Politico: Το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι το Βέλγιο αλλά ο Τραμπ και αυτοί είναι οι λόγοι

«Το πρόβλημα της Ευρώπης δεν είναι το Βέλγιο, είναι ο Τραμπ», αναφέρει το δημοσίευμα «βόμβα» του Politico με φόντο την αυριανή (18/12) Σύνοδο Κορυφής των ηγετών της ΕΕ. Πόσο κρίσιμος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ για να διασφαλίσει την ενότητα, τη στιγμή που υπάρχει έντονη διαφωνία ανάμεσα στο Βέλγιο και τους λοιπούς Ευρωπαίους για τα δεσμευμένα ρωσικά κεφάλαια τα οποία πάγωσαν μετά την εισβολή του Πούτιν στην Ουκρανία;

Η διαφωνία «υψηλού ρίσκου» μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων αποκαλύπτει μια βαθύτερη διαίρεση σε ολόκληρη την ήπειρο σχετικά με το πώς να αντιμετωπιστεί μια νέα παγκόσμια τάξη και η άνευ προηγουμένου πίεση από τις ΗΠΑ.

«Θέλουν να μας κάνουν αδύναμους», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ με γνώση της διατλαντικής σχέσης και των προετοιμασιών για τη σύνοδο κορυφής.

Tα δύο πράγματα που πρέπει να κάνει το  Ευρωπαϊκό Συμβούλιο

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αυτή την εβδομάδα πρέπει να κάνει δύο πράγματα. Οι ηγέτες χρειάζονται απτά αποτελέσματα, ιδίως όσον αφορά τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας.

Αλλά οι κυρίαρχες κυβερνήσεις λένε επίσης ότι πρέπει να υποστηρίξουν την ΕΕ όταν ο Λευκός Οίκος προσπαθεί να επηρεάσει την πολιτική, και περισσότεροι Ευρωπαίοι ηγέτες από ποτέ – από τον Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας μέχρι τον Αντρέι Μπάμπις της Τσεχίας – απορρίπτουν την αποδεκτή σοφία των Βρυξελλών.

Η ΕΕ θα «πληγεί σοβαρά για χρόνια» εάν δεν καταφέρει να καταλήξει σε συμφωνία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, δήλωσε ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς σε συνέντευξη στη γερμανική τηλεόραση. «Και θα δείξουμε στον κόσμο ότι, σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή της ιστορίας μας, είμαστε ανίκανοι να σταθούμε ενωμένοι και να δράσουμε για να υπερασπιστούμε την πολιτική μας τάξη σε αυτήν την ευρωπαϊκή ήπειρο».

Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ πιέζουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις – τουλάχιστον αυτές που θεωρούν πιο φιλικές – να απορρίψουν το σχέδιο χρήσης 210 δισεκατομμυρίων ευρώ σε ρωσικά περιουσιακά στοιχεία για τη χρηματοδότηση της Ουκρανίας, δήλωσαν στο POLITICO τέσσερις αξιωματούχοι της ΕΕ που συμμετείχαν στις συζητήσεις.

Όταν οι ηγέτες της ΕΕ συναντήθηκαν στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο, δεν κατάφεραν να καταλήξουν σε συμφωνία για τα ακινητοποιημένα μετρητά επειδή το Βέλγιο αντιτάχθηκε. Δύο μήνες αργότερα, είναι σαφές ότι το πρόβλημα της ΕΕ δεν είναι στην πραγματικότητα το Βέλγιο, αλλά ο Τραμπ.

Η Ευρώπη προσπαθεί να «πιέσει» τον Βέλγο Πρωθυπουργό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι πιο ισχυρές πρωτεύουσες διαπραγματεύονται μεταξύ τους κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, προσπαθώντας να πείσουν τον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ Ντε Βέβερ – του οποίου η υποστήριξη είναι κρίσιμη επειδή η χώρα του φιλοξενεί τα περισσότερα από τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει στην Ευρώπη – να συμμετάσχει. Οι συζητήσεις έχουν γίνει πιο έντονες την τελευταία εβδομάδα, καθώς η ΕΕ επιδιώκει να δώσει εγγυήσεις στο Βέλγιο.

