Κίνα, Ρωσία στο πλευρό της Τεχεράνης-Αντίποινα εντός 48ωρου αναμένουν οι ΗΠΑ-Guardian: Οι επιλογές του Ιράν

Ο πόλεμος ανάμεσα στο Ιράν και το Ισραήλ συνεχίζεται για 11η ημέρα, με εκατοντάδες νεκρούς και χιλιάδες τραυματίες, σύμφωνα με επίσημες πηγές και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η πλειονότητα των απωλειών καταγράφεται στο Ιράν. Το χτύπημα των ΗΠΑ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις δημιουργεί νέα δεδομένα. Η Μόσχα τάσσεται στο πλευρό της Τεχεράνης ενώ και το Πεκίνο μιλά για κακό προηγούμενο.

Το Ιράν έχει πλήρες δικαίωμα να υπερασπιστεί τον εαυτό του, δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Ριαμπκόφ, σύμφωνα με το πρακτορείο RIA.

Ερωτηθείς εάν η Τεχεράνη έχει ζητήσει στρατιωτική συνδρομή από τη Μόσχα, ο Ριαμπκόφ απάντησε μέσω Interfax ότι η Ρωσία συνεργάζεται με το Ιράν «σε πολλούς τομείς» και πως θα ήταν «ανεύθυνο» να αποκαλυφθούν λεπτομέρειες αυτής της συνεργασίας.

Στη συνάντηση του ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν με τον Ιρανό ΥΠΕΞ στη Μόσχα, ο Αμπάς Αραγτσί παρέδωσε στον Ρώσο πρόεδρο επιστολή του Χαμενεΐ. Επίσης έγινε γνωστό πως η Τεχεράνη ζήτησε τη βοήθεια της Ρωσίας, ενώ ο Πούτιν χαρακτήρισε την αμερικανική επίθεση αδικαιολόγητη.

Το κινεζικό υπουργείο Εξωτερικών κατηγόρησε το Ισραήλ ότι με τις επιθέσεις του στο Ιράν, βασισμένες σε «πιθανές μελλοντικές απειλές», στέλνει «λανθασμένα μηνύματα» στη διεθνή κοινότητα. Παράλληλα, επέκρινε τα αμερικανικά πλήγματα κατά ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων, λέγοντας ότι δημιουργούν ένα «επικίνδυνο προηγούμενο». Ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών κάλεσε όλες τις πλευρές της σύγκρουσης να λάβουν μέτρα αποκλιμάκωσης και να επιστρέψουν στο τραπέζι του διαλόγου και της διαπραγμάτευσης.

Παράλληλα σύμφωνα με αποκλειστικές πληροφορίες του Reuters από δύο Αμερικανούς αξιωματούχους η Τεχεράνη ενδέχεται να προχωρήσει «σύντομα» σε αντίποινα κατά αμερικανικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή. Οπως ανέφερε ο ένας από αυτούς, το χτύπημα θα μπορούσε να εκδηλωθεί «εντός των επόμενων 24 έως 48 ωρών».

Οι ίδιες πηγές σημείωσαν, πάντως, ότι η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να επιδιώκει διπλωματική εκτόνωση. Ωστόσο, η επέμβαση το Σαββατοκύριακο έχει εντείνει την ανησυχία για νέα κλιμάκωση στην περιοχή.

Ο Τραμπ σε ανάρτησή του στο Truth Social, απείλησε ότι ενδεχόμενη απάντηση του Ιράν θα προκαλέσει «αντίποινα πολλαπλάσιας ισχύος από ό,τι είδατε αυτό το Σαββατοκύριακο».

• Το Ιράν εξακολουθεί να διαθέτει ένα ικανοποιητικό οπλοστάσιο πυραύλων μικρότερης εμβέλειας και drones, όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Guardian.

