“Παραγκωνισμός” της Φατάχ: Γιατί δεν συμμετέχει στον διάλογο του Καΐρου για τη “διοίκηση της Γάζας”

Σε μια από τις πιο κρίσιμες συγκυρίες για το παλαιστινιακό ζήτημα, οι εσωτερικές διαιρέσεις επανέρχονται με ένταση, απειλώντας να εκτροχιάσουν τις προσπάθειες για πολιτική ανασυγκρότηση μετά τον πόλεμο. Σύμφωνα με πληροφορίες από πηγές της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ), προγραμματίζεται συνάντηση στο Κάιρο μεταξύ παλαιστινιακών οργανώσεων με στόχο τη συγκρότηση μιας επιτροπής διαχείρισης της Λωρίδας της Γάζας.

Ωστόσο, η Φατάχ δεν θα συμμετάσχει. Η απουσία της κυρίαρχης πολιτικής δύναμης της Παλαιστινιακής Αρχής συνιστά σοβαρή ένδειξη των ενδοπαλαιστινιακών ρωγμών, σε μια στιγμή που η Αίγυπτος και διεθνείς μεσολαβητές επιδιώκουν μια μεταπολεμική σταθεροποίηση του τοπίου στη Γάζα.

Απουσία με πολιτικό μήνυμα

Σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές που επικαλείται η εφημερίδα Asharq Al-Awsat, στο Κάιρο βρίσκονται ήδη εκπρόσωποι της Ισλαμικής Τζιχάντ, του Λαϊκού Μετώπου για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (PFLP), του Δημοκρατικού Μετώπου (DFLP) και του Ρεύματος Μεταρρύθμισης, ενώ η Χαμάς δεν έχει φθάσει ακόμη. Οι ίδιες πηγές επισημαίνουν ότι η αιγυπτιακή πλευρά οργανώνει τη συνάντηση χωρίς επίσημες προσκλήσεις, καθώς οι διαβουλεύσεις συνεχίζονται ανεπίσημα λόγω της άρνησης της Φατάχ να συμμετάσχει.

Στέλεχος της Φατάχ εξήγησε ότι η οργάνωση θεωρεί «κάθε διάλογο εκτός του εθνικού πλαισίου» ατελέσφορο. «Οποιαδήποτε πρωτοβουλία δεν εντάσσεται στον συνολικό εθνικό διάλογο, όπως αυτός που έγινε στο παρελθόν στην Αίγυπτο και στην Κίνα, δεν μπορεί να θεωρηθεί βήμα για την ενότητα ή τη χάραξη ενιαίας παλαιστινιακής στρατηγικής», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το προηγούμενο της 24ης Οκτωβρίου

Στις 24 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε στο Κάιρο η προηγούμενη σύνοδος παλαιστινιακών οργανώσεων –και πάλι χωρίς τη συμμετοχή της Φατάχ – όπου συμφωνήθηκε η στήριξη της εκεχειρίας και η δημιουργία προσωρινής επιτροπής διαχείρισης της Γάζας, αποτελούμενης από ανεξάρτητους τεχνοκράτες. Η συμφωνία προέβλεπε επίσης τη συγκρότηση διεθνούς επιτροπής για τη χρηματοδότηση και εποπτεία της ανοικοδόμησης του τομέα, με ρητή αναφορά στη διατήρηση της ενότητας του παλαιστινιακού πολιτικού συστήματος και της ανεξαρτησίας της εθνικής απόφασης.

Ωστόσο, οι διαφωνίες για την προεδρία της επιτροπής ξέσπασαν σχεδόν αμέσως, όταν ισραηλινά μέσα ενημέρωσης διέρρευσαν ότι είχε επιλεγεί ο Αμτζέντ αλ-Σάουα ως επικεφαλής. Η πληροφορία προκάλεσε αντιδράσεις και διευκρινίσεις, αναδεικνύοντας τον ευαίσθητο χαρακτήρα του εγχειρήματος.

Τα ονόματα στο τραπέζι

Ο εκπρόσωπος της Φάταχ Αμπντ αλ-Φατάχ Ντούλα δήλωσε στην Asharq Al-Awsat ότι το κίνημά του «δεν θα σταθεί εμπόδιο» σε οποιοδήποτε όνομα προταθεί, εφόσον πρόκειται για επαγγελματίες και ακομμάτιστους τεχνοκράτες από τη Γάζα. Ωστόσο, απέφυγε να επιβεβαιώσει συγκεκριμένα πρόσωπα.

Άλλες πηγές της οργάνωσης ανέφεραν ότι μεταξύ των πιθανών υποψηφίων για την προεδρία παραμένει ο δρ. Μάτζεντ Αμπού Ραμαντάν (συχνά αποδιδόμενος και ως Μάτζεντ Αμπού Ραμαντάν), νυν υπουργός Υγείας της Παλαιστινιακής Αρχής και καταγόμενος από τη Γάζα — πρόσωπο με κύρος και διοικητική εμπειρία.

