Παρέμβαση του Αρείου Πάγου για τον ΟΠΕΚΕΠΕ: Πλέον αρμόδια είναι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Γεωργία Αδειλίνη παρένεβη με αφορμή τις ανακοινώσεις κομμάτων για την υποχρέωση παρέμβασης των εθνικών εισαγγελικών και δικαστικών αρχών στο θέμα του σκανδάλου στο ΟΠΕΚΕΠΕ. Σε μια απάντηση προς τον πολιτικό κόσμο και τα όσα αναφέρονται σε ανακοινώσεις κομμάτων για την υποχρέωση παρέμβασης των εθνικών εισαγγελικών και δικαστικών αρχών, η ανώτατη εισαγγελέας της χώρας, Γεωργία Αδειλίνη, επισημαίνει ότι πλέον αρμόδια είναι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία τονίζοντας:

«Οι Έλληνες Ευρωπαίοι Εντεταλμένοι Εισαγγελείς, αποτελώντας, όπως ανωτέρω αναφέρθηκε, αναπόσπαστο τμήμα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αποκεντρωμένο στην Ελλάδα και παράλληλα, παραμένοντας ενσωματωμένοι στις Ελληνική – εθνική εισαγγελική δομή και εν ενεργεία μέλη της εθνικής Εισαγγελικής Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 8, την παρ. 2 του άρθρου 17 και το τρίτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 96 του Κανονισμού 2017/1939 (L 283), ενεργούν, για λογαριασμό και εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και έχουν τις ίδιες, κατά περίπτωση, εξουσίες με τους λοιπούς Έλληνες – εθνικούς Εισαγγελείς, όταν ασκούν τις προβλεπόμενες στον ανωτέρω Κανονισμό αρμοδιότητές τους, σχετικά με το δικαίωμα ανάληψης υπόθεσης, την κίνηση, διεξαγωγή και περάτωση διασυνοριακής ή μη έρευνας, την άσκηση ποινικής δίωξης, την παραπομπή υπόθεσης στο δικαστήριο, την παράσταση κατά την εκδίκαση στο ακροατήριο και την άσκηση ενδίκου μέσου κατά το εθνικό δίκαιο.

Ως εκ τούτων, οι εν λόγω Εισαγγελείς και όχι η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, σε περίπτωση που, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, διαπιστώνουν τη διάπραξη αξιοποίνων πράξεων (εκτός των εκ μέρους τους ερευνωμένων), που διώκονται αυτεπαγγέλτως, έχουν το εκ του νόμου προβλεπόμενο δικαίωμα και καθήκον, να επιληφθούν, άμεσα, προς διερεύνηση και ποινική δίωξη των πράξεων αυτών και παραπομπή των δραστών τους, ενώπιον της αρμόδιας Εισαγγελικής Αρχής (άρθρα 37, 42 του ΚΠΔ)».

Ολόκληρη η ανακοίνωση:

“Με αφορμή, α) την κοινή δήλωση των Ευαγγελίας Λιακούλη, υπεύθυνης Κ.Τ.Ε. Δικαιοσύνης, Θεσμών και Διαφάνειας και Χρήστου Κακλαμάνη, γραμματέα του Τομέα Δικαιοσύνης του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ, περί μη ανταπόκρισης και παράλειψης της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, να παρέμβει στην υπόθεση του Οργανισμού Πληρωμών και Ελέγχου Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), προς την κατεύθυνση κατεπείγουσας αναζήτησης ευθυνών, από τα εμπλεκόμενα στην ανωτέρω υπόθεση, πρόσωπα, από το έτος 2017 και μέχρι σήμερα, και β) του Βασίλη Κόκκαλη, τομεάρχη Αγροτικής Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ, περί μη ανταπόκρισης και παράλειψης της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, να παρέμβει, μετά τις δηλώσεις και καταγγελίες της Ευρωπαίας Εισαγγελέως, περί εκφοβισμού και παρακώλυσης του έργου του Έλληνα Ευρωπαίου Εντεταλμένου Εισαγγελέως, που υπηρετεί στο γραφείο της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, στην Αθήνα, κατά τη διάρκεια διενεργηθείσας νόμιμης έρευνας του τελευταίου, στα γραφεία του ανωτέρω Οργανισμού (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), οι οποίες (δηλώσεις) φιλοξενήθηκαν, την 28-05-2025, στον γραπτό και ηλεκτρονικό τύπο, η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου ανακοινώνει τα εξής:

1) Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 2 του Ν. 4786/2021 [ΦΕΚ Α’ – 43/23-03-2021 – «Εφαρμογή διατάξεων του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/1939 του Συμβουλίου της 12ης Οκτωβρίου 2017 σχετικά με την εφαρμογή ενισχυμένης συνεργασίας για τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, ρυθμίσεις για τη λειτουργία των δικαστηρίων και άλλες διατάξεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης»], «Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία είναι αρμόδια για την έρευνα, τη δίωξη και την παραπομπή ενώπιον της δικαιοσύνης των δραστών αξιόποινων πράξεων, οι οποίες θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.Αντικείμενο του παρόντος νόμου είναι η ειδικότερη ρύθμιση θεμάτων που σχετίζονται με τις αρμοδιότητες και τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας στο πλαίσιο της εθνικής έννομης τάξης.». Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 7 του ίδιου νόμου, «Οι Ευρωπαίοι Εντεταλμένοι Εισαγγελείς αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αποκεντρωμένο στα κράτη μέλη, ενώ παράλληλα παραμένουν ενσωματωμένοι στις εθνικές εισαγγελικές δομές και είναι εν ενεργεία μέλη της εθνικής Εισαγγελικής Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 8, την παρ. 2 του άρθρου 17 και το τρίτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 96 του Κανονισμού 2017/1939 (L 283). Με την ιδιότητα αυτή ενεργούν για λογαριασμό και εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και έχουν τις ίδιες, κατά περίπτωση, εξουσίες με τους εθνικούς Εισαγγελείς, όταν ασκούν τις προβλεπόμενες στον ανωτέρω Κανονισμό αρμοδιότητές τους σχετικά με το δικαίωμα ανάληψης υπόθεσης, την κίνηση, διεξαγωγή και περάτωση διασυνοριακής ή μη έρευνας, την άσκηση ποινικής δίωξης, την παραπομπή υπόθεσης στο δικαστήριο, την παράσταση κατά την εκδίκαση στο ακροατήριο και την άσκηση ενδίκου μέσου κατά το εθνικό δίκαιο. Κατά την άσκηση των αρμοδιοτήτων τους ακολουθούν τις γενικές και ειδικές κατευθύνσεις, οδηγίες και εντολές, κατά περίπτωση, του Συλλογικού Οργάνου της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, του Μόνιμου Τμήματος αυτής που έχει αναλάβει την υπόθεση και του εποπτεύοντος Ευρωπαίου Εισαγγελέα.».

Από τις ανωτέρω διατάξεις, συνάγεται σαφώς, ότι η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία και οι Έλληνες Ευρωπαίοι Εντεταλμένοι Εισαγγελείς, που αποτελούν αναπόσπαστο τμήμα αυτής, αποκεντρωμένο στην Ελλάδα και παράλληλα είναι ενσωματωμένοι στην Ελληνική – εθνική εισαγγελική δομή, αποτελώντας εν ενεργεία μέλη της Ελληνικής – εθνικής Εισαγγελικής Αρχής, έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα, έρευνας, δίωξης και παραπομπής, ενώπιον της δικαιοσύνης, των δραστών αξιοποίνων πράξεων, οι οποίες θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αρμοδιότητα, την οποία και άσκησαν, εν προκειμένω, με τη διενεργηθείσα έρευνα στα γραφεία του ανωτέρω αναφερόμενου Οργανισμού (Ο.Π.Ε.Κ.Ε.Π.Ε.), προς διερεύνηση και εξακρίβωση αξιοποίνων πράξεων οιωνδήποτε προσώπων, οι οποίες θίγουν τα οικονομικά συμφέροντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, είναι αυτονόητο, ότι, επί των ανωτέρω αξιοποίνων πράξεων, που διερευνώνται ήδη, από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, είναι ανεπίτρεπτη – αλλά και περιττή – η ενασχόληση των Ελληνικών – εθνικών Εισαγγελικών Αρχών και της Εισαγγελέως του Αρείου Πάγου.

2) Οι Έλληνες Ευρωπαίοι Εντεταλμένοι Εισαγγελείς, αποτελώντας, όπως ανωτέρω αναφέρθηκε, αναπόσπαστο τμήμα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, αποκεντρωμένο στην Ελλάδα και παράλληλα, παραμένοντας ενσωματωμένοι στις Ελληνική – εθνική εισαγγελική δομή και εν ενεργεία μέλη της εθνικής Εισαγγελικής Αρχής, σύμφωνα με το άρθρο 8, την παρ. 2 του άρθρου 17 και το τρίτο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 96 του Κανονισμού 2017/1939 (L 283), ενεργούν, για λογαριασμό και εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και έχουν τις ίδιες, κατά περίπτωση, εξουσίες με τους λοιπούς Έλληνες – εθνικούς Εισαγγελείς, όταν ασκούν τις προβλεπόμενες στον ανωτέρω Κανονισμό αρμοδιότητές τους,σχετικά με το δικαίωμα ανάληψης υπόθεσης, την κίνηση, διεξαγωγή και περάτωση διασυνοριακής ή μη έρευνας, την άσκηση ποινικής δίωξης, την παραπομπή υπόθεσης στο δικαστήριο, την παράσταση κατά την εκδίκαση στο ακροατήριο και την άσκηση ενδίκου μέσου κατά το εθνικό δίκαιο.

