“Δόγμα Τραμπ”: Πώς βλέπουν οι ΗΠΑ τον κόσμο σε 33 σελίδες- Πρώτος στόχος η Ευρώπη

«Οι εποχές όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες στήριζαν ολόκληρη την παγκόσμια τάξη όπως ο Άτλας έχουν τελειώσει», αναφέρει το 33 σελίδων κείμενο της νέας Εθνικής Στρατηγικής Ασφαλείας που παρουσίασε ο Λευκός Οίκος και αποτελεί το νέο “Δόγμα Τραμπ” αλλά και το εγχειρίδιο γεωπολιτικής συμπεριφοράς των Ηνωμένων Πολιτειών εφεξής σε ολόκληρο τον κόσμο.

Ο Ντόναλντ Τραμπ καθιστά σαφές ότι όλα έχουν αλλάξει και η Αμερική παύει να είναι αρωγός ασφαλείας για την Ευρώπη και δρα πρωτίστως και, ίσως, αποκλειστικά για τα δικά της συμφέροντα. Κατά πολλούς συνιστά και την έμμεση άρση της όποιας προσήλωσης είχαν ποτέ οι ΗΠΑ στις διεθνείς συνθήκες, στον βωμό ενός “ευέλικτου ρεαλισμού”, όπως έχει ήδη φανεί με την στάση του Τραμπ στο ουκρανικό.

«Η κυβέρνηση Τραμπ βρίσκεται σε αντιπαράθεση με Ευρωπαίους αξιωματούχους που έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον πόλεμο, κυβερνούν με ασταθείς κυβερνήσεις μειοψηφίας και συχνά καταπατούν βασικές δημοκρατικές αρχές για να καταστείλουν την αντιπολίτευση», αναφέρει το έγγραφο, για όποιον δεν είχε έως τώρα κατανοήσει την στάση που θα τηρήσει εφεξής η Ουάσιγκτον απέναντι σε ευρωπαϊκές χώρες και κυβερνήσεις, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, και άλλες.

Στο έγγραφο για την εθνική ασφάλεια κατηγορεί την Ευρώπη ότι υπονομεύει την ειρήνη στην Ουκρανία και την Κίνα ότι εκμεταλλεύεται τις ΗΠΑ. Αιτία των δεινών, η μετανάστευση.

Η Εθνική Στρατηγική Ασφαλείας, που δημοσιεύθηκε χτες προβάλλει ένα «Δόγμα Τραμπ» ως προέκταση του Δόγματος Μονρόε. Η στρατηγική περιγράφει το όραμα του προέδρου Τραμπ για την παγκόσμια τάξη, όπου η Αμερική επιδιώκει κυριαρχικό ρόλο στο ημισφαίριό της, επαναπροσανατολίζεται στον ανταγωνισμό με την Κίνα αποφεύγοντας τον πόλεμο και μειώνει την εμπλοκή της σε μεγάλα τμήματα του πλανήτη, συμπεριλαμβανομένης της Αφρικής.

«Οι εποχές όπου οι Ηνωμένες Πολιτείες στήριζαν ολόκληρη την παγκόσμια τάξη όπως ο Άτλας έχουν τελειώσει», αναφέρει το κείμενο.

Στην καρδιά πολλών από τα προβλήματα του κόσμου βρίσκεται η μετανάστευση, σύμφωνα με τον Τραμπ. Η μαζική μετανάστευση αλλάζει κουλτούρα και οικονομίες των παραδοσιακών δυνάμεων, υπονομεύοντας την κυριαρχία τους. «Σε όλο τον κόσμο, η μαζική μετανάστευση πιέζει τους εγχώριους πόρους, αυξάνει τη βία και άλλα εγκλήματα, αποδυναμώνει την κοινωνική συνοχή, στρεβλώνει τις αγορές εργασίας και υπονομεύει την εθνική ασφάλεια. Η εποχή της μαζικής μετανάστευσης πρέπει να τερματιστεί», αναφέρει το έγγραφο.

Η Αμερική

Το όραμα του Τραμπ για την παγκόσμια τάξη στηρίζεται στην ανακατεύθυνση των εμπορικών σχέσεων των ΗΠΑ, δίνοντας έμφαση στην πολιτική δασμών και στη διασφάλιση πρόσβασης των Αμερικανών στα αγαθά. Ταυτόχρονα, το κείμενο κατηγορεί τις αμερικανικές «ελίτ» ότι έκαναν «καταστροφικά λάθη» με την παγκοσμιοποίηση και το λεγόμενο «ελεύθερο εμπόριο», αποδυναμώνοντας τη μεσαία τάξη και τη βιομηχανική βάση που στηρίζουν την αμερικανική οικονομική και στρατιωτική υπεροχή.