Από την πλευρά της, η Χαμάς εμφανίζεται να υιοθετεί πιο πρακτικό τόνο. Ο ανώτερος αξιωματούχος της, Τάχερ αλ-Νούνο, δήλωσε πρόσφατα από τη Ντόχα ότι η οργάνωση πρότεινε «45 ονόματα ανεξάρτητων τεχνοκρατών» για συμμετοχή στην επιτροπή. Όπως είπε, τα πρόσωπα αυτά «δεν έχουν πολιτική ταυτότητα» και «έχουν γίνει δεκτά από όλες τις φράξιες» κατά τη συνάντηση του Οκτωβρίου.

Αιγυπτιακή διαμεσολάβηση και επόμενα βήματα

Σύμφωνα με τον αλ-Νούνο, η Αίγυπτος έχει αναλάβει να επιλέξει τελικά τα μέλη της επιτροπής, η οποία θα αναλάβει πλήρη διοικητική ευθύνη για τη Γάζα, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων ασφαλείας, «χωρίς παρέμβαση της Χαμάς ή οποιασδήποτε άλλης παράταξης». Ουσιαστικά πρόκειται για μεταβατικό σχήμα διακυβέρνησης που θα επιχειρήσει να γεφυρώσει το χάσμα μεταξύ της πραγματικής εξουσίας επί του εδάφους και της νόμιμης εκπροσώπησης της Παλαιστινιακής Αρχής.

Η Washington Post μετέδωσε ότι οκτώ παλαιστινιακές οργανώσεις, με επικεφαλής τη Χαμάς, προετοιμάζουν στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα μια συμφωνία-πλαίσιο για τη μεταβατική διοίκηση. Το ζητούμενο είναι αν η επιτροπή αυτή θα λειτουργεί υπό την ομπρέλα της Παλαιστινιακής Αρχής, ειδικά εφόσον συνεχιστεί το τρέχον καθεστώς εκεχειρίας.

Σε δηλώσεις του στην ίδια εφημερίδα, ο Αιγύπτιος υπουργός Εξωτερικών Μπαντρ Αμπντελάτι τόνισε ότι στόχος του Καΐρου είναι «η συγκρότηση μιας επιτροπής διοίκησης αποτελούμενης εξ ολοκλήρου από τεχνοκράτες από τη Γάζα», ως πρώτο βήμα για την αποκατάσταση της θεσμικής ενότητας και τη σταδιακή επανασύνδεση του τομέα με τη Δυτική Όχθη.

Ένα εύθραυστο εγχείρημα

Πίσω από την τεχνοκρατική πρόσοψη, το σχέδιο αγγίζει τις πιο ευαίσθητες ισορροπίες της παλαιστινιακής πολιτικής σκηνής. Η Χαμάς, που εξακολουθεί να διατηρεί στρατιωτική ισχύ στη Γάζα, εμφανίζεται διατεθειμένη να παραχωρήσει διοικητικό ρόλο σε ανεξάρτητους υπό την προϋπόθεση ότι δεν θα υπάρξει πολιτική υπαγωγή στην Παλαιστινιακή Αρχή.

Αντίθετα, η Φατάχ επιμένει ότι κάθε μορφή διακυβέρνησης πρέπει να υπάγεται στο νόμιμο θεσμικό πλαίσιο της ΟΑΠ, απορρίπτοντας «παράλληλες δομές» που θα εδραίωναν διπλό σύστημα εξουσίας μεταξύ Ραμάλας και Γάζας.

Η Αίγυπτος, που ιστορικά διαδραματίζει ρόλο εγγυητή στις παλαιστινιακές υποθέσεις, επιχειρεί να εξισορροπήσει τις πιέσεις αραβικών χωρών, της Ουάσιγκτον και του Ισραήλ, που βλέπουν στην επιτροπή πιθανή λύση για την αποφυγή κενού εξουσίας. Όμως χωρίς τη συμμετοχή της Φατάχ, το εγχείρημα κινδυνεύει να παραμείνει άτυπο και πολιτικά μη νομιμοποιημένο, γεγονός που μπορεί να εντείνει —αντί να περιορίσει— τον παλαιστινιακό κατακερματισμό.

Σε κάθε περίπτωση, το κοινό ζητούμενο —μια ενιαία εθνική στρατηγική που θα προστατεύει τα βασικά παλαιστινιακά ζητήματα και θα ανοίγει δρόμο για πολιτική ανασυγκρότηση— παραμένει ανοιχτό. Το αν η συνάντηση του Καΐρου θα αποτελέσει γέφυρα ή νέο ρήγμα, θα φανεί τις επόμενες ημέρες, καθώς οι σκιές του διχασμού παραμένουν πυκνές πάνω από τη Γάζα.