Ωστόσο, οι πιθανότητες επίτευξης συμφωνίας χειροτέρεψαν παρά βελτιώθηκαν ακόμη και κατά τη διάρκεια της εχθές (16/12), δήλωσε ο ανώτερος αξιωματούχος, ο οποίος έλαβε ανωνυμία για να μιλήσει ελεύθερα. «Ήθελα να κλάψω», είπαν για την ατμόσφαιρα μιας συνάντησης στις Βρυξέλλες των υπουργών Υποθέσεων της ΕΕ που προετοιμάζονταν για τη σύνοδο κορυφής.

Η Ουκρανία χρειάζεται απεγνωσμένα χρήματα, καθώς αντιμετωπίζει έλλειμμα προϋπολογισμού 71,7 δισεκατομμυρίων ευρώ το επόμενο έτος. Εάν τα μετρητά δεν αρχίσουν να ρέουν μέχρι τον Απρίλιο, θα πρέπει να μειώσει τις δημόσιες δαπάνες, κάτι που θα μπορούσε να πλήξει το ηθικό και την ικανότητά της να συνεχίσει να αμύνεται, σχεδόν τέσσερα χρόνια μετά την ολοκληρωτική εισβολή της Ρωσίας.

Η βελγική κυβέρνηση λέει ότι η αντίθεσή της στη χρήση των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων για τη χρηματοδότηση του δανείου οφείλεται στην ανάγκη προστασίας των δικών της φορολογουμένων από το να βρεθούν αντιμέτωποι με την ευθύνη σε περίπτωση που χρειαστεί ποτέ να επιστραφούν τα χρήματα.

Για άλλες ευρωπαϊκές χώρες, πρόκειται για ευρύτερη γεωπολιτική.

Πώς ο Τραμπ αποτελεί το «πρόβλημα»

Η αμερικανική εκστρατεία επιρροής που έχει οδηγήσει αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ να παρακάμπτουν τις Βρυξέλλες και να κάνουν πίσω με τις πρωτεύουσες έχει οδηγήσει την Ιταλία, τη Βουλγαρία, τη Μάλτα και την Τσεχία να ενταχθούν στην ομάδα των διαφωνούντων χωρών.

Η αποτυχία θα ήταν καταστροφή για την εικόνα της ΕΕ στον κόσμο, δήλωσαν Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, δεδομένου του μηνύματος που θα έστελνε. Όχι μόνο στην εριστική κυβέρνηση Τραμπ – η οποία, στη Στρατηγική Εθνικής Ασφάλειας που δημοσίευσε νωρίτερα αυτόν τον μήνα, δήλωσε ότι θα υποστηρίξει τις ευρωσκεπτικιστικές δυνάμεις – αλλά και στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, ο οποίος αμφισβητεί ανοιχτά την κυριαρχία των πρώην σοβιετικών κρατών.

Ο Μάνφρεντ Βέμπερ, ηγέτης του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος, της μεγαλύτερης πολιτικής οικογένειας της ΕΕ, έδωσε μια εντυπωσιακή αξιολόγηση την Τρίτη σχετικά με την επιδεινούμενη κατάσταση των σχέσεων.

«Οι ΗΠΑ προφανώς δεν είναι πλέον ηγέτης του ελεύθερου κόσμου», δήλωσε σε δημοσιογράφους στο Στρασβούργο, όπου συνεδριάζει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αυτή την εβδομάδα. Η κυβέρνηση Τραμπ «αποστασιοποιείται από εμάς».

Μια διαλυμένη Ουκρανία θα είχε πιο αδύναμο ρόλο στις ειρηνευτικές συνομιλίες, υπονομεύοντας τις πιθανότητές της να επιτύχει τη διαρκή ειρήνη που χρειάζεται για να ανοικοδομήσει από την καταστροφή τεσσάρων ετών ολοκληρωτικού πολέμου.

«Δεν έχω καν την κατάλληλη λέξη», δήλωσε η πρωθυπουργός της Εσθονίας Κρίστεν Μίχαλ στο POLITICO όταν ρωτήθηκε τι θα συμβεί εάν η ΕΕ δεν καταφέρει να εξασφαλίσει μια συμφωνία δανείου. Το Κίεβο πρέπει να γνωρίζει «ότι η Ευρώπη στηρίζει την Ουκρανία ό,τι και να γίνει. Ότι δεν χρειάζεται να αποδεχτούν την κακή συμφωνία».

