Η σωστή διατροφή ως “συμπρωταγωνιστής” στη θεραπεία με GLP-1: Νέα μελέτη αποκαλύπτει τι πραγματικά χρειάζονται οι ασθενείς

Η νέα εποχή στη θεραπεία της παχυσαρκίας και ο ρόλος της διατροφής.

Η συζήτηση γύρω από τα φάρμακα GLP-1 (όπως η σεμαγλουτίδη, η λιραγλουτίδη και η τιρζεπατίδη) έχει φτάσει σε κάθε επίπεδο χάραξης πολιτικής υγείας. Η πρόσφατη μελέτη των Mozaffarian και συνεργατών (2025) έρχεται να ενισχύσει αυτό το κύμα ενδιαφέροντος, αναδεικνύοντας έναν κρίσιμο, αλλά συχνά υποτιμημένο παράγοντα: τη σωστή διατροφή και τις υγιεινές συνήθειες ως βασικό πυλώνα για τη μέγιστη αποτελεσματικότητα των GLP-1.

Τα φάρμακα αυτά αποδεικνύονται ιδιαίτερα αποτελεσματικά, οδηγώντας σε απώλεια βάρους 5–18% και σημαντική βελτίωση παραγόντων κινδύνου για καρδιαγγειακά, υπνική άπνοια και λιπώδη νόσο του ήπατος. Ωστόσο, η πραγματική καθημερινή κλινική πρακτική συχνά δείχνει μια διαφορετική εικόνα: παρενέργειες, διακοπή της θεραπείας, ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, απώλεια μυϊκής μάζας και υψηλό κόστος.

«Η προγραμματισμένη, τεκμηριωμένη διατροφική και συμπεριφορική υποστήριξη μπορεί να κάνει τη θεραπεία με GLP-1 πιο αποτελεσματική και μακροχρόνια βιώσιμη», υπογραμμίζει η Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Δήμητρα Ευθυμιοπούλου.

Το κλινικό πλαίσιο: Γιατί τα GLP-1 δεν αρκούν από μόνα τους

Αν και οι θεραπείες GLP-1 έχουν αλλάξει τον χάρτη της αντιμετώπισης της παχυσαρκίας, το αποτέλεσμα δεν είναι αυτόματο ούτε εγγυημένο. Η μελέτη επισημαίνει ότι:

• τα συμπτώματα από το γαστρεντερικό,
• η ανεπαρκής πρόσληψη πρωτεΐνης και μικροθρεπτικών συστατικών,
• η απώλεια μυών,
• το κόστος,
• και η χαμηλή προσήλωση στη θεραπεία

αποτελούν τα σημαντικότερα εμπόδια που περιορίζουν την επιτυχία.

Το φάρμακο «δουλεύει» καλύτερα μόνο όταν εντάσσεται σε ένα ολοκληρωμένο μοντέλο διατροφικής και συμπεριφορικής υποστήριξης. Αυτό καθιστά τη συμμετοχή διαιτολόγων και ομάδων τρόπου ζωής αναπόσπαστο κομμάτι της κλινικής φροντίδας.

Γαστρεντερικές παρενέργειες, αφυδάτωση και απώλεια μυών: Οι πραγματικές προκλήσεις

Η ναυτία, η δυσκοιλιότητα και η διάρροια αποτελούν τους βασικούς λόγους διακοπής της θεραπείας. Επειδή τα GLP-1 επιβραδύνουν την κένωση του στομάχου, οι ασθενείς συχνά μειώνουν απότομα την πρόσληψη τροφής κατά 20–40%. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε:

• ανεπαρκή κάλυψη βασικών θρεπτικών αναγκών
• αφυδάτωση
• νεφρικά προβλήματα
• απώλεια μυϊκής μάζας
• οστική απώλεια, ιδίως σε ηλικιωμένους

Έως και το 25% της απώλειας βάρους μπορεί να αφορά μυϊκό ιστό, γεγονός που μετατρέπει μια προφανή επιτυχία στη ζυγαριά σε πραγματική πρόκληση για τη συνολική υγεία.

Η μελέτη προτείνει κατανάλωση 1,2–1,6 g πρωτεΐνης ανά κιλό προσαρμοσμένου σωματικού βάρους και συστηματική προπόνηση δύναμης, ώστε να προστατεύονται οι ιστοί που υποστηρίζουν τη λειτουργικότητα και το μεταβολισμό.