Ωστόσο, θα ήταν λάθος να πιστεύουμε ότι η ηγεσία του Ιράν είναι υποχρεωμένη να αποδεχτεί την «άνευ όρων παράδοση» που απαιτεί ο Τραμπ. «Είναι ρεαλιστές», δήλωσε ο Μοχάμαντ Αλί Σαμπάνι ακαδημαϊκός για τη Μέση Ανατολή. «Προτιμούν να ζήσουν για να πολεμήσουν μια άλλη μέρα. Ωστόσο, με τον Τραμπ υπάρχει το ερώτημα αν, χωρίς να απαιτήσουν κανένα αντίτιμο, αυξάνουν τον κίνδυνο νέων βομβαρδισμών. Θα υπάρχει η επιθυμία να δείξουν ότι το Ισραήλ δεν έχει εξαλείψει την ικανότητα αντίποινων και να δείξουν στο εσωτερικό κοινό ότι δεν έχουν ηττηθεί».

Ακολουθούν μερικές από τις επιλογές που θα μπορούσαν να εξεταστούν, σύμφωνα με Ιρανούς αξιωματούχους:

Η «αναλογική» απάντηση: Στρατιωτική δράση που αποσκοπεί στην αποφυγή της κλιμάκωσης

«Η αίσθηση μπορεί να είναι ότι πρέπει να επιλέξουν μια κινητική απάντηση», δήλωσε ο Σαμπάνι. «Αυτό είναι ένας κομψός τρόπος για να πεις «βομβαρδίστε κάτι».

Οι επιλογές που θεωρεί πιθανές ο Σαμπάνι περιλαμβάνουν μια επίθεση εναντίον αμερικανικών συμφερόντων στο Ιράκ. «Είναι πολύ κοντά, έχει περιορισμένη αεροπορική άμυνα και είναι απίθανο να υπάρξουν ανεξέλεγκτες αντιδράσεις από την ιρακινή κυβέρνηση». Θα μπορούσαν επίσης να γίνουν επιθέσεις εναντίον του αρχηγείου του πέμπτου στόλου των ΗΠΑ στο Μπαχρέιν και αμερικανικών στρατιωτικών εγκαταστάσεων στην τριεθνή περιοχή μεταξύ Ιράκ, Ιορδανίας και Συρίας.

«Το ναυτικό συγκρότημα του Μπαχρέιν είναι ένα μεγάλο σύμβολο της αμερικανικής δύναμης, αλλά φαίνεται να έχει εκκενωθεί σε μεγάλο βαθμό, εκτός από το απαραίτητο προσωπικό», είπε ο Σαμπάνι. «Και το Μπαχρέιν δεν έχει ούτε πλήρως ομαλοποιήσει τις σχέσεις του με το Ιράν ούτε καταδίκασε ρητά την αμερικανική επίθεση. Έτσι, μπορεί να αποφασίσουν να πουν: χτυπήσατε ένα σύμβολο της δύναμής μας, θα χτυπήσουμε ένα σύμβολο της δύναμής σας, και να προειδοποιήσουν τις ΗΠΑ να αποσύρουν πρώτα το υπόλοιπο προσωπικό τους από εκεί». Αυτή η προσέγγιση ενδέχεται να αντανακλά την αναφορά του Amwaj.media σχετικά με ισχυρισμούς στην Τεχεράνη ότι οι ΗΠΑ προειδοποίησαν εκ των προτέρων για την επίθεση και δήλωσαν ότι δεν επιδιώκουν μια ολοκληρωτική σύγκρουση.

Όποια και αν είναι τελικά η κίνηση, ο Σαμπάνι δήλωσε ότι αναμένει να είναι πιο σκληρή από τα μέτρα που ελήφθησαν μετά την διαταγή του Τραμπ για τη δολοφονία του ανώτερου ιρανού στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί το 2020.

Αυτή περιελάμβανε την πρώτη άμεση βαλλιστική πυραυλική επίθεση κατά αμερικανικών συμφερόντων από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, εναντίον δύο βάσεων στο Ιράκ. «Αυτή ήταν η απάντηση σε μια επίθεση που δεν παραβίασε το έδαφος του Ιράν, επειδή ο Σολεϊμανί βρισκόταν στο Ιράκ», είπε ο Σαμπάνι. «Το Ιράν θα θεωρήσει μια τέτοια σημαντική σειρά επιθέσεων στο έδαφός του αυτή τη φορά ως ένα βήμα προς την κλιμάκωση της έντασης. Έτσι, θα μπορούσε να αποφασίσει να στοχεύσει πολλά μέρη ταυτόχρονα».