Σύμφωνα με ένα διαρρεύσαν προσχέδιο ειρηνευτικού σχεδίου που διαπραγματεύτηκε ο Λευκός Οίκος και το Κρεμλίνο, η Ουάσινγκτον θέλει να χρησιμοποιήσει μέρος των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας για να χρηματοδοτήσει τις προσπάθειες ανοικοδόμησης υπό την ηγεσία των ΗΠΑ. Η αποδέσμευση των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων στην Ουκρανία ως μέρος ενός δανείου αποζημιώσεων θα επέτρεπε στο Κίεβο να αποφασίσει πού θα κατευθύνει τα χρήματα, με τη Γαλλία να πιέζει για μια προσέγγιση που θα δίνει προτεραιότητα στην Ευρώπη στις δαπάνες για όπλα.

Ο Τραμπ ασκεί επίσης πιέσεις στον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι να παραχωρήσει στη Ρωσία τμήματα βαριά οχυρωμένης και στρατηγικά σημαντικής περιοχής στο Ντονμπάς — γη που το Κρεμλίνο δεν ελέγχει επί του παρόντος.

Ο Λευκός Οίκος απέρριψε τις κατηγορίες των Βρυξελλών για ανάμειξη. «Οι φλυαρίες από ανώνυμες πηγές που δεν ήταν παρούσες σε αυτές τις συζητήσεις δεν πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη», δήλωσε η αναπληρώτρια γραμματέας Τύπου του Λευκού Οίκου, Άννα Κέλι.

«Ο μόνος στόχος των Ηνωμένων Πολιτειών είναι η ειρήνη σε αυτή τη σύγκρουση… Τόσο οι Ουκρανοί όσο και οι Ρώσοι έχουν δηλώσει σαφώς τις θέσεις τους σχετικά με τα παγωμένα περιουσιακά στοιχεία και η μόνη μας δουλειά είναι να διευκολύνουμε μια ανταλλαγή απόψεων που μπορεί τελικά να οδηγήσει σε μια συμφωνία.

Οι αδύναμες διαπραγματεύσεις της Τρίτης είδαν τους αξιωματούχους και τους ηγέτες της ΕΕ να θέτουν ολοένα και περισσότερο την πυρηνική επιλογή: την ολοκλήρωση του δανείου επανορθώσεων με ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία — με άλλα λόγια, αγνοώντας τις αντιρρήσεις ορισμένων χωρών και προχωρώντας ούτως ή άλλως. Αλλά ορισμένοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι αυτό θα διέλυε ένα ήδη διαλυμένο μπλοκ και πιθανότατα θα το βυθίσει σε πραγματική κρίση.

Μια άλλη εναλλακτική λύση είναι ορισμένες χώρες απλώς να προσφέρουν περιορισμένα διμερή δάνεια.

«Είναι σημαντικό να έχουμε το Βέλγιο» στη συμφωνία, «αλλά ας δούμε», δήλωσε η πρωθυπουργός της Λετονίας, Έβικα Σιλίνα, στο POLITICO την Τρίτη.

«Αν αυτή η ψηφοφορία με ειδική πλειοψηφία είναι η μόνη επιλογή, γιατί όχι;

Για την Ουκρανία, το δάνειο επανορθώσεων που χρηματοδοτείται από ρωσικά περιουσιακά στοιχεία θα ήταν η καλύτερη λύση για την οικονομική της μαύρη τρύπα – η υποστήριξη του ΔΝΤ για τη χώρα εξαρτάται από το σχέδιο.

Αλλά ο Ζελένσκι, σε μια συνομιλία μέσω WhatsApp με δημοσιογράφους τη Δευτέρα, ήταν ρεαλιστής. Δεν τον νοιάζει πώς η Ουκρανία θα πάρει τα χρήματα, αρκεί να τα πάρει.

«Φυσικά, θα θέλαμε πραγματικά να χρησιμοποιήσουμε [τα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία] για να αποκαταστήσουμε το κράτος μας», καθώς «είναι δίκαιο οι Ρώσοι να πληρώσουν για την καταστροφή». Αλλά, πρόσθεσε, «ένα δάνειο επανορθώσεων ή οποιαδήποτε μορφή που βασίζεται στο ποσό των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας – μεταξύ 150 και 200-210 δισεκατομμυρίων δολαρίων συνολικά – είναι πράγματι κάτι που αλλάζει τα δεδομένα».

Καθώς οι συνομιλίες μεταξύ Ευρωπαίων αξιωματούχων δεν καταφέρνουν να καταλήξουν σε συμφωνία, οι ηγέτες αυτοπροσώπως θα έχουν το ασυνήθιστο καθήκον στη σύνοδο κορυφής της Πέμπτης να πρέπει να βρουν οι ίδιοι μια λύση.