Ως εκ τούτων, οι εν λόγω Εισαγγελείς και όχι η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, σε περίπτωση που, κατά την άσκηση των καθηκόντων τους, διαπιστώνουν τη διάπραξη αξιοποίνων πράξεων (εκτός των εκ μέρους τους ερευνωμένων), που διώκονται αυτεπαγγέλτως, έχουν το εκ του νόμου προβλεπόμενο δικαίωμα και καθήκον, να επιληφθούν, άμεσα, προς διερεύνηση και ποινική δίωξη των πράξεων αυτών και παραπομπή των δραστών τους, ενώπιον της αρμόδιας Εισαγγελικής Αρχής (άρθρα 37, 42 του ΚΠΔ).

Σφοδρή επίθεση εναντίον του πρωθυπουργού εξαπέλυσε ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, Νίκος Ανδρουλάκης με αφορμή τις τελευταίες εξελίξεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ. «Κωμική» χαρακτήρισε την απόφαση της κυβέρνησης για τις αλλαγές στον ΟΠΕΚΕΠΕ, χαρακτηρίζοντας τον Κυριάκο Μητσοτάκη «αρχιτέκτονα της διαφθοράς του ΟΠΕΚΕΠΕ». Εξέφρασε τον προβληματισμό του για την μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ δηλώνοντας ότι κι αυτή «έχει ευθύνη».

Οι αντιδράσεις των κομμάτων

Επίκαιρη ερώτηση προς τον Πρωθυπουργό κατέθεσε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Σωκράτης Φάμελλος.

Το ΚΚΕ αναφέρει ότι «το λουκέτο στον ΟΠΕΚΕΠΕ και η μεταφορά των λειτουργιών του στην ΑΑΔΕ, που ανακοίνωσε η κυβέρνηση, μετά τον σάλο αποκαλύψεων, επί της ουσίας αποτελεί παραδοχή αποτυχίας της δήθεν εξυγίανσης και διαφάνειας του οργανισμού, που επί μήνες διαφήμιζε η κυβέρνηση της ΝΔ και στόχο έχει τη συγκάλυψη των κυβερνητικών ευθυνών για όσα σκανδαλώδη συμβαίνουν σε αυτόν».

«Η απόφαση Μητσοτάκη για την κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η ενσωμάτωση των λειτουργιών πληρωμών και ελέγχων στην ΑΑΔΕ, είναι παράνομη, σκανδαλώδης και αποδεικνύει την κυβερνητική εμπλοκή στο τεράστιο σκάνδαλο», υποστηρίζει σε ανακοίνωσή της η Ελληνική Λύση. Σύμφωνα με το Γραφείου Τύπου του κόμματος: «Η Ελληνική Λύση θα καταγγείλει άμεσα την εξοργιστική μεθόδευση που συνιστά “μπάζωμα”. 

Ο Οργανισμός με κυβερνητική απόφαση μετά τις τελευταίες αποκαλύψεις σκανδάλων με παράτυπες επιδοτήσεις περνάει υπό διοίκηση ΑΑΔΕ. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης προανήγγειλε μηχανισμό μέσω του οποίου οι επιδοτήσεις θα καταβάλλονται άμεσα στους πραγματικούς δικαιούχους, με έμφαση στην καλύτερη εξυπηρέτηση των αγροτών. 

Ειδικότερα σε ευρεία σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη αποφασίστηκε η κατάργηση του ΟΠΕΚΕΠΕ και η ενσωμάτωση των λειτουργιών πληρωμών και ελέγχων στην ΑΑΔΕ, όπου θα μεταφερθεί και το προσωπικό του οργανισμού.

«Μετά από προσπάθειες εσωτερικού εκσυγχρονισμού του ΟΠΕΚΕΠΕ που δεν απέδωσαν τα αναμενόμενα, η κυβέρνηση, σε συνεργασία με τις ευρωπαϊκές αρχές και προσηλωμένη στη δημιουργία ενός διαφανούς και ολοκληρωμένου συστήματος πληρωμών, φιλικού προς τους αγρότες, προχωράει με αποφασιστικότητα στην οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος», σημειώνεται στη σχετική ανακοίνωση.

