της συνόδου. Κατά τη γνώμη μας, η ποινική ευθύνη των πράξεων Υπουργών που αναφέρονται στο άρθρο 86 παρ. 1 του Συντάγματος, οι οποίες φέρεται να διαπράχθηκαν κατά την προηγούμενη κοινοβουλευτική περίοδο, θα μπορούσε να θεωρηθεί αποσβεσμένη, εάν η Βουλή αποφασίσει να ασκήσει ποινική δίωξη κατά Υπουργού μετά τη λήξη της δεύτερης τακτικής συνόδου.”.

Οι αναφορές στο διαβιβαστικό για τα περί παραγραφής αναδεικνύει προφανώς  την ανησυχία της ευρωπαϊκής εισαγγελίας για το τι μέλλει γενέσθαι σε κοινοβουλευτικοι επίπεδο και ιδίως για το πως η κυβερνητική πλειοψηφία θα χειριστεί την υπόθεση ώστε να μην υπάρξει παραγραφή τελικά, κάτι το οποίο θα κριθεί από το αν συναινεσει σε πρόταση προανακριτικής  επιτροπής που αναμένεται να καταθέσει το ΠΑΣΟΚ ή θα προτείνει την οδό της εξεταστικής επιτροπής για την αναζήτηση πολιτικών ευθυνών σε βάθος χρόνος και η οποία θα είναι πολύμηνη, δηλαδή και πέραν του Οκτωβριου, οπότε τα αδικήματα θα εχουν παραγραφεί. Πάντως ακόμη και αν πει “ναι” η ΚΟ της ΝΔ σε προανακριτική επιτροπή είναι πολύ πιθανό το μοντέλο Τριαντοπουλου να εφαρμοστεί για τρίτη φορά! Για το αν  θα είναι και…”φαρμακερή” για την κυβέρνηση θα δείξει.