Το μοντέλο 5As: Ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο φροντίδας

Οι συγγραφείς προτείνουν την προσέγγιση 5As, η οποία ενσωματώνει όλες τις διαστάσεις της θεραπείας:

• Assess: Αξιολόγηση υγείας, διατροφής, συνηθειών και ψυχολογικών παραγόντων.
• Advise: Σαφής ενημέρωση ότι τα φάρμακα αποτελούν εργαλείο και όχι αυτόνομη λύση.
• Agree: Κοινός σχεδιασμός εξατομικευμένων διατροφικών πλάνων, προσαρμοσμένων στις ανάγκες του ασθενούς.
• Assist: Υποστήριξη για εμπόδια όπως το κόστος ή η περιορισμένη πρόσβαση σε υγιεινά τρόφιμα.
• Arrange: Συνεχής παρακολούθηση από διαιτολόγους, ειδικούς συμπεριφοράς και επαγγελματίες άσκησης.

Ένας τέτοιος δομημένος αλγόριθμος καθιστά τη θεραπεία πιο ουσιαστική, πιο ασφαλή και πιο σταθερή στον χρόνο.

Διατροφικές στρατηγικές που ενισχύουν την αποτελεσματικότητα των GLP-1

Η μελέτη τονίζει ότι οι ασθενείς χρειάζονται καθοδήγηση για να καλύπτουν τις ανάγκες τους σε θρεπτικά συστατικά με λιγότερες θερμίδες. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν:

• έμφαση σε ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα
• πλούσια σε φυτικές ίνες και μικροθρεπτικά συστατικά
• άπαχες πηγές πρωτεΐνης
• μικρά και συχνά γεύματα
• επαρκή ενυδάτωση
• συμπληρώματα βιταμίνης D, ασβεστίου ή B12 όταν αξιολογείται ότι χρειάζονται

Παράλληλα, οι αλλαγές στη συμπεριφορά σίτισης λόγω GLP-1 απαιτούν παρακολούθηση. Ορισμένοι ασθενείς χάνουν την επιθυμία για φαγητό, άλλοι αποκτούν αποστροφή σε πρωτεΐνες. Σε κάθε περίπτωση, η εξατομίκευση αποτελεί κεντρικό στοιχείο της θεραπείας.

Η σημασία της άσκησης και των παρεμβάσεων τρόπου ζωής

Η σωματική δραστηριότητα, και ειδικά η προπόνηση με αντιστάσεις, θεωρείται κρίσιμος παράγοντας για:

• διατήρηση μυϊκής μάζας
• προστασία της οστικής πυκνότητας
• μείωση της φλεγμονής
• ενίσχυση της απώλειας λίπους

Το προτεινόμενο πλάνο περιλαμβάνει τρεις προπονήσεις δύναμης την εβδομάδα και τουλάχιστον 150 λεπτά μέτριας αερόβιας άσκησης.

Εξίσου σημαντικοί είναι ο ύπνος, η διαχείριση του στρες, η αποφυγή επιβλαβών ουσιών και οι κοινωνικοί δεσμοί. Παρεμβάσεις γνωσιακής συμπεριφορικής θεραπείας και τεχνικές ενσυνειδητότητας συμβάλλουν στη μείωση της υποτροπής και στην ενίσχυση της συμμόρφωσης.

Προς ένα νέο μοντέλο πολιτικής για την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας

«Το σχέδιο Mozaffarian παρουσιάζει μια ολιστική στρατηγική για την παχυσαρκία που συνδυάζει φαρμακοθεραπεία με ιατρική τρόπου ζωής. Η επιτυχία δεν εξαρτάται μόνο από το φάρμακο, αλλά από την ποιότητα της διατροφής, την άσκηση και τη διαρκή υποστήριξη του ασθενούς», σημειώνει η Δήμητρα Ευθυμιοπούλου.

Το μήνυμα είναι σαφές: η αντιμετώπιση της παχυσαρκίας δεν είναι μια «γρήγορη» παρέμβαση, αλλά μια διαδικασία διατήρησης υγείας σε βάθος χρόνου. Η επιτυχία απαιτεί συνεργασία ειδικοτήτων, συνεχή παρακολούθηση και οργανωμένη πολιτική υγείας που ενθαρρύνει ολοκληρωμένες παρεμβάσεις.

Εν τέλει, η θεραπεία με GLP-1 μπορεί να αποτελέσει ισχυρό εργαλείο. Όμως η σωστή διατροφή, η άσκηση και η συμπεριφορική υποστήριξη είναι οι πυλώνες που εξασφαλίζουν ότι τα αποτελέσματα θα είναι ουσιαστικά, ασφαλή και μακροχρόνια.