Το πιο πρόσφατο και σοβαρό σκάνδαλο ήρθε στο φως το 2024-2025, κατά τον εσωτερικό έλεγχο και τον έλεγχο ευρωπαϊκών ελεγκτικών μηχανισμών. Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), με επικεφαλής τη Laura Kövesi, αποκάλυψε οργανωμένη απάτη και διαφθορά στις αγροτικές επιδοτήσεις, με συνολική ζημιά 2,9 εκατομμυρίων ευρώ για τον προϋπολογισμό της ΕΕ και 100 υπόπτου.

Αφορά παράνομη είσπραξη επιδοτήσεων από το 2019 έως και το 2022 και ερευνά επίσης την εμπλοκή και στελεχών του ΟΠΕΚΕΠΕ.

Η υπόθεση πήρε διαστάσεις όταν:

• Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία πραγματοποίησε έφοδο στα γραφεία του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατάσχοντας ψηφιακά δεδομένα, σκληρούς δίσκους και κινητά τηλέφωνα.
• Υπήρξε άρνηση συνεργασίας και παρεμπόδιση της έρευνας από στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ, γεγονός που οδήγησε στην αποπομπή του προέδρου Νίκου Σαλάτα από την κυβέρνηση.
• Η επικεφαλής της EPPO έκανε λόγο για επιθέσεις και εκφοβισμό κατά του προσωπικού της κατά τη διάρκεια της έρευνας, τονίζοντας ότι θα συνεχιστεί η διερεύνηση παρά τα εμπόδια.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ήδη καταθέσει μηνυτήρια αναφορά και εξετάζεται το ενδεχόμενο να ζητηθεί επιστροφή των παρανόμως καταβληθέντων χρημάτων από την Ελλάδα.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, για χρόνια λειτουργούσε χωρίς να ακολουθεί τους κοινοτικούς κανονισμούς όπως επιβαλλόταν, με αποτέλεσμα πολλές φορές η Ελλάδα να πληρώνει πρόστιμα, καταλογισμούς για την κακή διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων.

Ενδεικτικές των προβλημάτων στη λειτουργία του οργανισμού ήταν οι επισημάνσεις από την αρμόδια διεύθυνση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής DG – Agri στις δύο τελευταίες επιτροπές παρακολούθησης του στρατηγικού σχεδίου για την ΚΑΠ στην Ελλάδα.

• Στην Καβάλα τον προηγούμενο Δεκέμβριο στελέχη της DG – Agri επεσήμαναν στις διαχειριστικές αρχές και στο υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης ότι ο οργανισμός δεν κατέβαλε 87 εκατ. ευρώ από τη βασική ενίσχυση τα οποία επέστρεψαν στο ευρωπαϊκό ταμείο.
• Στα μέσα Μαΐου 2025 στην επόμενη συνεδρίαση στην Κέρκυρα στελέχη της Ε.Ε. σημείωναν ότι θα πρέπει άμεσα να ανοίξει το σύστημα για την κατάθεση των αιτήσεων για το 2025 από τους αγρότες ώστε να προλάβουν να πραγματοποιηθούν οι έλεγχοι πριν από τις καταβολές χρημάτων. Επισημαίνεται ότι σε άλλα κράτη-μέλη η διαδικασία αυτή έχει ολοκληρωθεί από τον Απρίλιο.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων) βρέθηκε τα τελευταία χρόνια στο επίκεντρο σοβαρών σκανδάλων διαφθοράς, με επίκεντρο την παράνομη καταβολή ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των σκανδάλων περιλαμβάνουν:

• Εικονικές δηλώσεις αγροτικών εκτάσεων (π.χ. δηλώνονταν δασικές εκτάσεις ή βράχια ως καλλιεργήσιμες).
• Παραχώρηση επιδοτήσεων σε μη δικαιούχους ή για εκτάσεις που δεν υφίστανται.
• Εμπλοκή ενδιάμεσων (γεωπόνων, ιδιωτών συμβούλων) που διευκόλυναν την πρόσβαση σε επιδοτήσεις έναντι αμοιβής.
• Εσωτερικές ευθύνες και ενδείξεις συγκάλυψης από στελέχη του Οργανισμού, με απομάκρυνση υπαλλήλων που προσπάθησαν να ελέγξουν το σύστημα3.

Χαρακτηριστική υπόθεση αποτελεί «οικογενειακή» κομπίνα με ψευδείς δηλώσεις και εικονικά μισθωτήρια, μέσω της οποίας επτά άτομα κατάφεραν να αποσπάσουν σχεδόν 180.000 ευρώ από ευρωπαϊκά κονδύλια.

Από το 2017 έως σήμερα, εκτιμάται ότι πάνω από 170 εκατομμύρια ευρώ διατέθηκαν με αμφιλεγόμενο ή παράνομο τρόπο, προκαλώντας πολιτικές και νομικές αναταράξεις.