Ο Τραμπ επιμένει επίσης ότι η Αμερική πρέπει να επεκτείνει την πρόσβασή της σε κρίσιμα ορυκτά, τα οποία βρίσκονται κυρίως σε άλλες χώρες — κάτι που ενδέχεται να συγκρουστεί με την υπόσχεσή του να αποφύγει ξένες εμπλοκές.

Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ «διατηρούν συναισθηματική σύνδεση» με την ευρωπαϊκή ήπειρο —και ειδικά με τη Βρετανία και την Ιρλανδία— το έγγραφο επικρίνει έντονα την Ευρώπη, κατηγορώντας την ότι υπονομεύει την ειρήνη στην Ουκρανία και ότι παραβιάζει δημοκρατικές αρχές στο εσωτερικό της.

ΔΕΙΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΛΕΥΚΟΥ ΟΙΚΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΘΝΙΚΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ

Η Ευρώπη

«Η κυβέρνηση Τραμπ βρίσκεται σε αντιπαράθεση με Ευρωπαίους αξιωματούχους που έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες για τον πόλεμο, κυβερνούν με ασταθείς κυβερνήσεις μειοψηφίας και συχνά καταπατούν βασικές δημοκρατικές αρχές για να καταστείλουν την αντιπολίτευση», αναφέρει το έγγραφο.

«Τα μεγαλύτερα ζητήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη περιλαμβάνουν τις δραστηριότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και άλλων υπερεθνικών φορέων που υπονομεύουν την πολιτική ελευθερία και την εθνική κυριαρχία, μεταναστευτικές πολιτικές που μεταμορφώνουν την ήπειρο και προκαλούν συγκρούσεις, λογοκρισία της ελευθερίας του λόγου και καταστολή της πολιτικής αντιπολίτευσης, επίταση του δημογραφικού προβλήματος και απώλεια εθνικής ταυτότητας και αυτοπεποίθησης», συνεχίζει το κείμενο.

«Εάν οι σημερινές τάσεις συνεχιστούν, η ήπειρος θα είναι αγνώριστη σε 20 χρόνια ή και λιγότερο.»

Η Κίνα
Το έγγραφο απορρίπτει επίσης τα χρόνια οικονομικής εμπλοκής των ΗΠΑ με την Κίνα ως ζημιογόνα για τον μέσο Αμερικανό.

Οι αμερικανικές προσπάθειες να εντάξουν την Κίνα σε μια «τάξη βασισμένη σε κανόνες» απλώς ενίσχυσαν την κομμουνιστική χώρα εις βάρος των ΗΠΑ, σύμφωνα με τον Τραμπ.

«Η Κίνα έγινε πλούσια και ισχυρή, και χρησιμοποίησε τον πλούτο και την ισχύ της προς όφελός της. Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι —σε τέσσερις διαδοχικές κυβερνήσεις και από τα δύο κόμματα— είτε διευκόλυναν πρόθυμα τη στρατηγική της Κίνας είτε βρίσκονταν σε άρνηση», αναφέρει η στρατηγική.

Το έγγραφο υπογραμμίζει την ανάγκη αποφυγής στρατιωτικής σύγκρουσης με την Κίνα, κυρίως μέσω αποτροπής. Για την Ταϊβάν, αναφέρει ότι η κυβέρνηση θα τηρήσει την πάγια πολιτική αντίθεσης σε μονομερή κινεζική προσάρτηση, χωρίς να διευκρινίζει αν οι ΗΠΑ θα απαντούσαν στρατιωτικά.

Συνοπτικά το κείμενο του “Δόγματος Τραμπ”

Πρόκειται για 33 σελίδες που περιγράφουν έναν επικίνδυνο μονομερή αναθεωρητισμό των ΗΠΑ, και που έχουν σημασία καθότι θα αποτελέσουν τον οδικό χάρτη, το καθοδηγητικό κείμενο για κάθε στρατιωτικό, διπλωμάτη και σύμβουλο της αμερικανικής κυβέρνησης στο εσωτερικό και στον κόσμο.

Η νέα στρατηγική ανατρέπει όλη την μεταπολεμική πολιτική των ΗΠΑ για συμμαχίες βάσει κοινών αρχών και υιοθετεί τον «ευέλικτο ρεαλισμό». Κατ’ ουσίαν υποβαθμίζει τη διεθνή συνεργασία, ακυρώνει την πολυμέρεια και επαναφέρει λογικές σφαιρών επιρροής που ανήκουν σε άλλες εποχές.

