Ο ΣΦΕΕ προειδοποιεί για κρίσιμη έλλειψη πλάσματος στη χώρα και ζητά νέο πλαίσιο συλλογής

Ο Σύνδεσμος Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για τη μηδενική συλλογή πλάσματος στην Ελλάδα και ζητά νέο, ευρωπαϊκά εναρμονισμένο πλαίσιο, προκειμένου να διασφαλιστεί η πρόσβαση χιλιάδων ασθενών σε ζωτικές θεραπείες.

Το πλάσμα, η πρώτη ύλη ζωής για χιλιάδες ασθενείς

Το πλάσμα του αίματος αποτελεί την ανεκτίμητη πρώτη ύλη για την παραγωγή εξειδικευμένων φαρμάκων που σώζουν ζωές. Οι θεραπείες που προέρχονται από ανθρώπινο πλάσμα είναι απαραίτητες για ασθενείς με σπάνια, χρόνια και απειλητικά για τη ζωή νοσήματα — όπως οι ανοσολογικές διαταραχές, η αιμορροφιλία και οι νευρολογικές παθήσεις.

Η ζήτηση αυτών των θεραπειών αυξάνεται διαρκώς παγκοσμίως. Ωστόσο, η παραγωγή τους εξαρτάται αποκλειστικά από τη συλλογή ανθρώπινου πλάσματος, καθώς δεν υπάρχει ακόμη δυνατότητα τεχνητής σύνθεσής του σε εργαστηριακές συνθήκες.

«Χρειάζεται ένα νέο, ευρωπαϊκά εναρμονισμένο πλαίσιο πλάσματος»

Ο ΣΦΕΕ τονίζει ότι η Ελλάδα χρειάζεται επειγόντως ένα μοντέρνο και αποτελεσματικό πλαίσιο συλλογής πλάσματος, πλήρως εναρμονισμένο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα.

Στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι πάνω από 21.000 Έλληνες ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες και σπάνιες παθήσεις θα έχουν σταθερή, ασφαλή και ισότιμη πρόσβαση στις απαραίτητες θεραπείες.

Η σημερινή εικόνα στην Ελλάδα

Η κατάσταση στη χώρα, όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΕ, είναι ανησυχητική:

• Η κατά κεφαλήν κατανάλωση γ-σφαιρινών είναι σημαντικά χαμηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
• Η συλλογή πλάσματος για παραγωγή φαρμάκων είναι μηδενική.
• Δεν υπάρχει ολοκληρωμένο νομικό πλαίσιο που να ρυθμίζει συστηματικά τη συλλογή πλάσματος — είτε από δημόσιους είτε από ιδιωτικούς φορείς.
• Η χώρα εξαρτάται από εισαγωγές, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους για τη διαθεσιμότητα και το κόστος στο μέλλον.

Σύμφωνα με το νέο Position Paper του ΣΦΕΕ (Οκτώβριος 2025), η Ελλάδα παραμένει χωρίς εγχώρια παραγωγή παραγώγων πλάσματος, ενώ σε ευρωπαϊκό επίπεδο η προσφορά υστερεί κατά 38% σε σχέση με τη ζήτηση. Αυτό σημαίνει ότι, εάν δεν αναληφθούν πρωτοβουλίες, οι ελλείψεις θα ενταθούν τα επόμενα χρόνια, θέτοντας σε κίνδυνο τη θεραπεία ασθενών με σοβαρές παθήσεις.

Το διεθνές πλαίσιο και η θέση της Ευρώπης

Η European Blood Alliance προειδοποιεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση παράγει μόλις το 12% της παγκόσμιας συλλογής πλάσματος, με το μεγαλύτερο μερίδιο (περίπου 70%) να προέρχεται από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτή η εξάρτηση δημιουργεί ευαλωτότητα στην εφοδιαστική αλυσίδα και εντείνει την ανάγκη κάθε χώρας να εξασφαλίσει εθνική επάρκεια.

Η Ελλάδα, όπως επισημαίνει ο ΣΦΕΕ, οφείλει να ακολουθήσει τον δρόμο των ευρωπαϊκών χωρών που έχουν ήδη θεσπίσει μηχανισμούς για την οργανωμένη και ασφαλή συλλογή πλάσματος.

Τι λένε γιατροί και ασθενείς

Η έλλειψη θεραπειών πλάσματος έχει σοβαρές επιπτώσεις στην καθημερινή κλινική πράξη και στη ζωή των ασθενών:

• Καταγράφονται ελλείψεις σε ενδοφλέβιες θεραπείες για οξέα περιστατικά, ενώ η εικόνα είναι κάπως καλύτερη στις υποδόριες θεραπείες που χορηγούνται μακροχρόνια.
• Στα δημόσια νοσοκομεία η χρήση παραγώγων αίματος είναι εκτεταμένη και κρίσιμη για τη θεραπεία πλήθους νοσημάτων. Αντίθετα, στα ιδιωτικά νοσοκομεία η πρακτική αυτή δεν εφαρμόζεται, και πολλοί ασθενείς παραπέμπονται στον δημόσιο τομέα.
• Η έλλειψη ανοσοσφαιρίνης προκαλεί έντονη ανησυχία στην ιατρική κοινότητα, καθώς αποτελεί αναντικατάστατο θεραπευτικό μέσο. Γιατροί την αποκαλούν χαρακτηριστικά «ανοσοσφαιρίνη του τρόμου», αναδεικνύοντας τη σοβαρότητα του προβλήματος.

