Τσιάρας στο libre: Δεν προτείνουμε προσχηματικό διάλογο αλλά ειλικρινή, χωρίς εντάσεις, μπλόκα, τελεσίγραφα  

Σε μια κρίσιμη συγκυρία για το μέλλον της ελληνικής υπαίθρου, ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, ανοίγει τα χαρτιά του στο libre. Με τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους να βρίσκονται στους δρόμους, διεκδικώντας επιβίωση απέναντι στο δυσβάσταχτο κόστος παραγωγής και τις επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, ο Υπουργός επιχειρεί να οριοθετήσει το πλαίσιο της κυβερνητικής στρατηγικής.

Απορρίπτοντας τη λογική του «κοινωνικού αυτοματισμού», ο κ. Τσιάρας αναλύει την απόφαση για τη μεταφορά του ελεγκτικού έργου των επιδοτήσεων από τον ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, με στόχο τη διαφάνεια και την προστασία των «έντιμων παραγωγών».

Παράλληλα, απαντά για την ικανοποίηση της πλειοψηφίας, όπως λέει, των αγροτικών αιτημάτων και προτάσσει την ανάγκη για μια παραγωγική ανασυγκρότηση που θα μειώσει την εξάρτηση από τις εισαγωγές.

Με το βλέμμα στην επόμενη μέρα, παρουσιάζει το σχέδιο για την εθνική στρατηγική στον πρωτογενή τομέα, υπογραμμίζοντας ότι ο διάλογος παραμένει η μόνη θεσμική οδός για τη βιωσιμότητα του κλάδου.

Συνέντευξη

Χρόνης Διαμαντόπουλος

–Κύριε υπουργέ, οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι παραμένουν στους δρόμους. Τελικά, είναι «παράλογα» τα αιτήματά τους όπως υπονόησε ο πρωθυπουργός;

Η κυβέρνηση δεν αμφισβητεί ούτε υποτιμά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι. Κανείς δεν μίλησε για παράλογα αιτήματα, αλλά ο τρόπος υποστήριξής τους μερικές φορές, οδηγεί στο αντίθετο αποτέλεσμα, κάτι που δεν είναι λογικό…

Αναγνωρίζουμε πλήρως ότι ο πρωτογενής τομέας πιέζεται από το αυξημένο κόστος παραγωγής, τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, τις διεθνείς αναταράξεις και διαχρονικές αδυναμίες που δεν δημιουργήθηκαν σήμερα.

Επιμένουμε στον διάλογο και στις λύσεις με ουσία, όχι σε χαρακτηρισμούς ή πολιτικές ερμηνείες που δεν βοηθούν

Ακριβώς γι’ αυτόν τον λόγο, από τις πρώτες ημέρες των κινητοποιήσεων επιδιώξαμε τον διάλογο και καταθέσαμε συγκεκριμένη δέσμη μέτρων ως βάση συζήτησης. Σήμερα, από τα 27 αιτήματα που έχουν τεθεί, τα 20 είτε έχουν ήδη ικανοποιηθεί είτε βρίσκονται σε ώριμη διαδικασία επίλυσης, γεγονός που αποδεικνύει έμπρακτα ότι η κυβέρνηση στέκεται δίπλα στον αγροτικό κόσμο και όχι απέναντί του. 

Υπάρχουν, βεβαίως, και ζητήματα που δεν μπορούν να ικανοποιηθούν άμεσα ή στο σύνολό τους, όχι από έλλειψη βούλησης, αλλά επειδή η χώρα οφείλει να κινείται εντός ενός συγκεκριμένου ευρωπαϊκού και δημοσιονομικού πλαισίου. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που οφείλουμε να λέμε με ειλικρίνεια.

Επαναλαμβάνω πάντως ότι ο διάλογος δεν είναι μόνο ο λογικός τρόπος επίλυσης αιτημάτων. Είναι πράξη ευθύνης και ο μόνος δρόμος για να δοθούν ουσιαστικές και βιώσιμες λύσεις, χωρίς να ταλαιπωρείται η κοινωνία και χωρίς να υπονομεύεται το εισόδημα των ίδιων των παραγωγών. Από την πλευρά μας, η πόρτα του διαλόγου παραμένει ανοιχτή.