Μπορεί επίσης να επιδιώξει να συνδέσει τις συνεχιζόμενες επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ με τις ενέργειες των ΗΠΑ.

Οι αποφάσεις για τα μέτρα αυτά θα ληφθούν από το ανώτατο συμβούλιο εθνικής ασφάλειας του Ιράν, το οποίο προεδρεύεται από τον πρόεδρο και περιλαμβάνει υπουργούς, στρατιωτικούς ηγέτες και εκπροσώπους του ανώτατου ηγέτη Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.

«Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι το Ιράν είναι ένα κράτος, με θεσμούς και γραφειοκρατία», δήλωσε ο Σαμπάνι. «Δεν πρόκειται για λατρεία προσωπικότητας. Ο Χαμενεΐ είναι πολύ πρόθυμος να δείξει ότι αυτοί οι θεσμοί εξακολουθούν να λειτουργούν».

Η διπλωματική απάντηση: Εκδίωξη επιθεωρητών, καμία άμεση επιστροφή στις συνομιλίες

Παράλληλα με οποιαδήποτε στρατιωτική δράση, «το Ιράν μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει να τερματίσει τις ξένες επιθεωρήσεις και να υποβαθμίσει το επίπεδο της παρακολούθησης που επιτρέπει στον ΔΟΑΕ», δήλωσε ο Σαμπάνι.

Είναι πιθανό ότι τελικά το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα επιστρέψουν σε κάποια μορφή συνομιλιών. Ωστόσο, έχοντας αποδυναμωθεί τόσο πολύ, φαίνεται απίθανο το Ιράν να επιστρέψει σε μια αποκλειστικά διπλωματική οδό χωρίς να προβεί πρώτα σε κάποια «κινητική» δράση. Όπως δήλωσε ο Ρέζα Σαλέχι, συντηρητικός πολιτικός αναλυτής στην Τεχεράνη, στην εφημερίδα New York Times: «Η μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζουμε αυτή την εβδομάδα είναι ότι, αν καθίσουμε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, η άλλη πλευρά θα έχει περισσότερες και νεότερες απαιτήσεις, όπως οι αμυντικές μας δυνατότητες, και αυτό θα περιπλέξει τα πράγματα».

Εν τω μεταξύ, η εσωτερική εικόνα της αποδοχής των κόκκινων γραμμών των ΗΠΑ και του Ισραήλ – αποστολή όλου του ουρανίου εκτός της χώρας για εμπλουτισμό – ενόψει ενός τόσο βαρύ στρατιωτικού πλήγματος φαίνεται απρόσδεκτη για τους ανώτερους ιρανούς ηγέτες. «Η ιδέα ότι θα ήταν διατεθειμένοι να φανούν ότι σέρνονται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων δεν είναι ρεαλιστική», δήλωσε ο Σαμπάνι. «Πρέπει πρώτα να σώσουν τα προσχήματα για να καταλήξουν σε συμφωνία».

Η απρόβλεπτη αντίδραση: Αποτροπή μέσω της απρόβλεπτης συμπεριφοράς

«Μέχρι στιγμής, οι ενέργειες του Ιράν ήταν κάπως προβλέψιμες – λογικές», δήλωσε ο Σαμπάνι. «Ωστόσο, μέρος της αποτροπής είναι να μην μπορεί ο αντίπαλός σου να υπολογίσει τι θα κάνεις».

Αυτό μπορεί να υποδηλώνει μια ασύμμετρη αντίδραση που στοχεύει να προκαλέσει σημαντική οικονομική ζημιά στη Δύση, είπε. «Μία από τις ακραίες επιλογές θα ήταν να στοχεύσουν τη θαλάσσια κυκλοφορία στο στενό του Ορμούζ και στην Ερυθρά Θάλασσα» – δύο σημαντικές διαδρομές για τη δυτική ναυτιλία και τη διακίνηση πετρελαίου.

