Έξαρση γρίπης: Γιατί το στέλεχος H3N2 (Κ) τρομάζει τα συστήματα υγείας παγκοσμίως

Το στέλεχος H3N2 υποκατηγορίας K οδηγεί σε αύξηση νοσηλειών και ανησυχία για την αποτελεσματικότητα του εμβολίου. Το Scientificamerican εξηγεί γιατί το συγκεκριμένο στέλεχος της γρίπης προκαλεί αναστάτωση παγκοσμίως.

Μια νέα, μεταλλαγμένη παραλλαγή της γρίπης, γνωστή ως υποκατηγορία K, φαίνεται να ευθύνεται για την άνοδο των κρουσμάτων και των νοσηλειών στις ΗΠΑ και σε άλλες χώρες. Το συγκεκριμένο στέλεχος της γρίπης Α H3N2 έχει ήδη προκαλέσει σοβαρή έξαρση σε χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, ο Καναδάς και η Ιαπωνία, ενώ συνέβαλε σε ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο γρίπης στην Αυστραλία.

Σύμφωνα με τον Andrew Pekosz, καθηγητή και αναπληρωτή πρόεδρο του τμήματος μοριακής μικροβιολογίας και ανοσολογίας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας Bloomberg του Johns Hopkins, «αυτή τη στιγμή βλέπουμε την υποκατηγορία K παντού όπου εντοπίζεται η γρίπη» στις ΗΠΑ. Οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχία για τις μεταλλάξεις του νέου στελέχους, που ενδέχεται να μειώνουν την αποτελεσματικότητα του φετινού εμβολίου γρίπης.

Παρότι το εμβόλιο σχεδιάστηκε μήνες πριν εντοπιστεί η παραλλαγή K, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι εξακολουθεί να προσφέρει προστασία από σοβαρή νόσηση και θάνατο. Όπως εξηγεί ο Pekosz, οι μεταλλάξεις «μπορεί να επιτρέπουν κάποια διαφυγή από την ανοσία που προκαλεί το εμβόλιο, αλλά όχι πλήρη». Βρισκόμαστε ακόμη στη φάση αξιολόγησης αν η νέα παραλλαγή προκαλεί πιο σοβαρή νόσηση ή αν απλώς αυξάνεται ο αριθμός των περιστατικών συνολικά.

Πώς εξελίσσεται η γρίπη και η σημασία της παραλλαγής K

Οι ιοί της γρίπης μεταλλάσσονται συνεχώς μέσω της διαδικασίας που ονομάζεται «αντιγονική παρέκκλιση». Σε σπάνιες περιπτώσεις όμως μπορεί να συμβεί μια σημαντική γενετική αλλαγή, γνωστή ως «αντιγονική μετατόπιση», που ενδέχεται να οδηγήσει ακόμη και σε πανδημία. Η υποκατηγορία K, αν και αποτελεί αξιοσημείωτη αλλαγή, θεωρείται προϊόν αντιγονικής παρέκκλισης.

Ο Robert Hopkins, ιατρός και ιατρικός διευθυντής του National Foundation for Infectious Diseases, τονίζει ότι «η εμφάνιση της νέας υποκατηγορίας H3N2 K προκαλεί ανησυχία, καθώς προέκυψε μετά την ανάπτυξη του φετινού εμβολίου». Παράλληλα επισημαίνει πως η πορεία της γρίπης είναι πάντοτε δύσκολο να προβλεφθεί.

Τα πιο πρόσφατα στοιχεία από τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ (CDC) για την εβδομάδα που έληξε στις 6 Δεκεμβρίου δείχνουν άνοδο των κρουσμάτων. Αυτή τη στιγμή μόνο τέσσερις πολιτείες καταγράφουν υψηλή ή πολύ υψηλή δραστηριότητα συμπτωμάτων παρόμοιων με τη γρίπη, ωστόσο η εποχή της γρίπης βρίσκεται ακόμη στην αρχή, καθώς συνήθως ξεκινά τον Οκτώβριο και κορυφώνεται μέχρι τον Φεβρουάριο.

Νοσηλείες, εμβόλιο και προοπτικές για τη φετινή χρονιά

Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα, το 89% των δειγμάτων γρίπης που αναλύθηκαν από τις 28 Σεπτεμβρίου ανήκει στην υποκατηγορία K. Τα συνολικά ποσοστά νοσηλείας κυμαίνονται κοντά στα επτά περιστατικά ανά 100.000 άτομα—παρόμοια με προηγούμενα έτη—αλλά σε ορισμένες περιοχές, όπως το Τέξας, σημειώνεται σημαντική αύξηση, κυρίως στους άνω των 65 ετών.

Η περίοδος γρίπης 2024–2025 ήταν από τις πιο σοβαρές των τελευταίων δεκαετιών. Αν και σπάνια καταγράφονται διαδοχικά δύσκολες χρονιές, δεν είναι πρωτοφανές. Παρά το γεγονός ότι το φετινό εμβόλιο δεν ταιριάζει απόλυτα στην υποκατηγορία K, οι ειδικοί επιμένουν ότι εξακολουθεί να προσφέρει σημαντική προστασία—ακόμη και στους μολυσμένους με το νέο στέλεχος.

«Δεν είναι αργά για να κάνετε το εμβόλιο της γρίπης», υπενθύμισε ο Pekosz στη σημερινή συνέντευξη Τύπου.