–Πιστεύετε ότι μπορεί να έχουν άλλου είδους κίνητρα, όταν οι μισοί από αυτούς στήριξαν την ΝΔ στις κάλπες του 2023;

Δεν πιστεύω ότι πρέπει να αποδίδουμε κομματικά κίνητρα ή σκοπιμότητες στον αγροτικό κόσμο. Οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι έχουν πολιτικές απόψεις, όπως κάθε πολίτης, αλλά όταν βρίσκονται στον δρόμο το κάνουν επειδή πιέζονται πραγματικά από το κόστος παραγωγής και τις αντικειμενικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν.

Η κυβέρνηση δεν βλέπει τις κινητοποιήσεις μέσα από κομματικό πρίσμα. Βλέπει ανθρώπους που αγωνιούν για το εισόδημά τους και για το μέλλον της δουλειάς τους. Γι’ αυτό και επιμένουμε στον διάλογο και στις λύσεις με ουσία, όχι σε χαρακτηρισμούς ή πολιτικές ερμηνείες που δεν βοηθούν.

Δεν υπήρξε ποτέ από την κυβέρνηση λογική ή στρατηγική κοινωνικού αυτοματισμού. Δεν πιστεύουμε ότι τα προβλήματα λύνονται όταν κοινωνικές ομάδες στρέφονται η μία εναντίον της άλλης

Γι’ αυτό και εξαντλούμε κάθε δημοσιονομικό πόρο, χρησιμοποιώντας κάθε ευρωπαϊκό ή εθνικό «εργαλείο», για να ικανοποιήσουμε όλα εκείνα τα αιτήματα που δεν προσκρούουν σε κανόνες της ΕΕ και στον Προϋπολογισμό της χώρας μας.

–Υπάρχει η αίσθηση ότι κάποιοι στην κυβέρνηση επένδυσαν στον κοινωνικό αυτοματισμό. Ότι δηλαδή κάποια μέρη της κοινωνίας θα στραφούν εναντίον των αγροτών και των κτηνοτρόφων και αυτό θα δώσει και λύση στο πρόβλημα της κυβέρνησης. Αυτό δεν συνέβη. Πόσο σας προβληματίζει ότι το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας στηρίζει τους αγώνες και θεωρεί δίκαια τα αιτήματα των αγροτών και των κτηνοτρόφων;

Δεν υπήρξε ποτέ από την κυβέρνηση λογική ή στρατηγική κοινωνικού αυτοματισμού. Δεν πιστεύουμε ότι τα προβλήματα λύνονται όταν κοινωνικές ομάδες στρέφονται η μία εναντίον της άλλης.

Αντιθέτως, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο πρωτογενής τομέας αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για τη στήριξη της κοινωνικής συνοχής και την οικονομική σταθερότητα και ότι οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι αγρότες και οι κτηνοτρόφοι γίνονται κατανοητές από τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών.

Ο διάλογος που προτείνει η κυβέρνηση δεν είναι γενικός ή προσχηματικός. Έχει πολύ συγκεκριμένη βάση και αφορά στα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας, το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα. Δεν ξεκινά από το μηδέν

Αυτή είναι η αντίληψή μας η οποία δεν διαμορφώνεται από ευμετάβλητα ποσοστά δημοσκοπικών ερευνών, αλλά από τον σεβασμό μας στον καθημερινό αγώνα των αγροτών αλλά και από την πεποίθησή μας για το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει ο πρωτογενής τομέας στην πρόοδο της χώρας μας.

Το ρόλο του πρωτογενούς τομέα τον αναγνωρίζει η κοινωνία και γι’ αυτό περιμένει από όλους μας – κυβέρνηση και αγρότες – υπευθυνότητα και ωριμότητα. Περιμένει διάλογο με ειλικρίνεια, χωρίς εντάσεις, μπλόκα και τελεσίγραφα.  

