Ποιος ηχογράφησε τον Γουίτκοφ; Κατασκοπευτικό θρίλερ που επιταχύνει τις εξελίξεις στο Ουκρανικό

Σε μια από τις πιο εκρηκτικές στιγμές της αμερικανορωσικής διπλωματίας από το 2022, η διαρροή των ηχογραφημένων συνομιλιών του Στίβεν Γουίτκοφ – ειδικού εκπροσώπου του προέδρου των ΗΠΑ – με κορυφαίους αξιωματούχους της Ρωσίας φέρνει στο φως ένα αόρατο αλλά ιδιαίτερα δραστήριο επίπεδο μυστικών επαφών. Όμως δεν είναι μόνο το περιεχόμενο που προκαλεί σοκ, αλλά και το ποιος επέτρεψε να έρθουν στο φως, το γιατί και το πότε: λίγες μόλις ημέρες πριν από την αναμενόμενη άφιξη του Γουίτκοφ στη Μόσχα για κατ’ ιδίαν συνάντηση με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Το σκηνικό συμπληρώνεται από το γεγονός ότι η διαρροή δημοσιοποιήθηκε από το Bloomberg, ενώ πληροφορίες από ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μιλούν για «ενεργή εμπλοκή μυστικών υπηρεσιών».

Σπύρος Σιδέρης

Το πολιτικό ρίσκο, οι εσωκομματικές συγκρούσεις στις ΗΠΑ και οι φοβίες περί «προδοσίας» δημιουργούν ένα εκρηκτικό μίγμα που δοκιμάζει τα νεύρα της Ουάσιγκτον.

Η Μόσχα υπερασπίζεται τον Γουίτκοφ μέσα στην καταιγίδα

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ εμφανίστηκε όχι μόνο καθησυχαστικός για τον θόρυβο γύρω από τις διαρροές, αλλά και σχεδόν… προστατευτικός απέναντι στον Αμερικανό απεσταλμένο. Μίλησε για έναν «σοβαρό και ουσιαστικό διάλογο» με στόχο την αναζήτηση ειρηνικού συμβιβασμού στην Ουκρανία, προσθέτοντας πως οι εκκλήσεις για αποπομπή του Γουίτκοφ από την αμερικανική κυβέρνηση στοχεύουν να υπονομεύσουν τις όποιες, έστω μικρές, τάσεις αποκλιμάκωσης.

Την ίδια στιγμή, ο στενός συνεργάτης του Πούτιν, Γιούρι Ουσακόφ, επιβεβαίωσε ότι ο Γουίτκοφ αναμένεται στη Μόσχα την επόμενη εβδομάδα, μαζί με «και άλλους αξιωματούχους της αμερικανικής κυβέρνησης που εμπλέκονται στα ουκρανικά ζητήματα». Στις δηλώσεις του άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι οι συνομιλίες μπορεί να καταγράφηκαν μέσω WhatsApp, προσθέτοντας με νόημα ότι «κάποιος άκουγε, κάποιος διέρρεε – αλλά όχι εμείς».

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο σύμβουλος του Πούτιν Κιρίλ Ντμίτριεφ, ο οποίος χαρακτήρισε τις διαρροές «πλαστές», επιδιώκοντας να αποδομήσει την αξιοπιστία τους.

Στον Λευκό Οίκο φοβούνται ότι ο Πούτιν θα απορρίψει το νέο σχέδιο

Την ίδια ώρα, πηγές της αμερικανικής διοίκησης εκτιμούν ότι ο Πούτιν δεν θα δεχθεί την τροποποιημένη εκδοχή (με τα 19 σημεία) του ειρηνευτικού σχεδίου, που διαμορφώθηκε στη Γενεύη ανάμεσα σε Ουκρανούς αξιωματούχους και τον υπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο. Η Ουάσιγκτον θεωρεί ότι, παρά την πρόοδο, η Μόσχα παραμένει «ανυποχώρητη» σε κρίσιμα ζητήματα.

Από την πλευρά της Ουκρανίας, ο σύμβουλος του Ζελένσκι Μιχαΐλο Ποντόλιακ διέψευσε κατηγορηματικά κάθε ανάμειξη του Κιέβου στη διαρροή, δηλώνοντας πως «σε έναν πόλεμο αυτού του μεγέθους κανείς δεν μπορεί να κρύψει τίποτα για πολύ». Παράλληλα, αμφισβήτησε ότι η Ρωσία θα αποδεχθεί μια «ρεαλιστική» εκδοχή του σχεδίου που προωθεί η Ουάσιγκτον.

