Λειψυδρία: Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης Αττική, Λέρος, Πάτμος- Τα επόμενα βήματα

Ολοκληρώθηκε η διαδικασία κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης, λόγω λειψυδρίας, σε Λέρο, Πάτμο και Αττική. Η διαδικασία ολοκληρώθηκε με την υπογραφή των σχετικών υπουργικών αποφάσεων από τον Υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Σταύρο Παπασταύρου.

Όπως έχει κάνει γνωστό η ΕΥΔΑΠ ΑΕ., η κύρια αιτία είναι η δραματική μείωση των αποθεμάτων στους ταμιευτήρες που υδροδοτούν την Αττική.

Για παράδειγμα, το επίπεδο της στάθμης του νερού στον ταμιευτήρα του Ευήνου βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, ακόμα χαμηλότερα από αυτά του 2008, ενώ το γεγονός ότι η ξηρασία φαίνεται να είναι πιο έντονη στην κρίσιμη λεκάνη του Ευήνου, και έχει αξιοσημείωτα μεγάλη διάρκεια, δικαιολογεί την αυξημένη ανησυχία από πλευράς ΕΥΔΑΠ ΑΕ.

Τι σημαίνει η κήρυξη της Αττικής σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας

Η παραπάνω πτώση οφείλεται σε συνδυασμό παραγόντων. Η κλιματική αλλαγή έχει εντείνει τους ρυθμούς μείωσης αποθεμάτων νερού. Μέχρι το 2021 τα αποθέματα στους ταμιευτήρες ήταν σταθερά, στο 1,1 δισ. κυβικά μέτρα. Από το 2022, άρχισε η μείωση των αποθεμάτων που αγγίζει τα 250 εκατ. κυβικά μέτρα ετησίως. Επιπλέον, υπάρχει μείωση βροχοπτώσεων κατά 25%, αύξηση της εξάτμισης κατά 15% και αύξηση κατανάλωσης κατά 6%.

Όλα αυτά οδηγούν στο ότι η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει, μετά την Κύπρο, το υψηλότερο υδατικό στρες στη νότια Ευρώπη — φτάνοντας στο 70% του διαθέσιμου νερού. Η Αττική και η Θεσσαλονίκη βρίσκονται στο επίκεντρο. Οι μελέτες καταγράφουν ότι διανύουμε περίοδο έμμονης ξηρασίας, συγκρίσιμης μόνο με την περίοδο 1988-1994.

Τι σημαίνει «κατάσταση έκτακτης ανάγκης λειψυδρίας»;

Σημαίνει ότι, λόγω της σημαντικής μείωσης αποθεμάτων, το ΥΠΕΝ — με τη γνωμοδότηση της Ρυθμιστικής Αρχής Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) και κατόπιν αιτήματος της ΕΥΔΑΠ — αναγνωρίζει επείγουσα ανάγκη διαχείρισης των υδατικών πόρων.

Η κήρυξη δίνει προτεραιότητα σε κρίσιμα έργα υποδομής (ταμιευτήρες, δίκτυα, ενίσχυση αποθεμάτων), ώστε να θωρακιστεί η επάρκεια νερού και να διασφαλιστεί η συνεχιζόμενη ύδρευση και άρδευση.

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αποτελεί την ύστατη ευκαιρία για ταχύτατη ολοκλήρωση έργων αντιμετώπισης λειψυδρίας.

Πόσο επηρεάζει τον πολίτη;

Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης δεν συνεπάγεται περιοριστικά μέτρα για τους πολίτες. Σηματοδοτεί όμως την ανάγκη για υπεύθυνη χρήση νερού. Η ΕΥΔΑΠ έχει αναρτήσει οδηγίες εξοικονόμησης νερού.

Γιατί τώρα και όχι νωρίτερα;

Διότι τώρα οριστικοποιήθηκαν τα επιστημονικά δεδομένα. Το αίτημα της ΕΥΔΑΠ στηρίχθηκε σε μελέτες και παρακολούθηση υδρολογικών στοιχείων που δείχνουν ότι βρισκόμαστε σε κρίσιμο σημείο.

Η εξέλιξη δεν είναι «κεραυνός εν αιθρία». Η Πολιτεία έχει μελετήσει διεθνείς πρακτικές και διαφορετικά μοντέλα πριν καταλήξει στο στρατηγικό σχέδιο αντιμετώπισης λειψυδρίας. Απαιτήθηκαν ερευνητικές γεωτρήσεις και μελέτες για να επιλεγούν τα έργα που θα εξασφαλίσουν υδροδότηση για τα επόμενα 25 χρόνια.

Ο κίνδυνος λειψυδρίας σε ορίζοντα 1–5 ετών είναι ορατός και απαιτεί εγχρονισμένη δράση, αλλά όχι πανικό.

Τι σημαίνει πρακτικά η επιτάχυνση των διαδικασιών;

Η ενεργοποίηση του άρθρου 55 του νόμου 5215/25 σημαίνει ότι τα απαιτούμενα έργα εισέρχονται στη Μονάδα Συμβάσεων Στρατηγικής Σημασίας του Υπερταμείου και επιταχύνονται. Τηρούνται όλες οι διαδικασίες διαφάνειας και νομιμότητας, με την εγγύηση του PPF.

Ποια είναι τα επόμενα βήματα;

Έχει προηγηθεί μεγάλος σχεδιασμός από ΕΥΔΑΠ και Πολιτεία για τα απαραίτητα έργα, τα οποία πλέον μπαίνουν σε φάση υλοποίησης. Παράλληλα απαιτείται ενημέρωση, διαβούλευση και κατανόηση των προκλήσεων από όλους τους εμπλεκόμενους.

Μόνο η Ελλάδα έχει πρόβλημα λειψυδρίας;

Όχι. Περίπου 30% του πληθυσμού της νότιας Ευρώπης ζει σε περιοχές με μόνιμη υδατική πίεση και έως 70% αντιμετωπίζει εποχική λειψυδρία το καλοκαίρι.

Η Ισπανία, η Κύπρος, η Ιταλία και η Νότια Γαλλία αντιμετωπίζουν επίσης σοβαρή λειψυδρία. Τα υπόγεια ύδατα μειώνονται, υπάρχει κίνδυνος εισροής θαλάσσιου νερού, ενώ οι χώρες υλοποιούν εκτεταμένα προγράμματα διαχείρισης, τα οποία μελετά και η Ελλάδα.

Συνεπώς, η Δυτική και Νοτιοανατολική Ευρώπη καλείται να βρει άμεσες λύσεις για ένα κοινό πρόβλημα.