Γιατί κινδυνεύουν να βαλτώσουν μεγάλα ενεργειακά πρότζεκτ και ποια είναι αυτά

Δυστυχώς η χώρα κινδυνεύει να χάσει πάνω από 3,5 δισ. ευρώ από ευρωπαϊκά ταμεία, λόγω κακών πολιτικών επιλογών διαχείρισης και απουσίας συντονισμένων δράσεων. Ενδεικτικά αναφέρονται μερικά: 

Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη*

● Ηλεκτρική Διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης

Η διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης, γνωστή και ως Great Sea Interconnector, είναι ένα από τα πιο φιλόδοξα ενεργειακά έργα στην περιοχή. Το έργο περιλαμβάνει την κατασκευή υποθαλάσσιου καλωδίου υψηλής τάσης συνεχούς ρεύματος (HVDC) μήκους 1.240 χιλιομέτρων, το οποίο θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας της Κύπρου, της Κρήτης και μελλοντικά του Ισραήλ. Η συνολική εκτιμώμενη δαπάνη ανέρχεται σε 1,9 δισ. ευρώ, με την Κύπρο να αναλαμβάνει το 63% και την Ελλάδα το 37% του κόστους.

Ωστόσο, το έργο αντιμετωπίζει σοβαρές καθυστερήσεις και διαφωνίες. Η Κύπρος καθυστερεί την καταβολή της πρώτης δόσης των 25 εκατ. ευρώ, ενώ η ελληνική πλευρά πιέζει για την ολοκλήρωση του έργου. Επιπλέον, η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία έχει ξεκινήσει έρευνα για πιθανές ποινικές παραβάσεις σχετικά με το έργο. Φυσικά μέσα σε όλα αυτά υπάρχει και η μη ανάληψη του γεωπολιτικού ρίσκου εξαιτίας της Τουρκίας 

● Αποθήκευση CO₂ στον Πρίνο – Energean

Η Energean, μέσω της θυγατρικής της EnEarth, αναπτύσσει την πρώτη υπόγεια αποθήκη CO₂ στην Ελλάδα, στο εξαντλημένο κοίτασμα του Πρίνου. Η πρώτη φάση του έργου έχει προϋπολογισμό 500 εκατ. ευρώ και στόχο τη δέσμευση 1 εκατ. τόνων CO₂ ετησίως. Η δεύτερη φάση, που προβλέπει την αύξηση της δυναμικότητας σε 3 εκατ. τόνους, έχει λάβει χρηματοδότηση 120 εκατ. ευρώ από το ευρωπαϊκό ταμείο Connecting Europe Facility και 150 εκατ. ευρώ από το ελληνικό Ταμείο Ανάκαμψης.

Παρά τις θετικές εξελίξεις, το έργο αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η ανάγκη για σταθερό ρυθμιστικό πλαίσιο και η περιορισμένη αποθηκευτική ικανότητα του Πρίνου, που καθιστά αναγκαία την ανάπτυξη επιπλέον υποδομών.

● Θαλάσσια Αιολικά Πάρκα

Η Ελλάδα διαθέτει σημαντικό θαλάσσιο αιολικό δυναμικό, ιδιαίτερα στο Αιγαίο και το Ιόνιο. Ωστόσο, η ανάπτυξη θαλάσσιων αιολικών πάρκων προχωρά με αργούς ρυθμούς. Η έλλειψη ολοκληρωμένου χωροταξικού σχεδιασμού, οι γραφειοκρατικές διαδικασίες και οι αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών αποτελούν σημαντικά εμπόδια.

Παρά τις προθέσεις για ενίσχυση της αιολικής ενέργειας, η Ελλάδα υστερεί σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες όσον αφορά την εγκατεστημένη δυναμικότητα και την ταχύτητα ανάπτυξης.

● Υποδομές Ηλεκτρικής Φόρτισης Οχημάτων

Η ανάπτυξη υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων είναι κρίσιμη για την προώθηση της ηλεκτροκίνησης. Ωστόσο, η εγκατάσταση σταθμών φόρτισης προχωρά με αργούς ρυθμούς. Πολλοί δήμοι και ιδιώτες επενδυτές αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην αδειοδότηση και στην εξεύρεση κατάλληλων τοποθεσιών.

Η έλλειψη ολοκληρωμένου σχεδιασμού και η περιορισμένη χρηματοδότηση αποτελούν σημαντικά εμπόδια για την ανάπτυξη των υποδομών φόρτισης.

● Προγράμματα Εξοικονόμησης Ενέργειας

Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2025» προϋπολογισμού 432 εκατ. ευρώ, παρέχει επιδοτήσεις για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών, με στόχο τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και την ενίσχυση της ενεργειακής απόδοσης. Ωστόσο, η εφαρμογή του προγράμματος αντιμετωπίζει προκλήσεις, όπως η γραφειοκρατία και οι καθυστερήσεις στην εκταμίευση των κονδυλίων.

Η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από την κυβέρνηση, τους τοπικούς φορείς και τους πολίτες.

Η ενεργειακή μετάβαση στην Ελλάδα αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Η καθυστέρηση ή η στασιμότητα σε μεγάλα έργα, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης, η αποθήκευση CO₂, τα θαλάσσια αιολικά πάρκα και οι υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, θέτουν σε κίνδυνο τους στόχους βιώσιμης ανάπτυξης και ενεργειακής ασφάλειας.

Η πολιτική βούληση, η χρηματοδότηση και η αποτελεσματική διαχείριση είναι κρίσιμες για την επιτυχή ολοκλήρωση αυτών των έργων. Η συνεργασία μεταξύ των κρατών και η ενεργή συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα μπορούν να συμβάλουν στην επιτάχυνση της διαδικασίας και στην επίτευξη των ενεργειακών στόχων της περιοχής.

*Διπλ Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ- Ενεργειακός Αναλυτής