Κατηγορεί την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ότι «υποσκάπτει τις πολιτικές ελευθερίες» και εκτιμά ότι οδηγείται σε «πολιτισμική αποσύνθεση», εμμέσως πλην σαφώς εκφράζεται θετικά για τον απανταχού αυταρχισμό και, τέλος, παρουσιάζει τη μετανάστευση ως την απειλή του σύγχρονου κόσμου. Η νέα στρατηγική αποσταθεροποιεί, πολώνει και διαβρώνει τη συνοχή της Δύσης.

Τι ήταν το Δόγμα Μονρόε που “μιμείται” ο Τραμπ

Το Δόγμα Μονρόε ήταν μια θεμελιώδης αρχή της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ από το 1823, που έλεγε ότι η Ευρώπη δεν έπρεπε να αποικίζει ή να παρεμβαίνει στις ανεξάρτητες χώρες της Αμερικής (Βόρειας και Νότιας), αλλιώς θα θεωρείτο εχθρική πράξη που θα απαιτούσε παρέμβαση από τις ΗΠΑ, σηματοδοτώντας την ανάδυση της αμερικανικής ισχύος και την απομάκρυνσή τους από τις ευρωπαϊκές υποθέσεις. 

Βασικά Σημεία:

• Προέλευση: Διατυπώθηκε από τον Πρόεδρο Τζέιμς Μονρόε το 1823, αλλά συντάχθηκε κυρίως από τον Υπουργό Εξωτερικών Τζον Κουίνσι Άνταμς.
• Κεντρική Ιδέα: Οι ΗΠΑ θα θεωρούσαν οποιαδήποτε νέα ευρωπαϊκή προσπάθεια αποικισμού ή πολιτικής ανάμειξης στην Αμερική ως «επιθετική ενέργεια».
• Σκοπός: Να αποτρέψει τις ευρωπαϊκές δυνάμεις (όπως Ισπανία, Ρωσία, Βρετανία) από το να ανακτήσουν ή να επεκτείνουν την επιρροή τους στις πρόσφατα ανεξάρτητες λατινοαμερικανικές χώρες.
• Αναγνώριση Ισχύος: Ήταν η πρώτη μεγάλη δήλωση ότι οι ΗΠΑ δεν θα λειτουργούσαν πλέον ως «ουρά» των ευρωπαϊκών δυνάμεων, αλλά ως ανεξάρτητη δύναμη με δικά της συμφέροντα στην ήπειρο. 

Στην ουσία, το δόγμα αυτό έθεσε τις βάσεις για την αμερικανική ηγεμονία στη Δυτική Ημισφαίριο, υποστηρίζοντας την απομόνωση των ΗΠΑ από τις ευρωπαϊκές διαμάχες και την προστασία των «ελεύθερων» εθνών της Αμερικής. 

Η κριτική του ECONOMIST: Ζοφερή και ασυνάρτητη η νέα στρατηγική Τραμπ

Το νέο Έγγραφο Εθνικής Ασφάλειας (NSS) της κυβέρνησης Τραμπ, που δημοσιεύθηκε χτες αιφνιδιαστικά, αποτελεί την πιο ολοκληρωμένη διατύπωση του δόγματος «Πρώτα η Αμερική» στην εξωτερική πολιτική. Παρά τις αντιφάσεις και την έλλειψη συνεκτικής στρατηγικής που χαρακτήριζε την πρώτη θητεία του Τραμπ, το κείμενο αυτό αποκτά σημασία επειδή καθοδηγεί στρατιωτικούς, διπλωμάτες και συμβούλους στο εσωτερικό και στο εξωτερικό σχετικά με τις προθέσεις της κυβέρνησης.

Αξίες – συμφέροντα: Το NSS απορρίπτει την παγιωμένη μεταπολεμική παραδοχή ότι οι κοινές αξίες αποτελούν τον πυρήνα των συμμαχιών των ΗΠΑ. Αντιθέτως, δηλώνει πως δεν στηρίζεται σε «παραδοσιακή πολιτική ιδεολογία», αλλά σε ό,τι «λειτουργεί για την Αμερική».

