Φωτοβολταϊκά στη στέγη: Γιατί χιλιάδες πολίτες βρίσκονται στα κάγκελα 

Εκκρεμούν χιλιάδες συνδέσεις φωτοβολταϊκών στη στέγη με το δίκτυο σχεδόν πάνω από ένα χρόνο, λόγω κλεισμένου ηλεκτρικού χώρου. Μέχρι το τέλος του 2023, υπήρχαν σημαντικές καθυστερήσεις στις αιτήσεις σύνδεσης φωτοβολταϊκών συστημάτων με το δίκτυο, κυρίως λόγω κορεσμού του ηλεκτρικού δικτύου.  Συγκεκριμένα, το 2023 κατατέθηκαν συνολικά 35.162 αιτήσεις για ενεργειακό και εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό (net metering και virtual net metering) συνολικής ισχύος 2.010 MW, σημειώνοντας αύξηση 65,1% σε σχέση με το 2022.  

Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη*

Από αυτές, μόνο το 21% της αιτούμενης ισχύος (421 MW) έχει ηλεκτριστεί, ενώ περίπου το 60,7% των αιτήσεων, συνολικής ισχύος 1.220 MW, παραμένει σε εκκρεμότητα. Αξίζει να σημειωθεί ότι από τα εκκρεμή έργα, 289 MW αφορούν Ενεργειακές Κοινότητες.  

Επιπλέον, από το 2018 έως το τέλος του 2024, έχει γνωστοποιηθεί αδυναμία σύνδεσης με το ηλεκτρικό δίκτυο σε 3.055 έργα Ενεργειακών Κοινοτήτων, συνολικής ισχύος 2.439 MW, λόγω κορεσμού του δικτύου.  

Συνολικά, το άθροισμα της ηλεκτρισμένης ισχύος και της ισχύος των εκκρεμών έργων αυτοπαραγωγής φτάνει τα 1.642 MW, πλησιάζοντας τα 2 GW που είναι ο ηλεκτρικός χώρος που έχει δεσμευθεί στα δίκτυα για έργα αυτοπαραγωγής, βάσει του νόμου 5037/2023.  

Η ενεργειακή μετάβαση προς τις ΑΠΕ συναντά σοβαρά εμπόδια, καθώς χιλιάδες αιτήσεις για σύνδεση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε στέγες παραμένουν σε εκκρεμότητα. Το κύριο πρόβλημα εντοπίζεται στον κορεσμό του ηλεκτρικού χώρου – δηλαδή στην αδυναμία του υφιστάμενου δικτύου να δεχθεί νέα παραγωγή ρεύματος, ιδιαίτερα σε περιοχές με αυξημένο ενδιαφέρον.

Η καθυστέρηση πλήττει πολίτες που έχουν ήδη επενδύσει, που έχουν πληρώσει, ενώ αποθαρρύνει νέες αιτήσεις και επιβραδύνει τον στόχο για ενεργειακή αυτάρκεια και βιωσιμότητα. 

Η αναβάθμιση και ψηφιοποίηση του δικτύου, καθώς και η ενίσχυση της διαφάνειας στον διαθέσιμο ηλεκτρικό χώρο, αποτελούν επείγουσες λύσεις. Παράλληλα, η αξιοποίηση της αποθήκευσης ενέργειας μπορεί να μειώσει τα φορτία και να δώσει νέα διέξοδο.

Η πολιτεία οφείλει να επιταχύνει τις σχετικές επενδύσεις και να διασφαλίσει ότι ο κάθε πολίτης που επιθυμεί να συμμετάσχει στην πράσινη μετάβαση δεν θα αποκλείεται λόγω δομικών καθυστερήσεων.

Ο ΔΕΔΔΗΕ, σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν ενεργές συμβάσεις σύνδεσης φωτοβολταϊκών αλλά η σύνδεση δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί, επικαλείται κυρίως τον κορεσμό του δικτύου και την ανάγκη αναμονής μέχρι να επεκταθεί ή να ενισχυθεί το τοπικό δίκτυο.

Συγκεκριμένα, ο ΔΕΔΔΗΕ απαντά συνήθως με τα εξής:

1. Το δίκτυο στην περιοχή έχει κορεστεί και δεν μπορεί να απορροφήσει άλλη παραγωγή χωρίς κίνδυνο αστάθειας.

2. Η σύνδεση θα γίνει όταν ολοκληρωθούν τα τεχνικά έργα αναβάθμισης, που ενδέχεται να διαρκέσουν μήνες ή και πάνω από χρόνο.

3. Η σύμβαση παραμένει σε ισχύ και ο ενδιαφερόμενος θα ενημερωθεί για την πρόοδο των εργασιών.

4. Σε ορισμένες περιπτώσεις, προτείνεται τροποποίηση του αιτήματος (π.χ. αλλαγή θέσης ή ισχύος) ώστε να καταστεί εφικτή η σύνδεση.

Τι σημαίνει αυτό για τους πολίτες:

Παρόλο που έχουν υπογράψει σύμβαση και έχουν κάνει έξοδα, δεν υπάρχει νομικά δεσμευτικό χρονοδιάγραμμα από τον ΔΕΔΔΗΕ για την ολοκλήρωση της σύνδεσης.

Η ευθύνη μεταφέρεται εμμέσως στην τεχνική κατάσταση του δικτύου, για την οποία δεν ευθύνονται οι πολίτες.

Πολλοί ζητούν αποζημιώσεις ή ρυθμίσεις, όμως το θεσμικό πλαίσιο δεν καλύπτει πλήρως τέτοιες περιπτώσεις.

Δυστυχώς, ο ηλεκτρικός χώρος έχει δεσμευτεί κυρίως με όρους σύνδεσης για πάρκα και έχουν μείνει απ’ έξω οι ιδιοκτήτες μικρών φωτοβολταϊκών σε στέγες. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν μπορεί να γίνει ανεκτό σε μια ευνομούμενη πολιτεία που ευαγγελίζεται την ενεργειακή δημοκρατία, δηλαδή την ισότιμη και δίκαιη συμμετοχή όλων των πολιτών στην φθηνή ενέργεια που τους χαρίζει ο τσάμπα ήλιος. 

Ο ΔΕΔΔΗΕ παραμένει υπολόγος να επιλύσει το δίκαιο αίτημα των ιδιοκτητών  φωτοβολταϊκών στη στέγη για την τεράστια αναμονή σύνδεσης τους με το δίκτυο.

Μιχάλης Χριστοδουλίδης, Ενεργειακός Επιθεωρητής