Standard & Poor’s: Αμετάβλητη η βαθμολογία για την Ελλάδα στο “ΒΒB” με σταθερές προοπτικές

Στάση αναμονής κράτησε απόψε η S&P Global Ratings διατηρώντας αμετάβλητη τη βαθμολογία της ελληνικής οικονομίας σε «ΒΒΒ» με σταθερές προοπτικές, στο πλαίσιο της τελευταίας αξιολόγησης της για τη χώρα μας, για το 2025.

Η ετυμηγορία του διεθνούς οίκου δεν αιφνιδίασε επενδυτές και αναλυτές που δεν περίμεναν αλλαγές, μετά το «δώρο» του περασμένου Απριλίου, όταν η S&P αναβάθμισε το ελληνικό αξιόχρεο στο δεύτερο «σκαλί» της επενδυτικής βαθμίδας, μετά από έναν πολυετή κύκλο επιτήρησης.

Η τότε θετική αξιολόγηση στηρίχθηκε στην αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία, το σταθερό πολιτικό περιβάλλον και τον ορίζοντα σταθερών πρωτογενών πλεονασμάτων τα επόμενα χρόνια, στοιχεία που συντηρούνται μέχρι και σήμερα.

Πραγματικά και στη νέα έκθεση της, η Standard & Poor’s επεσήμανε εκ νέου τη σταθερή πορεία της ελληνικής οικονομίας και την ανθεκτικότητα της σε ένα δυσμενές οικονομικά και γεωπολιτικά διεθνές περιβάλλον, αφήνοντας ανοιχτό το σενάριο μιας νέας αναβάθμισης σε περίπτωση περαιτέρω βελτίωσης των δημοσιονομικών δεδομένων.

Όσον αφορά τα επόμενα και τελευταία για φέτος ραντεβού της ελληνικής οικονομίας με τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης, αυτά είναι τον ερχόμενο μήνα. Στις 7 Νοεμβρίου ανακοινώνεται η νέα αξιολόγηση της Scope Ratings, ενώ την αυλαία «κλείνει» η Fitch Ratings στις 14 Νοεμβρίου.

Το σκεπτικό

Σύμφωνα με τον Οίκο οι σταθερές προοπτικές αντικατοπτρίζουν την ισορροπία ανάμεσα στη σταθερή οικονομική και δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας και στα υψηλά αποθέματα εξωτερικού και δημόσιου χρέους.

Στο αρνητικό σενάριο η αξιολόγηση θα μπορούσε να υποβαθμιστεί εάν η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας επιδεινωνόταν σημαντικά. Στο θετικό σενάριο η αξιολόγηση θα μπορούσε να αναβαθμιστεί εάν τα εξωτερικά ανισοζύγια της Ελλάδας βελτιώνονταν ουσιαστικά και με βιώσιμο τρόπο. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί, για παράδειγμα, εάν μειωνόταν η εξάρτηση της οικονομίας από τις εισαγωγές. Μια αναβάθμιση θα μπορούσε επίσης να προκύψει εάν υπήρχε σημαντική μείωση του εξωτερικού χρέους, μεγάλο μέρος του οποίου είναι δημόσιο.

Η αιτιολόγηση της έκθεσης

Ειδικότερα όπως αναφέρει ο S&P, οι δημοσιονομικοί δείκτες δείχνουν ακόμη ένα έτος υπεραπόδοσης του προϋπολογισμού το 2025.

Η αύξηση των τρεχουσών δαπανών, επισημαίνει έχει περιοριστεί, ενώ τα έσοδα εμφανίζουν ισχυρή άνοδο, υποστηριζόμενα από βελτιωμένη φορολογική συμμόρφωση, ενίσχυση της αγοράς εργασίας και εκροές επιχορηγήσεων που σχετίζονται με έργα του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF).

Συνολικά, η κυβέρνηση φαίνεται έτοιμη να υπερβεί τους δημοσιονομικούς της στόχους και φέτος, ενώ εκτιμάται ότι, παρά τη μικρή δημοσιονομική χαλάρωση, τα αποτελέσματα του προϋπολογισμού θα παραμείνουν θετικά τα επόμενα χρόνια. Προβλέπεται ότι η γενική κυβέρνηση θα εμφανίσει πλεόνασμα 0,4% του ΑΕΠ φέτος, το οποίο στη συνέχεια θα μετατραπεί σε ήπιο έλλειμμα, με μέσο όρο 0,6% του ΑΕΠ την περίοδο 2026-2028.

Οικονομικές προοπτικές

Παρά την αυξανόμενη παγκόσμια αβεβαιότητα, τονίζει ο οίκος οι οικονομικές προοπτικές της Ελλάδας παραμένουν ισχυρές. Η βιομηχανική παραγωγή παρέμεινε στάσιμη κατά τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους, αντανακλώντας την ασθενέστερη ανάπτυξη των ευρωπαϊκών εταίρων και τη μείωση των εξαγωγών αγαθών.