«Αν κλείσεις το στενό του Ορμούζ, το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου που μεταφέρεται δια θαλάσσης θα βγει από την αγορά εν μία νυκτί. Αλλά είναι προβληματικό, επειδή είναι επίσης αρτηρία για το Ιράν, το οποίο δεν έχει σταματήσει να εξάγει πετρέλαιο. Είναι μια επιλογή έσχατης ανάγκης και δεν ξέρω αν έχουν φτάσει ακόμα σε αυτό το σημείο». Το κοινοβούλιο του Ιράν ενέκρινε χθες το κλείσιμο του ναυτιλιακού διαύλου του Ορμούζ, αλλά η τελική απόφαση ανήκει στο ανώτατο συμβούλιο εθνικής ασφάλειας. (Εδώ υπάρχει μια χρήσιμη εξήγηση για τη σημασία της ναυτιλιακής διαδρομής).

Κάποιοι έχουν επίσης προειδοποιήσει ότι το Ιράν θα μπορούσε να στραφεί και πάλι στη χρηματοδότηση τρομοκρατικών επιθέσεων ή στην ομηρεία ομήρων. Ωστόσο, σύμφωνα με τον Shabani, «πρόσφατα τείνουν να προτιμούν να ενεργούν μόνοι τους και να ενεργούν άμεσα – να λένε, δεν κρύβουμε την ευθύνη μας. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε ακόμη και να σηματοδοτήσει αδυναμία, ότι δεν έχουν άλλες επιλογές στη διάθεσή τους».

Οι κυβερνοεπιθέσεις ενδέχεται να είναι μια πιο ρεαλιστική επιλογή. Ωστόσο, είναι εξίσου δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι το Ιράν θα στοχεύσει κρίσιμες υποδομές των ΗΠΑ – εν μέρει επειδή κάτι τέτοιο θα θεωρηθεί κλιμάκωση της έντασης, εν μέρει επειδή οι αμυντικές δυνάμεις των ΗΠΑ είναι ισχυρές. «Ωστόσο, δεν θα το απέκλεια εντελώς», δήλωσε ο Shabani. «Αν υπάρχουν μη κρίσιμα συστήματα που μπορούν να προσβάλλουν χωρίς να χυθεί αίμα – μια τράπεζα αντί για την παροχή νερού – αυτό θα ήταν πιθανό».

Η πυρηνική επιλογή: Ακολουθώντας το παράδειγμα της Βόρειας Κορέας

Εάν η απέλαση των επιθεωρητών της ΔΟΑΕ θα ήταν μια συμβολική κίνηση με περιορισμένο πρακτικό βάρος, δεδομένης της ζημίας που έχει υποστεί η πυρηνική εγκατάσταση του Ιράν, θα μπορούσε εύκολα να ακολουθήσει μια πολύ πιο σημαντική μακροπρόθεσμη προσέγγιση: η προσπάθεια να αυξηθεί ο εμπλουτισμός και να επιδιωχθεί ενεργά η απόκτηση πυρηνικού όπλου εκτός οποιουδήποτε διεθνούς ελέγχου. (Ειρωνικά, αυτή είναι μια απόφαση που οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών αποτίμησαν πρόσφατα ότι το Ιράν δεν έχει ακόμη λάβει).

«Αναφέραμε μια ανώτερη πηγή στο Ιράν που είπε ότι το «μεγαλύτερο μέρος» των αποθεμάτων εμπλουτισμένου ουρανίου του Ιράν είναι άθικτο», δήλωσε ο Shabani. «Αυτό δεν θα ήταν έκπληξη: έχουν ήδη δηλώσει ότι έχουν μετακινήσει μέρος των αποθεμάτων για να τα προστατεύσουν».

Το Ιράν έχει επίσης ισχυριστεί ότι διαθέτει μια άλλη μυστική και ασφαλή εγκατάσταση εμπλουτισμού, αν και δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί εκθέσεις των δυτικών υπηρεσιών πληροφοριών σχετικά με την αλήθεια αυτού του ισχυρισμού. Εν τω μεταξύ, ενώ ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι οι εγκαταστάσεις εμπλουτισμού του Ιράν «καταστράφηκαν ολοσχερώς», αξιωματούχοι των ΗΠΑ έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι στην πραγματικότητα η βαριά οχυρωμένη εγκατάσταση του Φορντό υπέστη σοβαρές ζημιές, αλλά δεν καταστράφηκε.