Guardian: Ρώσοι διοικητές εκτελούν στρατιώτες που αρνούνται να πολεμήσουν στην Ουκρανία

Έρευνα της Verstka που δημοσιεύει ο Guardian, αποκαλύπτει εκτελέσεις, βασανιστήρια και συστηματική βία εντός του ρωσικού στρατού.Η έρευνα παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα εσωτερικής βίας στις τάξεις του ρωσικού στρατού.

Σύμφωνα με νέα έρευνα του ανεξάρτητου μέσου Verstka, Ρώσοι διοικητές προχωρούν σε εκτελέσεις ή στέλνουν εσκεμμένα στον θάνατο στρατιώτες που αρνούνται να πολεμήσουν στην Ουκρανία. Η έρευνα παρουσιάζει μια ζοφερή εικόνα εσωτερικής βίας στις τάξεις του ρωσικού στρατού.

Βασιζόμενη σε μαρτυρίες εν ενεργεία στρατιωτών, συγγενών νεκρών, διαρροές βίντεο και επίσημες καταγγελίες, η Verstka εντόπισε 101 Ρώσους στρατιωτικούς κατηγορούμενους για δολοφονίες, βασανιστήρια ή θανατηφόρες τιμωρίες εις βάρος συναδέλφων τους. Το μέσο επαλήθευσε τουλάχιστον 150 θανάτους, αν και εκτιμά πως ο πραγματικός αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος.

Από την έναρξη της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, έχουν κυκλοφορήσει ευρέως αναφορές για στρατιώτες που σκοτώνονται από δικούς τους και για την ανάπτυξη “αποτρεπτικών μονάδων” που εμποδίζουν τις υποχωρήσεις. Το Κρεμλίνο απορρίπτει διαρκώς τέτοιες κατηγορίες περί απειθαρχίας στους Ρώσους στρατιώτες, επιμένοντας πως αντίστοιχα φαινόμενα επικρατούν στον ουκρανικό στρατό.

Ωστόσο, η έκθεση της Verstka θεωρείται η πλέον ολοκληρωμένη μέχρι σήμερα, καταγράφοντας αναλυτικά τις μεθόδους επιβολής πειθαρχίας και εκφοβισμού στις ρωσικές μονάδες.

Εκτελέσεις, βασανιστήρια και “μονομαχίες”

Στρατιώτες κατέθεσαν ότι διοικητές όριζαν “εκτελεστές” για να πυροβολούν όσους αρνούνταν να πολεμήσουν, πετώντας στη συνέχεια τα πτώματα σε ποτάμια ή ρηχούς τάφους και δηλώνοντάς τα ως απώλειες μάχης. Άλλες μαρτυρίες περιγράφουν χρήση drones και εκρηκτικών για την εξόντωση τραυματισμένων ή υποχωρούντων στρατιωτών. Σε αρκετές περιπτώσεις, αξιωματικοί φέρονται να διέταξαν χειριστές drone να ρίξουν χειροβομβίδες σε δικούς τους άνδρες, παρουσιάζοντας τις δολοφονίες ως πλήγματα του εχθρού.

Η Verstka, ανεξάρτητο ρωσικό μέσο που λειτουργεί πλέον στην εξορία και έχει ιδρυθεί από κορυφαίους ερευνητές δημοσιογράφους, τεκμηρίωσε επίσης περιπτώσεις βασανισμού μέχρι θανάτου. Ανυπάκουοι στρατιώτες φέρονται να πετάγονταν σε λάκκους με σιδερένια καλύμματα, να καταβρέχονταν με νερό και να ξυλοκοπούνταν επί ώρες ή ημέρες. Η έρευνα αποκάλυψε ακόμη και “μονομαχίες” μέχρι θανάτου μεταξύ συναδέλφων, υπό την απειλή διοικητών.

Ένα τέτοιο περιστατικό εμφανίστηκε σε βίντεο που κυκλοφόρησε τον Μάιο του 2025 από ουκρανικές ομάδες παρακολούθησης των ρωσικών δυνάμεων. Στο βίντεο δύο γυμνοί άνδρες μάχονται σε λάκκο ενώ ακούγεται φωνή: “Ο διοικητής Κάμα είπε πως όποιος σκοτώσει τον άλλον βγαίνει από το λάκκο”. Η πάλη συνεχίζεται υπό τα ειρωνικά σχόλια της φωνής μέχρι που ο ένας πέφτει αναίσθητος στο έδαφος.

Εκβιασμοί και αποστολές αυτοκτονίας

Η Verstka συνδέει αρκετές δολοφονίες με οικονομικούς εκβιασμούς από διοικητές που απαιτούσαν χρήματα από στρατιώτες για να αποφύγουν αποστολές αυτοκτονίας. Όσοι δεν πλήρωναν ή αρνούνταν, “μηδενίζονταν” – δηλαδή εξοντώνονταν, σύμφωνα με τη στρατιωτική αργκό.

Η έρευνα καταγράφει περιπτώσεις όπου στρατιώτες στέλνονταν εσκεμμένα ως “φανοί” (mayachki), χωρίς εξοπλισμό μπροστά από ομάδες εφόδου ώστε να προσελκύσουν τα πυρά του εχθρού. Αρχικά, τα περισσότερα περιστατικά εσωτερικών εκτελέσεων προέρχονταν από ποινικά τάγματα με χιλιάδες πρώην κατάδικους από τις ρωσικές φυλακές. Πλέον όμως, το φαινόμενο έχει εξαπλωθεί και στις τακτικές μονάδες του στρατού.

Η κουλτούρα ατιμωρησίας και η εισροή πρώην κρατουμένων έχουν “κανονικοποιήσει τη βία”, σύμφωνα με το ρεπορτάζ. Οι περισσότεροι δράστες είναι αξιωματικοί μέσης βαθμίδας στα 30 ή 40 χρόνια, συχνά βετεράνοι προηγούμενων επιχειρήσεων ή μεταταγμένοι από ποινικά τάγματα. Ελάχιστοι έχουν διωχθεί ποινικά.

Απουσία λογοδοσίας παρά τις καταγγελίες

Το μέσο κατάφερε να συλλέξει λεπτομερή στοιχεία – όνομα, βαθμό, ηλικία και μονάδα – για πάνω από 60 από τους 101 φερόμενους δράστες. Παρά την πληθώρα στοιχείων, σχεδόν κανείς δεν έχει λογοδοτήσει.

Η Verstka αποκάλυψε επίσης ότι η κεντρική στρατιωτική εισαγγελία της Ρωσίας έλαβε σχεδόν 29.000 καταγγελίες από στρατιώτες και οικογένειες μόνο στο πρώτο εξάμηνο του 2025, εκ των οποίων πάνω από 12.000 αφορούσαν τιμωρίες από ανωτέρους.

Πηγή στη στρατιωτική εισαγγελία ανέφερε πως υπάρχει άτυπη απαγόρευση διερεύνησης υποθέσεων κατά διοικητών που υπηρετούν σε εμπόλεμες ζώνες: “Λένε: ‘Αν ανοίξουμε αυτή την υπόθεση, μπορεί να βλάψει τις επιχειρήσεις.’ Αυτό σημαίνει ότι οι αξιωματικοί αυτοί έχουν πλήρη ατιμωρησία”, τόνισε η πηγή.

Πηγή