Οι «γεράκια» των Ρεπουμπλικανών ζητούν κεφάλια – Η φωτιά επεκτείνεται στην Ουάσιγκτον

Η διαρροή των ηχογραφήσεων δεν έφερε μόνο διπλωματικό πονοκέφαλο. Προκάλεσε εσωκομματική έκρηξη στους Ρεπουμπλικάνους, με βουλευτές να μιλούν ανοιχτά για «προδοσία» και να ζητούν την άμεση αποπομπή του Γουίτκοφ.

Ο βουλευτής Ντον Μπέικον υποστήριξε ότι ο ειδικός απεσταλμένος «συμπεριφέρεται σαν να πληρώνεται από τη Ρωσία», ενώ ο Τεντ Λιού τον αποκάλεσε «αληθινό προδότη». Ο Μπράιαν Φιτζπάτρικ μίλησε για «σοβαρή θεσμική παθογένεια» και ζήτησε να μπουν τέλος στα «γελοία παρασκηνιακά σόου».

Κι ενώ τα «γεράκια» της παράταξης ζητούν την ενίσχυση των εξουσιών του Μάρκο Ρούμπιο στη χάραξη εξωτερικής πολιτικής, ήρθε ο Ντόναλντ Τραμπ Τζούνιορ να πυκνώσει την ομίχλη: με ανάρτησή του κατηγόρησε τα ΜΜΕ και το «βαθύ κράτος» ότι επιδιώκουν να μην υπάρξει καμία πιθανότητα ειρηνευτικού συμβιβασμού στην Ουκρανία.

Η «ωμή» απομαγνητοφώνηση που αποκάλυψε το Bloomberg

Το υλικό που διέρρευσε δείχνει τον Γουίτκοφ να παρέχει συμβουλές στη ρωσική πλευρά για το πώς να διαχειριστεί μια ενδεχόμενη συνομιλία Πούτιν–Τραμπ, την παραμονή της επίσκεψης του Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο. Μετά από εκείνη τη συνομιλία, ο Τραμπ φέρεται να ανακάλεσε την πρόθεσή του να παραχωρήσει στην Ουκρανία πυραύλους Tomahawk, ενώ εξήγγειλε πιθανή συνάντηση με τον Πούτιν στη Βουδαπέστη – που όμως δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Οι ηχογραφήσεις παρουσιάζουν επίσης συζητήσεις για τη δημιουργία ενός «μοντέλου επίλυσης» για την Ουκρανία, παρόμοιου με το αμερικανικό σχέδιο για τη Γάζα. Αυτό οδήγησε τους αντιπάλους του Τραμπ να υποστηρίξουν ότι τα 28 σημεία του αρχικού σχεδίου ήταν «γραμμένα στη Μόσχα». Ο Λευκός Οίκος απορρίπτει κατηγορηματικά αυτόν τον ισχυρισμό.

Η ευρωπαϊκή σκιά πάνω από τη διαρροή

Το βρετανικό The Guardian αποκάλυψε ότι πίσω από την υποκλοπή πιθανόν βρίσκονται ευρωπαϊκές μυστικές υπηρεσίες. Η εφημερίδα σημειώνει ότι η δημοσιοποίηση ενός τέτοιου υλικού είναι κίνηση «εξαιρετικά ασυνήθιστη», διότι «καίει» πηγές και μεθόδους, αναγκάζοντας τους πρωταγωνιστές να αλλάξουν συσκευές, κανάλια επικοινωνίας και κώδικες. Με άλλα λόγια, όποιος το έκανε, το έκανε σκόπιμα και με στόχο να πλήξει τη διπλωματική διαδικασία, όχι να την προστατεύσει.

Προς μια επικίνδυνη συνάντηση στη Μόσχα

Το ραντεβού Γουίτκοφ–Πούτιν, εφόσον πραγματοποιηθεί, θα συμβεί κάτω από ασφυκτική πίεση: από τις απαιτήσεις των «γερακιών» στην Ουάσιγκτον, από τη δυσπιστία Κιέβου και Βρυξελλών και από τη διαρκή καχυποψία του Κρεμλίνου. Όμως η διαρροή των ηχογραφήσεων, αντί να φρενάρει τις επαφές, φαίνεται να τις κάνει ακόμη πιο αναγκαίες – και ταυτόχρονα πιο επικίνδυνες.

Το μόνο βέβαιο είναι ότι η υπόθεση Στίβεν Γουίτκοφ θα αποτελέσει πεδίο σκληρής σύγκρουσης όχι μόνο ανάμεσα σε ΗΠΑ και Ρωσία, αλλά κυρίως στο εσωτερικό των ΗΠΑ, όπου η πραγματική μάχη αφορά το ποιος θα καθορίσει τους όρους του παιχνιδιού στην Ουκρανία: οι υπέρμαχοι της αποκλιμάκωσης ή όσοι επιδιώκουν τη συνέχιση της σύγκρουσης.