Κίνδυνος για τη δημόσια υγεία

Η ανεπαρκής συλλογή και διαθεσιμότητα πλάσματος δεν είναι απλώς ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά θέμα δημόσιας και εθνικής ασφάλειας υγείας.

Η έλλειψη επαρκών ποσοτήτων μπορεί να οδηγήσει σε:

• διακοπή πρόσβασης ασθενών σε ζωτικές θεραπείες,
• διατάραξη της εθνικής επάρκειας φαρμάκων,
• αστάθεια στο σύστημα υγείας συνολικά.

Ο ΣΦΕΕ καλεί την Πολιτεία να αντιμετωπίσει το θέμα ως ζήτημα προτεραιότητας, τονίζοντας ότι κάθε καθυστέρηση επιτείνει τον κίνδυνο.

Το πλαίσιο δράσης που προτείνει ο ΣΦΕΕ

Στο Position Paper του, ο ΣΦΕΕ προτείνει ένα σύγχρονο, ευρωπαϊκά εναρμονισμένο πλαίσιο πολιτικής για το πλάσμα, με πέντε άξονες παρέμβασης:

Α. Αναθεώρηση πολιτικών αποζημίωσης

• Εφαρμογή εξορθολογισμένων πολιτικών για τα Παράγωγα Αίματος, ειδικά όπου υπάρχει αδυναμία επαρκούς προμήθειας.
• Δημιουργία ξεχωριστού, σταθερού προϋπολογισμού για κρίσιμες κατηγορίες, όπως γ-σφαιρίνη και αλβουμίνη, κατά το πρότυπο του μηχανισμού των ηπαρινών (2020).

Β. Καταγραφή πραγματικών αναγκών

• Αξιοποίηση δεδομένων πραγματικής ζωής (RWD) μέσω εθνικών μελετών για την ποσοτικοποίηση της απόκλισης μεταξύ ζήτησης και προσφοράς.
• Ενεργοποίηση Μητρώου Ασθενών που λαμβάνουν γ-σφαιρίνες και απλοποίηση της σχετικής γραφειοκρατίας.
• Δημιουργία νέων μητρώων και για άλλα νοσήματα όπου χορηγούνται παράγωγα αίματος.

Γ. Προληπτικός έλεγχος επάρκειας

Θεσμοθέτηση διαδικασίας για έγκαιρη αξιολόγηση της επάρκειας παραγώγων αίματος για το επόμενο ή τα επόμενα έτη, με στόχο την πρόληψη ελλείψεων.

Δ. Νέες πολιτικές συλλογής πλάσματος

• Ενθάρρυνση δωρεών πλάσματος μέσω πλασμαφαίρεσης.
• Σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην παραγωγή παραγώγων αίματος.
• Κίνητρα για επενδύσεις στη δημιουργία Κέντρων Συλλογής Πλάσματος.

Ε. Διεθνής συνεργασία και τεχνογνωσία

Ενίσχυση του διαλόγου με διεθνείς οργανισμούς όπως η PPTA, καθώς και με φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν εμπειρία στην παραγωγή και διάθεση παραγώγων αίματος.

Γιατί η Ελλάδα χρειάζεται άμεση δράση

Η υιοθέτηση ενός τέτοιου πλαισίου θα είχε πολλαπλά οφέλη:

• Αυτονομία και ασφάλεια για το εθνικό σύστημα υγείας.
• Αδιάλειπτη πρόσβαση των ασθενών στις απαραίτητες θεραπείες.
• Προσέλκυση επενδύσεων και ανάπτυξη υποδομών συλλογής πλάσματος.
• Εναρμόνιση της χώρας με τις ευρωπαϊκές πρακτικές.

Ενιαίο μήνυμα από φορείς και ειδικούς

Το Position Paper του ΣΦΕΕ συνυπογράφεται από:

• τον Σύνδεσμο Φίλων Ασθενών με Πρωτοπαθείς Ανοσοανεπάρκειες & Παιδιατρικής Ανοσολογίας «Αρμονία»,
• καθώς και τον Καθηγητή Νευρολογίας ΕΚΠΑ, Διευθυντή της Β’ Νευρολογικής Κλινικής του ΠΓΝ «Αττικόν», Γεώργιο Τσιβγούλη.

Η κοινή αυτή τοποθέτηση υπογραμμίζει τις μεγάλες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς και το σύστημα υγείας και θέτει επιτακτικά την ανάγκη άμεσης κινητοποίησης από την Πολιτεία.

Εν κατακλείδι, το πλάσμα δεν είναι απλώς μια πρώτη ύλη, αλλά ένας πολύτιμος πόρος ζωής. Η Ελλάδα καλείται σήμερα να εξασφαλίσει την επάρκειά του, να στηρίξει τους ασθενείς της και να θωρακίσει τη δημόσια υγεία της για το μέλλον.