Γάζα: Τελεσίγραφα σε Νετανιάχου, αποδοκιμασίες για Χαμάς- Όλεθρος και ανθρωπιστική κρίση

Σε μια συγκυρία εξαιρετικής έντασης και βαθύτατης ανθρωπιστικής κρίσης, η πολιτική ηγεμονία της Χαμάς στη Λωρίδα της Γάζας κλονίζεται από διαδηλώσεις οργής των ίδιων των Παλαιστινίων, την ώρα που η Ουάσινγκτον -με προσωπική παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ– διαμορφώνει ένα τελεσιγραφικό πλαίσιο απέναντι στην κυβέρνηση του Μπενιαμίν Νετανιάχου. Με το Ισραήλ να επεκτείνει τη χερσαία επιχείρησή του, τις πιέσεις από τον διεθνή παράγοντα να εντείνονται και την απειλή λιμού να πλανάται πάνω από τα δύο εκατομμύρια εκτοπισμένων της Γάζας, διαμορφώνεται ένα εκρηκτικό τοπίο που απειλεί να αλλάξει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή.

Σπύρος Σιδέρης

Για πρώτη φορά από την έναρξη του πολέμου, η οργή δεν στρέφεται μόνο προς το Ισραήλ, αλλά και κατά της ίδιας της Χαμάς. Εκατοντάδες κάτοικοι στο Χαν Γιουνίς, στον νότιο θύλακα της Λωρίδας της Γάζας, βγήκαν στους δρόμους με συνθήματα όπως «Σταματήστε τον πόλεμο και τον εκτοπισμό» και «Δεν έχουμε αρκετά για να φάμε».

Στα πλάνα που μετέδωσε η Al Arabiya και το δίκτυο Al Ahdath, οι διαδηλωτές διασχίζουν τις σκηνές των προσφύγων και τα ερείπια, καλώντας ανοιχτά την ηγεσία της Χαμάς να αποχωρήσει από την εξουσία και να υπογράψει κατάπαυση του πυρός. Η φράση «Θέλουμε να ζήσουμε» ηχεί σαν ηχηρό μήνυμα απελπισίας από έναν λαό που βίωσε επί 15 μήνες μια αδιάκοπη εφιαλτική πραγματικότητα.

Η ανθρωπιστική καταστροφή είναι πλέον ανεξέλεγκτη. Ο γενικός διευθυντής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, προειδοποίησε επίσημα στη Γενεύη ότι «δύο εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν». Παρά τις εκκλήσεις, τόνοι τροφίμων παραμένουν μπλοκαρισμένοι στα σύνορα, ενώ οι ισραηλινές αρχές συνεχίζουν να απαγορεύουν την είσοδο βοήθειας από τις 2 Μαρτίου.

Απώλειες, καταστροφή και ρήγμα στο εσωτερικό της Γάζας

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Υγείας της Γάζας, από την 7η Οκτωβρίου 2023, όταν ξεκίνησε ο πόλεμος μετά την επίθεση της Χαμάς σε ισραηλινές θέσεις, οι νεκροί ξεπερνούν τους 53.000, με τουλάχιστον 3.340 να έχουν χάσει τη ζωή τους μετά την επανέναρξη των ισραηλινών επιχειρήσεων στις 18 Μαρτίου 2025.

Η πείνα, η έλλειψη νερού και φαρμάκων, αλλά και η απουσία ασφάλειας διαμορφώνουν πλέον μια ασφυκτική καθημερινότητα, που ωθεί πολλούς Παλαιστίνιους στο να αμφισβητήσουν την τακτική και την επιμονή της Χαμάς στη συνέχιση του πολέμου χωρίς ορατό αποτέλεσμα.

Το τελεσίγραφο Τραμπ και η στρατηγική αποστασιοποίηση

Η μεγαλύτερη πολιτική πίεση για αλλαγή πλεύσης έρχεται πλέον από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Σύμφωνα με πηγές του Al Hadath και της Al Arabiya, ο Ντόναλντ Τραμπ φέρεται να έστειλε σαφές μήνυμα στον Μπενιαμίν Νετανιάχου: σταματήστε τον πόλεμο ή θα σας εγκαταλείψουμε.

Η πληροφορία αυτή επιβεβαιώθηκε εμμέσως και από τη Washington Post, η οποία ανέφερε ότι στενοί συνεργάτες του Τραμπ μετέφεραν το μήνυμα ότι η υποστήριξη των ΗΠΑ δεν θα συνεχιστεί εάν το Ισραήλ δεν επιδιώξει ειλικρινώς την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα.