–Ο διάλογος στον οποίο καλεί η κυβέρνηση τους αγρότες σε ποια βάση θα γίνει; Ήδη λέτε, ότι έχουν γίνει δεκτά τα περισσότερα από τα αιτήματά τους. Αρκεί αυτό τελικά;

Σας διαβεβαιώ ότι ο διάλογος που προτείνει η κυβέρνηση δεν είναι γενικός ή προσχηματικός. Έχει πολύ συγκεκριμένη βάση και αφορά στα πραγματικά δεδομένα της οικονομίας, το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα. Δεν ξεκινά από το μηδέν.

Ικανοποιούμε το 74% των αιτημάτων που έχουν θέσει οι αγρότες. Αυτό δεν σημαίνει ότι «κλείνει» η συζήτηση. Σημαίνει ότι υπάρχει ένα σαφές σημείο εκκίνησης και ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να συζητήσουμε όσα παραμένουν ανοιχτά, με ρεαλισμό και ειλικρίνεια.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν απαξιώθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση. Αντιθέτως, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα σύστημα το οποίο είχε συσσωρεύσει σοβαρές παθογένειες επί σειρά ετών

Ο διάλογος, λοιπόν, δεν γίνεται για να υποσχεθούμε τα πάντα, αλλά για να δώσουμε λύσεις που αντέχουν στον χρόνο. Και αυτό προϋποθέτει συνεννόηση, υπευθυνότητα και από τις δύο πλευρές. Εμείς, ως κυβέρνηση, είμαστε έτοιμοι γι’ αυτή τη συζήτηση…

–Ο ΟΠΕΚΕΠΕ ετέθη υπό επιτήρηση, πριν από περίπου ενάμιση χρόνο. Επί της ουσίας ο Οργανισμός απαξιώθηκε πλήρως και η ΑΑΔΕ θα αναλάβει -και- τις επιδοτήσεις των αγροτών. Τι πρόκειται να ακολουθήσει;

Κατ’ αρχάς, να ξεκαθαρίσουμε ότι ο ΟΠΕΚΕΠΕ δεν απαξιώθηκε από τη σημερινή κυβέρνηση. Αντιθέτως, βρεθήκαμε αντιμέτωποι με ένα σύστημα το οποίο είχε συσσωρεύσει σοβαρές παθογένειες επί σειρά ετών και δημιουργούσε κινδύνους, για ροή των ευρωπαϊκών πόρων, τόσο για τη χώρα, όσο και για τους ίδιους τους αγρότες. Γι’ αυτό έθεσα τον Οργανισμό υπό την πλήρη επιτήρηση του ΥΠΑΑΤ, από τον Σεπτέμβριο του 2024- οπότε αναλάβαμε την υλοποίηση ενός action plan.

Η επιλογή της συνεργασίας με την ΑΑΔΕ είναι μια συνειδητή θεσμική επιλογή που έγινε πολύ πριν την παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας, που έχει ως στόχο να διασφαλίσει διαφάνεια, ταχύτητα και αξιόπιστους ελέγχους στις αγροτικές ενισχύσεις. Η ΑΑΔΕ διαθέτει τα πληροφοριακά συστήματα και την τεχνογνωσία για διασταυρωτικούς ελέγχους σε πραγματικό χρόνο, κάτι που στο παρελθόν έλειπε. Άλλωστε, την παραμονή των Χριστουγέννων, είδατε και τα πρώτα αποτελέσματα αυτών των διασταυρωτικών ελέγχων.

Το σχέδιο της κυβέρνησης για τον πρωτογενή τομέα στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες. Γι’ αυτό η κυβέρνηση προχωρά -μετά από πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη – και στη σύσταση διακομματικής επιτροπής για τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα

Αυτό που ακολουθεί είναι μια οργανωμένη μετάβαση. Οι πληρωμές συνεχίζονται κανονικά και  μέχρι το τέλος του έτους θα έχουν καταβληθεί  3,8 δισ. ευρώ. Το προσωπικό, τα δεδομένα και οι διαδικασίες μεταφέρονται στην ΑΑΔΕ, ώστε να μη χαθεί καμία τεχνογνωσία.

