Παγκόσμια Κρίση στα προγράμματα HIV: Πώς οι περικοπές χρηματοδότησης πυροδοτούν νέους κινδύνους

Μαζικές απώλειες σε ζωές και φάρμακα μετά τις διεθνείς περικοπές.

Ένας άγνωστος αριθμός ανθρώπων φέρεται να έχει χάσει τη ζωή του από AIDS και περίπου 2,5 εκατομμύρια ασθενείς έχουν μείνει χωρίς πρόσβαση σε προληπτική θεραπεία HIV, λόγω των περικοπών στη διεθνή χρηματοδότηση μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, σύμφωνα με νέα έκθεση της UNAIDS.

Η έκθεση προειδοποιεί ότι «οι διαρκείς ελλείψεις χρηματοδότησης και οι σοβαροί κίνδυνοι για την παγκόσμια αντιμετώπιση του HIV έχουν βαθιές, μακροχρόνιες επιπτώσεις στην υγεία και την ευημερία εκατομμυρίων ανθρώπων».

Κλειστά κέντρα θεραπείας και απώλεια ζωών

Σύμφωνα με την UNAIDS, κοινοτικές οργανώσεις έχουν αναφέρει θανάτους ασθενών που ζούσαν με HIV, μετά το κλείσιμο τοπικών κλινικών και τη διακοπή παροχής θεραπείας. Ο ακριβής αριθμός παραμένει άγνωστος, καθώς η συλλογή δεδομένων βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη.

Η διεθνής στρατηγική κατά του AIDS εισήλθε σε «κατάσταση κρίσης» όταν οι ΗΠΑ —ο μεγαλύτερος δωρητής παγκοσμίως, υπεύθυνος για το 75% της διεθνούς χρηματοδότησης HIV— προχώρησαν νωρίτερα φέτος σε προσωρινή παύση όλων των σχετικών προγραμμάτων.

Ο Λευκός Οίκος, απαντώντας στο αίτημα για σχολιασμό, απέρριψε τις διαπιστώσεις της έκθεσης ως «εντελώς ψευδείς», υποστηρίζοντας ότι ο Πρόεδρος ενεργεί με «ανθρωπιστική ευαισθησία». Εκπρόσωπος της κυβέρνησης τόνισε ότι η διοίκηση «διασφαλίζει πως όλα τα προγράμματα που χρηματοδοτούνται από τους Αμερικανούς φορολογούμενους ευθυγραμμίζονται με τα αμερικανικά συμφέροντα».

Ανακατανομή κονδυλίων διεθνώς και απότομη πτώση στην υποστήριξη

Οι περικοπές δεν περιορίστηκαν στις ΗΠΑ. Πολλές ευρωπαϊκές χώρες έχουν επίσης μειώσει δραστικά τα προγράμματα διεθνούς βοήθειας, καθώς δέχθηκαν πίεση να αυξήσουν τις αμυντικές τους δαπάνες.

Παρότι ορισμένα προγράμματα HIV επανεκκίνησαν μέσω του αμερικανικού προγράμματος PEPFAR, η συνολική χρηματοδότηση συνεχίζει να βαίνει μειούμενη, γεγονός που απειλεί ευθέως τον στόχο του 2030 για τον τερματισμό του AIDS ως απειλή για τη δημόσια υγεία.

Οι χώρες αναζητούν αυτάρκεια, αλλά το χάσμα παραμένει τεράστιο

Η Εκτελεστική Διευθύντρια της UNAIDS, Winnie Byanyima, δήλωσε από τη Γενεύη ότι ο οργανισμός συνεργάζεται με τουλάχιστον 30 χώρες για την ενίσχυση της εγχώριας χρηματοδότησης, με σκοπό τη μείωση της εξάρτησης από διεθνείς δωρητές. Παραδέχτηκε, ωστόσο, ότι το χρηματοδοτικό κενό δεν μπορεί να καλυφθεί βραχυπρόθεσμα και ότι οι προκλήσεις παραμένουν ιδιαίτερα σοβαρές.

Σύμφωνα με την έκθεση, 40,8 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα με HIV, ενώ το 2024 καταγράφηκαν 1,3 εκατομμύρια νέες λοιμώξεις.

Η πρόοδος 15 ετών κινδυνεύει να ανατραπεί

Από το 2010 έως το 2024, οι ετήσιοι θάνατοι από AIDS μειώθηκαν κατά 54%, φτάνοντας τις 630.000, ενώ οι νέες λοιμώξεις υποχώρησαν κατά 40%. Όμως, οι πρόσφατες περικοπές έχουν «καταστρέψει» κρίσιμες υπηρεσίες πρόληψης, δημιουργώντας κίνδυνο οπισθοδρόμησης.

Η έκθεση εκτιμά ότι έως τον Οκτώβριο του 2025, περίπου 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν την πρόσβαση στην προληπτική θεραπεία PrEP, εξαιτίας της μείωσης της χρηματοδότησης.
Η διανομή προληπτικών φαρμάκων μειώθηκε κατά:

• 31% στην Ουγκάντα
• 21% στο Βιετνάμ
• 64% στο Μπουρούντι

Στη Νιγηρία, η διανομή προφυλακτικών μειώθηκε κατά 55% μέσα σε μόλις τρεις μήνες.

Οι γυναίκες και τα κορίτσια πλήττονται περισσότερο

Κοινή έρευνα της UNAIDS και του δικτύου για τα δικαιώματα των γυναικών ATHENA Network αποκάλυψε ότι σχεδόν οι μισές γυναίκες και έφηβες ανέφεραν διακοπές ή σοβαρές δυσκολίες στην πρόσβαση σε υπηρεσίες πρόληψης και θεραπείας HIV στις κοινότητές τους.

Πρόκειται για εύρημα που εντείνει τους φόβους για αύξηση νέων λοιμώξεων και ενίσχυση των κοινωνικών ανισοτήτων, ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες ομάδες.