Τουρκία 2025: Το κουρδικό στο επίκεντρο μιας καθοριστικής χρονιάς για τη γειτονική χώρα

Το 2025 αποδείχθηκε χρονιά καμπής για την Τουρκία, με εξελίξεις που δεν περιορίστηκαν στα εσωτερικά της χώρας, αλλά επηρέασαν άμεσα τη γεωπολιτική ισορροπία στη Μέση Ανατολή και την ευρύτερη περιοχή. Από την απροσδόκητη επανεκκίνηση της συζήτησης για το κουρδικό ζήτημα έως τη σφοδρή σύγκρουση της κυβέρνησης με τη θεσμική αντιπολίτευση, το πολιτικό σκηνικό βρέθηκε σε διαρκή αναβρασμό, αποκαλύπτοντας ρωγμές και αντιφάσεις, αλλά και νέες δυνατότητες για το μέλλον της χώρας.

Σπύρος Σιδέρης

Η αρχή έγινε στις 27 Φεβρουαρίου, όταν ο Αμπντουλάχ Οτσαλάν, ιστορικός ηγέτης και ιδρυτής του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), απηύθυνε δημόσιο κάλεσμα για τη διάλυση της οργάνωσης και τον τερματισμό του ένοπλου αγώνα.

Η δήλωση αυτή, που πολλοί χαρακτήρισαν ιστορική, προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις τόσο στο εσωτερικό της Τουρκίας όσο και διεθνώς. Η Άγκυρα, οι πολιτικοί της σύμμαχοι, αλλά και διεθνείς δρώντες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρωπαϊκή Ένωση, χαιρέτισαν την εξέλιξη ως πιθανό σημείο εκκίνησης μιας νέας ειρηνευτικής διαδικασίας.

Λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Μαρτίου, το PKK ανακοίνωσε επίσημα κατάπαυση του πυρός, κίνηση που ενίσχυσε το αφήγημα περί ουσιαστικής μεταστροφής στο κουρδικό. Το αποκορύφωμα ήρθε τον Μάιο, όταν η οργάνωση πραγματοποίησε συνέδριο και ανακοίνωσε τη διάλυσή της, ενώ τον Ιούλιο, στη Σουλεϊμανίγια του ιρακινού Κουρδιστάν, πραγματοποιήθηκε συμβολική τελετή καταστροφής οπλισμού στο πλαίσιο της ειρηνευτικής διαδικασίας.

• Η τουρκική κυβέρνηση επιχείρησε να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά αυτή τη δυναμική. Στις 5 Αυγούστου, ανακοινώθηκε η σύσταση διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για την επίλυση του κουρδικού ζητήματος, με τη συμμετοχή του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, του συμμάχου του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης, αλλά και του φιλοκουρδικού Κόμματος Ισότητας και Δημοκρατίας των Λαών. Η κορύφωση αυτής της διαδικασίας καταγράφηκε τον Νοέμβριο, όταν αντιπροσωπεία της επιτροπής επισκέφθηκε τον Οτσαλάν στις φυλακές, γεγονός με ισχυρό πολιτικό και συμβολικό φορτίο.

Παράλληλα, όμως, το εσωτερικό πολιτικό μέτωπο βρισκόταν σε πλήρη ένταση. Στις 19 Μαρτίου, η σύλληψη του δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, με κατηγορίες για υποθέσεις διαφθοράς που ανάγονταν σε περίοδο πριν από την εκλογή του το 2019, λειτούργησε ως πυροκροτητής κοινωνικών αντιδράσεων. Ο Ιμάμογλου, κορυφαίο στέλεχος του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος, θεωρείται από πολλούς ο βασικός πολιτικός αντίπαλος του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Στα τέλη Μαρτίου, δεκάδες χιλιάδες πολίτες βγήκαν στους δρόμους στην Κωνσταντινούπολη, την Άγκυρα και άλλες μεγάλες πόλεις. Η μαζική συγκέντρωση στη συνοικία Μαλτέπε, στο ασιατικό τμήμα της Κωνσταντινούπολης, εξελίχθηκε σε σύμβολο αντίστασης της αντιπολίτευσης, με βασικό αίτημα την απελευθέρωση του δημάρχου και την καταγγελία της «πολιτικής εργαλειοποίησης της Δικαιοσύνης». Η σύγκρουση κυβέρνησης–αντιπολίτευσης απέκτησε χαρακτηριστικά μετωπικής αντιπαράθεσης, ενισχύοντας την πολιτική πόλωση.

• Μέσα σε αυτό το σύνθετο σκηνικό, το κουρδικό ζήτημα επανέρχεται ως κεντρικός παράγοντας που μπορεί να επανακαθορίσει την πορεία της Τουρκίας. Οι Κούρδοι πολίτες, αλλά και οι κουρδικές κοινότητες εκτός συνόρων, παρακολουθούν με επιφύλαξη την εξέλιξη της διαδικασίας μεταξύ Άγκυρας και Οτσαλάν. Οι συνέπειες δεν περιορίζονται στο εσωτερικό της χώρας. Στη Συρία, η Τουρκία επιμένει στην εφαρμογή της συμφωνίας του Μαρτίου μεταξύ του Σύρου προέδρου Άχμαντ αλ-Σαράα και του επικεφαλής των Συριακών Δημοκρατικών Δυνάμεων, Μαζλούμ Αμπντί, γεγονός που συνδέει άμεσα το κουρδικό με τις περιφερειακές ισορροπίες ασφαλείας.

Το 2025, επομένως, δεν είναι απλώς μια χρονιά έντονων γεγονότων για την Τουρκία. Είναι μια περίοδος όπου η χώρα δοκιμάζει τα όρια της πολιτικής συνοχής, της δημοκρατικής αντοχής και της δυνατότητάς της να επιλύσει ένα από τα πιο μακροχρόνια και επώδυνα ζητήματα της σύγχρονης ιστορίας της.

Το αν το άνοιγμα στο κουρδικό θα αποτελέσει πραγματική ευκαιρία ειρήνης ή μια τακτική πολιτική κίνηση μέσα σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης εσωτερικής πίεσης παραμένει το μεγάλο ερώτημα που θα καθορίσει όχι μόνο το μέλλον της Τουρκίας, αλλά και τη σταθερότητα της περιοχής.