Το κρίσιμο είναι ότι η αγροτική πολιτική και ο στρατηγικός σχεδιασμός της ΚΑΠ παραμένουν απολύτως στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. Δεν αλλάζει ποιος χαράσσει την πολιτική, αλλά ο τρόπος με τον οποίο ελέγχεται και υλοποιείται, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι ενισχύσεις φτάνουν στους πραγματικούς και έντιμους δικαιούχους. Αυτός είναι ο στόχος και προς αυτή την κατεύθυνση προχωρούμε.

–Ποιο είναι το σχέδιο της κυβέρνησης για την αγροτική οικονομία; Δεν εννοώ τις επιδοτήσεις και ό,τι έχει σχέση με τα χρήματα που θα πάρουν οι αγρότες και η κτηνοτρόφοι. Εννοώ ένα σχέδιο για τον πρωτογενή τομέα της χώρας. Να μην εισάγουμε επιτέλους σκόρδα από την Κίνα!

Έχετε δίκιο να θέτετε το ερώτημα σε αυτή τη βάση. Η αγροτική πολιτική δεν μπορεί να εξαντλείται στις επιδοτήσεις και στις αποζημιώσεις. Αυτές είναι αναγκαίες, αλλά δεν είναι στρατηγική. Η στρατηγική αφορά το πώς η χώρα θα παράγει περισσότερο, καλύτερα και με μεγαλύτερη προστιθέμενη αξία στα προϊόντα της.

Το σχέδιο της κυβέρνησης για τον πρωτογενή τομέα στηρίζεται σε τρεις βασικούς άξονες. Πρώτον, παραγωγική ανασυγκρότηση με έμφαση σε προϊόντα όπου η Ελλάδα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, ώστε να μειώσουμε τις εισαγωγές και να ενισχύσουμε την εγχώρια παραγωγή.

Δεύτερον, οργάνωση της παραγωγής. Ενίσχυση των συλλογικών σχημάτων, των ομάδων παραγωγών, της συμβολαιακής γεωργίας και της σύνδεσης με τη μεταποίηση.

Και τρίτον, επένδυση στη γνώση, στην καινοτομία και στις υποδομές. Σύγχρονες καλλιεργητικές πρακτικές, εξοικονόμηση νερού και ενέργειας, ψηφιακά εργαλεία, αλλά και έργα υποδομής που στηρίζουν την παραγωγή στην ύπαιθρο. Αυτά είναι τα θεμέλια για να σταθεί ο πρωτογενής τομέας ανταγωνιστικός και βιώσιμος.

Ο διάλογος δεν είναι μόνο ο λογικός τρόπος επίλυσης αιτημάτων. Είναι πράξη ευθύνης και ο μόνος δρόμος για να δοθούν ουσιαστικές και βιώσιμες λύσεις, χωρίς να ταλαιπωρείται η κοινωνία και χωρίς να υπονομεύεται το εισόδημα των ίδιων των παραγωγών

Ακριβώς γι’ αυτό η κυβέρνηση προχωρά -μετά από πρωτοβουλία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη – και στη σύσταση διακομματικής επιτροπής για τη χάραξη Εθνικής Στρατηγικής για τον πρωτογενή τομέα, ώστε να υπάρχει συνέχεια, σταθερότητα και κοινός στόχος πέρα από κυβερνητικές θητείες.

Αλλά αυτός είναι ένας διάλογος που πρέπει να γίνει με τη συμμετοχή όλων, κυρίως των αγροτών, ώστε, όλοι μαζί, να χαράξουμε έναν ασφαλή δρόμο για τη βιωσιμότητα και την ανάπτυξη του πρωτογενούς μας τομέα.