Τεκμήρια διαβίωσης: Πόσο μειώνονται για ακίνητα, αυτοκίνητα, πολύτεκνους (παραδείγματα)

Οι αλλαγές στα τεκμήρια διαβίωσης εντάσσονται στο νομοσχέδιο που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση από τον υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκο Πιερρακάκη. Προβλέπονται σημαντικές μειώσεις που ξεκινούν από το φορολογικό έτος 2025, εφαρμόζονται αναδρομικά και αφορούν περίπου 480.000 φορολογούμενους. Οι περικοπές στα τεκμήρια φτάνουν το 30% για τις κατοικίες και αγγίζουν έως και το 73% για τα επιβατικά αυτοκίνητα. Το δημοσιονομικό κόστος της ρύθμισης υπολογίζεται στα 40 εκατομμύρια ευρώ ετησίως, ποσό που εντάσσεται στο πλαίσιο των συνολικών μέτρων της ΔΕΘ, ύψους 2,7 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Οι αλλαγές, που ισχύουν από 1ης Ιανουαρίου 2025, θα επηρεάσουν τις φορολογικές δηλώσεις της άνοιξης του 2026 και έχουν τριπλό στόχο: τη μείωση του τεκμαρτού εισοδήματος για κατοικίες, την αναπροσαρμογή των τεκμηρίων στα αυτοκίνητα με «πράσινα» κριτήρια και την κατάργηση της ελάχιστης δαπάνης των 3.000 ευρώ για τα εξαρτώμενα τέκνα που έχουν δικό τους εισόδημα.

Η μείωση των τεκμηρίων για τις κατοικίες είναι η πρώτη μετά από 19 χρόνια. Οι αντικειμενικές δαπάνες διαβίωσης, όπως μετονομάστηκαν το 2006, υπολογίζονται βάσει των περιουσιακών στοιχείων και καθορίζουν ένα ελάχιστο εισόδημα που η εφορία θεωρεί ότι απαιτείται για τη συντήρησή τους. Αν ο φορολογούμενος δηλώσει λιγότερα, τότε φορολογείται με βάση το τεκμαρτό ποσό. Αυτό το σύστημα έχει οδηγήσει χιλιάδες πολίτες σε πρόσθετους φόρους, ακόμη και όταν τα πραγματικά τους εισοδήματα ήταν χαμηλά.

Με το νέο καθεστώς, το τεκμήριο διαβίωσης για κατοικίες μειώνεται κατά 30% σε όλες τις κατηγορίες εμβαδών. Για ένα διαμέρισμα 80 τετραγωνικών, το ετήσιο τεκμήριο υποχωρεί από 3.200 σε 2.240 ευρώ, κάτι που σημαίνει φορολογική εξοικονόμηση έως 960 ευρώ. Σε κατοικία 120 τετραγωνικών, η μείωση στο φορολογητέο εισόδημα φτάνει τα 1.760 ευρώ, ενώ σε περιοχές με υψηλή τιμή ζώνης —όπως η Γλυφάδα, το Χαλάνδρι ή η Βούλα— το «κούρεμα» αγγίζει το 35%. Για παράδειγμα, ένα ακίνητο 120 τ.μ. σε τέτοιες περιοχές βλέπει το τεκμαρτό εισόδημα να πέφτει από 8.120 σε 5.252 ευρώ, δηλαδή κατά 2.868 ευρώ ετησίως. Αντίστοιχα, κατοικία 200 τετραγωνικών ωφελείται με μείωση έως 7.180 ευρώ τον χρόνο. Ακόμη μεγαλύτερες ελαφρύνσεις παρατηρούνται σε ζώνες άνω των 5.000 ευρώ ανά τετραγωνικό, όπως στο Κολωνάκι, το Ψυχικό και την Εκάλη, όπου η μείωση της προσαύξησης οδηγεί σε συνολική μείωση 35%.

Στο μέτωπο των αυτοκινήτων, το υπουργείο εισάγει ένα νέο, «πράσινο» σύστημα υπολογισμού των τεκμηρίων που συνδυάζει τον κυβισμό με τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ευνοώντας σαφώς τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον οχήματα. Τα υβριδικά και μικρού κυβισμού αυτοκίνητα κερδίζουν τις μεγαλύτερες μειώσεις, ενώ καθιερώνεται ελάχιστο τεκμήριο 2.000 ευρώ για οχήματα έως 1.200 κυβικά, εφόσον έχουν ταξινομηθεί μετά την 1η Νοεμβρίου 2010.

Τα παραδείγματα είναι ενδεικτικά της μεταβολής: ένα Toyota Corolla 1.8 Hybrid με εκπομπές 99 g/km CO2 βλέπει το τεκμήριο να μειώνεται από 7.600 σε 2.000 ευρώ —πτώση σχεδόν 74%. Το ίδιο ισχύει για το Honda Jazz 1.5 Hybrid, του οποίου το τεκμήριο πέφτει από 5.800 σε 2.000 ευρώ, δηλαδή μείωση 65,5%. Ένα μικρό Fiat 500 1.0 των 999 κυβικών χάνει το μισό τεκμαρτό εισόδημα (από 4.000 σε 2.000 ευρώ), ενώ στην κατηγορία των premium οχημάτων, όπως το BMW 116i και το Mercedes A200, οι μειώσεις κυμαίνονται μεταξύ 55% και 62%. Στα μεγαλύτερα μοντέλα, όπως το Audi A4 35tfsi ή το Q3 35tdi, η μείωση αγγίζει ακόμη και το 70%.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και η απαλλαγή των εξαρτώμενων τέκνων που έχουν δικό τους εισόδημα από την ελάχιστη αντικειμενική δαπάνη των 3.000 ευρώ —ένα πάγιο αίτημα οικογενειών, κυρίως πολύτεκνων και τρίτεκνων. Μέχρι σήμερα, ακόμη και ένας νέος που εργαζόταν περιστασιακά θεωρούνταν ότι «κοστίζει» αυτό το ελάχιστο ποσό, με αποτέλεσμα να αυξάνεται τεχνητά το οικογενειακό εισόδημα.