Υγειονομικοί για τον Προϋπολογισμό Υγείας 2025–2026: Ποια στοιχεία δίνουν ως πραγματικά για τις δημόσιες δαπάνες

Ως ο «καλύτερος προϋπολογισμός για την Υγεία από το 2009 και μετά» παρουσιάζεται από το υπουργείο Υγείας και την κυβέρνηση ο σχεδιασμός για την περίοδο 2025–2026, ενώ παράλληλα, προβάλλεται ο ισχυρισμός ότι την τελευταία εξαετία οι κρατικές δαπάνες για την Υγεία έχουν σχεδόν διπλασιαστεί, λένε οι υγειονομικοί σε ανακοίνωσή τους, αμφισβητώντας τα κυβερνητικά στοιχεία.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Αμφισβητήσεις από τους υγειονομικούς για τους κυβερνητικούς ισχυρισμούς περί «ιστορικής ενίσχυσης» της Υγείας

Το Ενωτικό Κίνημα για την Ανατροπή, κίνημα γιατρών του ΕΣΥ, θέτει σοβαρά ερωτήματα για την ακρίβεια αυτών των δηλώσεων, υποστηρίζοντας ότι η εικόνα που προκύπτει από τα επίσημα στοιχεία διαφέρει αισθητά από την κυβερνητική αφήγηση.«Τόσο ψεύτικα στοιχεία έχουν να μαγειρευτούν από την εποχή των greekstatistics», αναφέρουν χαρακτηριστικά. Την ανακοίνωση δημοσιεύει η Ομοσπονδία Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδος (ΟΕΝΓΕ).

Αφορμή αποτελεί πίνακας (βλ. πίνακα 1) που δημοσιοποίησε ο υπουργός Υγείας στο προφίλ του στο facebook και βασίζεται –σύμφωνα με την ίδια την ανάρτηση– στα δεδομένα του φετινού προϋπολογισμού.

Η σημασία των «σταθερών τιμών» σε μια περίοδο υψηλού πληθωρισμού

Όπως επισημαίνεται, οι συγκρίσεις δημοσίων δαπανών σε βάθος χρόνου δεν μπορούν να γίνονται χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο πληθωρισμός. Σε μια οικονομία, όπου ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) έχει καταγράψει σημαντικές αυξήσεις, η αποτίμηση σε τρέχουσες τιμές ενδέχεται να δημιουργεί παραπλανητική εικόνα.

Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τον ΔΤΚ, το Ενωτικό Κίνημα για την Ανατροπή προχώρησε σε αναγωγή των ποσών σε σταθερές τιμές (έτος βάσης 2020). Η προσαρμογή αυτή οδηγεί σε διαφορετικά συμπεράσματα (πίνακας 2) για την πραγματική εξέλιξη των κρατικών δαπανών Υγείας.

Ο ρόλος του Ταμείου Ανάκαμψης στις συνολικές δαπάνες

Ένα ακόμη σημείο κριτικής αφορά τη συνυπολόγιση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) στις κρατικές δαπάνες Υγείας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έχει παρουσιάσει το ίδιο το υπουργείο, τα ποσά αυτά ανέρχονται σε:

• 410 εκατ. ευρώ για το 2024
• 439 εκατ. ευρώ για το 2025
• εκτιμώμενα 800 εκατ. ευρώ για το 2026

Όπως τονίζεται, οι συγκεκριμένοι πόροι αφορούν κυρίως κτιριακές παρεμβάσεις και έργα υποδομών και δεν συνδέονται άμεσα με τη λειτουργική ενίσχυση των δημόσιων νοσοκομείων, το προσωπικό ή την καθημερινή παροχή υπηρεσιών υγείας. Εξαιρώντας τα ποσά αυτά, προκύπτει διαφορετική αποτύπωση των καθαρών κρατικών δαπανών (βλ. πίνακα 3).

Τι δείχνουν τα στοιχεία για το ΕΣΥ την περίοδο της πανδημίας

Ιδιαίτερο βάρος δίνεται και σε πρόσφατη έρευνα του Κέντρου Πολιτικών Έρευνας (ΚΕΠΥ), η οποία βασίζεται σε επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Σύμφωνα με τη μελέτη, την περίοδο 2020–2023 –δηλαδή στα χρόνια της πανδημίας– η συνολική χρηματοδότηση των νοσοκομείων του ΕΣΥ, σε σταθερές τιμές, μειώθηκε κατά περίπου 3%.

Το εύρημα αυτό εμφανίζεται αντιφατικό, δεδομένου ότι την ίδια περίοδο η συνολική δημόσια δαπάνη υγείας αυξήθηκε κατά περίπου 10%. Η ερμηνεία που δίνεται είναι ότι σημαντικό μέρος της δημόσιας χρηματοδότησης κατευθύνθηκε προς τον ιδιωτικό κερδοσκοπικό τομέα, μέσω αγοράς υπηρεσιών υγείας.

Ενδεικτικά, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, την τετραετία 2020–2023 δαπανήθηκαν συνολικά περίπου 660 εκατ. ευρώ (σε τρέχουσες τιμές) για αγορά υπηρεσιών από ιδιωτικές κλινικές, όταν την προ πανδημίας δεκαετία η αντίστοιχη ετήσια δαπάνη δεν ξεπερνούσε κατά μέσο όρο τα 3 εκατ. ευρώ.

Με βάση έναν μέσο ετήσιο υπολογισμό, αυτό αντιστοιχεί σε περίπου 165 εκατ. ευρώ ανά έτος.

Ερωτήματα για τη διαθεσιμότητα και την εγκυρότητα των στοιχείων

Σημειώνεται ότι η ΕΛΣΤΑΤ διαθέτει επίσημα και πλήρως επεξεργασμένα στοιχεία έως και το 2023. Για το 2024 δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί επικυρωμένα δεδομένα ούτε από την ΕΛΣΤΑΤ ούτε από τη Eurostat, τον ΟΟΣΑ ή τον ΠΟΥ, ενώ οι αριθμοί για το 2025 και το 2026 βασίζονται σε κυβερνητικές προβλέψεις.

Σύμφωνα με την ανάλυση του κινήματος, ακόμη και με τα πιο ευνοϊκά σενάρια, η καθαρή αύξηση των κρατικών δαπανών για την Υγεία από το 2019 παραμένει περιορισμένη και σαφώς χαμηλότερη από όσα υποστηρίζονται σε δημόσιες δηλώσεις.

Δημόσια Υγεία υπό πίεση σε ένα μεταβαλλόμενο ευρωπαϊκό περιβάλλον

Το Ενωτικό Κίνημα για την Ανατροπή εκτιμά ότι ο προϋπολογισμός Υγείας για το 2025, όπως και οι προηγούμενοι των τελευταίων ετών, κινείται σε πλαίσιο δημοσιονομικής συγκράτησης, με περιορισμένη ουσιαστική ενίσχυση της δημόσιας περίθαλψης.

Όπως υπογραμμίζεται, μετά την οικονομική κρίση, τα μνημόνια και την πανδημία, τα συστήματα δημόσιας υγείας στην Ευρώπη αντιμετωπίζουν νέες πιέσεις, σε ένα περιβάλλον όπου αυξάνονται οι αμυντικές δαπάνες και αλλάζουν οι δημοσιονομικές προτεραιότητες.

Η συζήτηση για τον προϋπολογισμό της Υγείας, καταλήγει το κείμενο, παραμένει κρίσιμη για το μέλλον του ΕΣΥ και για την ισότιμη πρόσβαση των πολιτών σε ποιοτικές δημόσιες υπηρεσίες υγείας.