Το κλίμα στο γραφείο του Νετανιάχου περιγράφεται ως τεταμένο, με ανοιχτές διαφωνίες εντός του πολεμικού υπουργικού συμβουλίου. Ο υπουργός Εθνικής Ασφάλειας Ιταμάρ Μπεν-Γβιρ ζήτησε να τεθεί σε ψηφοφορία η συνέχιση της βοήθειας, κάτι που απορρίφθηκε. Ο Μπεν-Γβιρ επιτέθηκε ανοιχτά στον Νετανιάχου, ενώ ο σύμβουλος Τζάχι Χανέγκμπι τον κατηγόρησε για υποκίνηση.

Η διανομή βοήθειας υπό αμερικανική επιτήρηση

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός ανακοίνωσε τελικά ότι θα επιτραπεί η είσοδος ορισμένων φορτίων βοήθειας στη Γάζα. Ωστόσο, διευκρινίστηκε ότι η βοήθεια δεν θα φτάσει στη Χαμάς, καθώς σχεδιάζεται να τεθεί υπό την επίβλεψη αμερικανικής εταιρείας ασφαλείας από τις 24 Μαΐου.

Μέχρι τότε, η βοήθεια θα αποστέλλεται μόνο σε περιοχές που δεν πλήττονται από σφοδρές συγκρούσεις, κάτι που ήδη προκαλεί αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της ισραηλινής κυβέρνησης όσο και στους διπλωματικούς κύκλους του ΟΗΕ.

Ο υπουργός Εξωτερικών Γκιντεόν Σάαρ αναγνώρισε δημόσια ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες απείλησαν με κυρώσεις, ενώ σχολίασε πως η πίεση του Τραμπ είναι ανοικτή, ισχυρή και απροκάλυπτη.

Ρήγματα στη συμμαχία Τραμπ – Νετανιάχου

Η δυναμική ανάμεσα στους δύο παραδοσιακούς συμμάχους, Τραμπ και Νετανιάχου, φαίνεται να μετασχηματίζεται.

Εκτός από τις διαφωνίες για τη Γάζα, διαρροές αναφέρουν αποκλίνουσες απόψεις και για τα θέματα του Ιράν αλλά και της Υεμένης, καθώς ο Τραμπ φέρεται να θεωρεί στρατηγικά ωφέλιμη την κατάπαυση του πυρός με τους Χούθι.

Ορισμένοι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι ο Τραμπ επιθυμεί μια πιο πραγματιστική προσέγγιση στη Μέση Ανατολή, εν όψει των εκλογών του 2028, εστιάζοντας στη σταθερότητα και την παύση των ανοικτών μετώπων που υπονομεύουν την παγκόσμια εικόνα των ΗΠΑ.

Τελευταία ευκαιρία για λύση;

Το γεγονός ότι οι ΗΠΑ συμμετέχουν άμεσα σε παράλληλες διαπραγματεύσεις με τη Χαμάς, ακόμη και ανεξάρτητα από εκείνες που διεξάγονται μέσω Ντόχα, αποτελεί ένδειξη ότι αναζητείται άμεση πολιτική διέξοδος.

Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, μια συμφωνία «τύπου Μαρρακές» μπορεί να βρίσκεται στο τραπέζι, με αντάλλαγμα την απελευθέρωση ομήρων και εγγυήσεις κατάπαυσης του πυρός.

Το ερώτημα, ωστόσο, είναι αν η Χαμάς θα αποδεχθεί να διαπραγματευτεί υπό την πίεση τόσο του εξωτερικού κόσμου όσο και της εσωτερικής κοινωνικής κατακραυγής που πλέον στρέφεται εναντίον της.

Η ώρα της επιλογής

Το αδιέξοδο στη Γάζα έχει φτάσει σε ένα σημείο καμπής. Οι διαδηλώσεις στο Χαν Γιουνίς, η κατάρρευση των υποδομών, η πολιτική πίεση από τις ΗΠΑ και η απώλεια της κοινωνικής νομιμοποίησης της Χαμάς συνθέτουν μια στιγμή στην οποία τόσο το Τελ Αβίβ όσο και η Γάζα αντιμετωπίζουν το δίλημμα της παύσης ή της παράτασης του πολέμου.

Ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε τον πήχη: «Ειρήνη ή απομόνωση».

Η απόφαση πλέον δεν αφορά μόνο τους ηγέτες. Αφορά έναν ολόκληρο λαό που πεινά, χάνει τα παιδιά του και διαδηλώνει για ένα αυτονόητο δικαίωμα: να συνεχίσει να υπάρχει.