Υιοθετεί μια ασαφή έννοια που ονομάζει «ευέλικτο ρεαλισμό», παρουσιάζοντάς τον ως μείγμα πραγματισμού, ισχύος και αυτοσυγκράτησης, χωρίς όμως σαφές υπόβαθρο. Η έλλειψη προσήλωσης σε αξίες αφήνει το «Πρώτα η Αμερική» ως μια ωμή αξίωση ισχύος, που παραπέμπει περισσότερο στον 19ο αιώνα παρά στη διεθνή τάξη που οικοδόμησαν οι ΗΠΑ μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Δύο μέτρα-Οι αντιφάσεις είναι εμφανείς: Κάποιες χώρες, κυρίως στην Ασία, καλούνται να λειτουργήσουν ως πρόθυμοι σύμμαχοι, ενώ άλλες αναμένεται να υποταχθούν πλήρως στην αμερικανική οικονομική και στρατιωτική βούληση. Σε ορισμένα σημεία το NSS απορρίπτει την αμερικανική προώθηση δημοκρατικών αλλαγών στο εξωτερικό —μια θέση που ευνοεί τη Ρωσία, την Κίνα και τα αυταρχικά καθεστώτα της Μέσης Ανατολής. Σε άλλα, κυρίως σε σχέση με την Ευρώπη, ζητά παρεμβάσεις για να διορθωθεί η «λανθασμένη πορεία» της, επικρίνοντας μετανάστευση και κυριαρχία φιλελεύθερων αξιών.

Λ. Αμερική: Η πιο δραστική αναθεώρηση εμφανίζεται στην πολιτική για το δυτικό ημισφαίριο. Το NSS επιδιώκει τη διατήρηση της σταθερότητας κυρίως για να αποτραπεί η μαζική μετανάστευση προς τις ΗΠΑ. Οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής αναμένεται να συνεργαστούν στην καταστολή ναρκωτικών και στη διαχείριση μεταναστευτικών ροών, ενώ τους ζητείται να επιτρέπουν αμερικανικό έλεγχο ή τουλάχιστον βέτο σε στρατηγικά περιουσιακά στοιχεία που θα μπορούσαν να πέσουν σε «εχθρικά» χέρια, ιδίως κινεζικά. Το κείμενο διακηρύσσει ένα «Παράρτημα Τραμπ» στο Δόγμα Μονρόε, θυμίζοντας τον «Κανόνα Ρούζβελτ» του 1904 και παραπέμποντας σε ένα δικαίωμα αμερικανικής παρέμβασης που αναμένεται να προκαλέσει οδυνηρές αναμνήσεις στις χώρες της περιοχής.

Ασία: Στην Ασία, το NSS φέρνει ανάμικτα συναισθήματα: Αποφεύγει το χειρότερο σενάριο εγκατάλειψης της Ταϊβάν και επαναλαμβάνει την αμερικανική θέση κατά οποιασδήποτε μονομερούς αλλαγής στο status quo στο Στενό της Ταϊβάν. Παρότι δεν τονίζει τη δημοκρατική φύση του νησιού, αναγνωρίζει τη στρατηγική του σημασία στην «Πρώτη Αλυσίδα Νησιών» και τον ρόλο του ως βασικού παραγωγού προηγμένων ημιαγωγών. Η στρατηγική υπόσχεται ενίσχυση της αποτροπής έναντι κινεζικής επιθετικότητας, ενώ ζητά από τους ασιατικούς συμμάχους μεγαλύτερες αμυντικές δαπάνες και στενότερη συνεργασία, κάτι που τους αναγκάζει να διακινδυνεύσουν αντιδράσεις από το Πεκίνο. Ωστόσο, το κείμενο αποφεύγει να επικρίνει την Κίνα ή τη Ρωσία για τις αναθεωρητικές τους φιλοδοξίες.

Ευρώπη: Η Ευρώπη δέχεται τη σφοδρότερη κριτική. Το NSS περιγράφει την ήπειρο ως βυθισμένη σε κρίση πολιτιστικής ταυτότητας που απειλεί με «εξαφάνιση του πολιτισμού». Υποστηρίζει ότι η μετανάστευση θα μεταβάλει δραματικά τον πληθυσμό πολλών κρατών-μελών του ΝΑΤΟ, θέτοντας εν αμφιβόλω το μέλλον της συμμαχίας. Προτείνει την ενίσχυση εθνικιστικών, «πατριωτικών» κομμάτων, μια στάση που φέρνει σε δύσκολη θέση τις κεντρώες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις. Για την Ουκρανία, το NSS αφήνει να εννοηθεί ότι οι Ευρωπαίοι επιθυμούν ειρήνη ακόμη και με κόστος την υποχώρηση απέναντι στον Πούτιν, καλώντας σε ταχεία λήξη του πολέμου και υποβαθμίζοντας τον ρωσικό αναθεωρητισμό.

Απόδοση κειμένων από το KREPORT