Ωστόσο, τα τουριστικά έσοδα έως τον Ιούλιο αυξήθηκαν κατά 12,5% σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2024. Η εγχώρια πιστωτική επέκταση έχει επίσης επιταχυνθεί, ιδιαίτερα προς τις επιχειρήσεις. Συνδυαστικά με τα αυξανόμενα εισοδήματα από τις αξίες κατοικιών και μετοχών, αυτό έχει ενισχύσει τις λιανικές πωλήσεις και την κατανάλωση.

Ανάπτυξη στο 2,1% 2025

Η πραγματική ανάπτυξη του ΑΕΠ εκτιμάται στο 2,1% φέτος, καθώς η οριστικοποίηση της εμπορικής συμφωνίας Ε.Ε.–ΗΠΑ αναμένεται να ενισχύσει τη βιομηχανική δραστηριότητα αργότερα μέσα στο έτος. Η σταθερή μείωση της ανεργίας, σε συνδυασμό με την άνοδο των πραγματικών μισθών, θα στηρίξει περαιτέρω την ιδιωτική κατανάλωση.

Η χρηματοδότηση του RRF

Το πρόγραμμα NextGenerationEU (NGEU) εισέρχεται στην τελική του φάση, ωστόσο μια απότομη πτώση των επενδύσεων δεν θεωρείται πιθανή. Οι προθεσμίες υποβολής των έργων που χρηματοδοτούνται μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF) έχουν οριστεί για το δεύτερο εξάμηνο του 2026, αναφέρει ο S&P στην έκθεση.

Παράλληλα επισημαίνει, υπάρχουν σταδιακές προθεσμίες για τη διάθεση των κονδυλίων, ιδίως στα έργα που χρηματοδοτούνται με δανεισμό, γεγονός που αναμένεται να στηρίξει μια ομαλότερη μετάβαση στη λήξη του προγράμματος.

Επιπλέον, ο νέος μακροπρόθεσμος προϋπολογισμός της Ε.Ε. για την περίοδο 2028-2034 εκτιμάται ότι θα προσφέρει σημαντική πρόσθετη στήριξη στους επενδυτικούς στόχους της Ελλάδας για τα επόμενα χρόνια. Τέλος, καθώς η κυβέρνηση σχεδιάζει να κατευθύνει επιπλέον δημοσιονομικά πλεονάσματα σε επενδυτικά έργα, αναμένεται αύξηση της εγχώριας χρηματοδότησης επενδύσεων τα επόμενα χρόνια.

Οι κίνδυνοι

Η ελληνική οικονομία εξακολουθεί να αντιμετωπίζει μεγαλύτερες εξωτερικές ευπάθειες σε σχέση με άλλες χώρες της Ε.Ε. Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιδεινώθηκε σημαντικά το 2020 και παραμένει σε υψηλά επίπεδα. Ωστόσο, η άνοδος των τουριστικών εσόδων το 2025, σε συνδυασμό με τη μείωση των επιτοκίων και των τιμών του πετρελαίου, οδήγησε σε ήπια βελτίωση του ισοζυγίου.

Επιπλέον, οι καθαρές εξαγωγές συνέβαλαν θετικά στην αύξηση του ΑΕΠ κατά το πρώτο εξάμηνο του 2025, ενισχυμένες από τη δυναμική των εξαγωγών υπηρεσιών το δεύτερο τρίμηνο. Αν και οι ανάγκες για εισαγωγές αναμένεται να παραμείνουν υψηλές φέτος και το επόμενο έτος, λόγω της υλοποίησης έργων του NGEU, προβλέπεται ότι η Ελλάδα θα μειώσει σταδιακά το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών.

Θεσμικό και οικονομικό προφίλ

Οι μεταρρυθμίσεις συνεχίζονται και στηρίζουν τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη, σημειώνει ο οίκος. 

Προβλέπεται ότι η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί κατά μέσο όρο στο 2,2% την περίοδο 2025-2026, υποστηριζόμενη από επενδύσεις και ιδιωτική κατανάλωση, ενώ στη συνέχεια η οικονομική δραστηριότητα θα αρχίσει να επιβραδύνεται καθώς το πρόγραμμα RRF θα ολοκληρώνεται.

Οι μεγάλες οικονομικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις έχουν καταστήσει την αναπτυξιακή πορεία πιο βιώσιμη, ωστόσο παθογένειες όπως οι καθυστερήσεις στη δικαιοσύνη εξακολουθούν να αποτελούν πρόκληση.

Επιπλέον, οι δημογραφικές πιέσεις περιορίζουν τις μακροπρόθεσμες προοπτικές ανάπτυξης, γεγονός που καθιστά την αντιμετώπισή τους κομβικό πεδίο πολιτικής προτεραιότητας για τα επόμενα χρόνια.