Τι σημαίνει η συμφωνία Τραμπ — Pfizer για τις τιμές των φαρμάκων

Η ανακοίνωση της κυβέρνησης Τραμπ για συμφωνία με τη Pfizer προκαλεί ερωτήματα και προσδοκίες σχετικά με τη μείωση των τιμών των φαρμάκων στις ΗΠΑ.

Ρούλα Σκουρογιάννη

Ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ —ο οποίος εδώ και καιρό υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν περισσότερα απ’ ό,τι θα έπρεπε για συνταγογραφούμενα φάρμακα— ανακοίνως,ε πριν λίγες ημέρες, ότι η Pfizer συμφώνησε σε μείωση τιμών για τα φάρμακα που πωλούνται στο πρόγραμμα Medicaid (το πρόγραμμα περίθαλψης των πολιτών χαμηλού εισοδήματος), καθώς και να διασφαλίσει ότι οι ΗΠΑ δεν θα πληρώνουν περισσότερο για νέες θεραπείες απ’ ό,τι άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος. Ο Τραμπ επεσήμανε ότι αναμένει άλλες φαρμακευτικές εταιρείες να πράξουν το ίδιο.

Αναλυτικά τα στοιχεία της συμφωνίας

Το “TrumpRx” — ψηφιακή πλατφόρμα για άμεση αγορά

• Από τις αρχές του επόμενου έτους, η κυβέρνηση σκοπεύει να διαθέσει μια ιστοσελίδα με την ονομασία TrumpRx, μέσω της οποίας οι καταναλωτές θα μπορούν να αναζητούν φάρμακα για να διαπιστώσουν εάν μπορούν να τα αγοράσουν απευθείας από τον κατασκευαστή.
• Προς το παρόν, οι περισσότερες πλατφόρμες άμεσης πώλησης προς καταναλωτές απαιτούν πλήρη πληρωμή εκ των προτέρων (out-of-pocket), συνήθως σε τιμές υψηλότερες από ό,τι θα πλήρωναν με ασφάλιση.
• Αυτό διαφέρει σημαντικά από τη διαδικασία στην οποία ο ασθενής πηγαίνει σε φαρμακείο το οποίο εκτελεί συνταγές σε σύμβαση με τα ασφαλιστικά ταμεία, επιβαρύνοντας τον ασθενή μόνο με συμμετοχή ή ποσοστό της τιμής του φαρμάκου.
• Για άτομα χωρίς ασφάλιση, οι φαρμακευτικές εταιρείες συχνά προσφέρουν προγράμματα με χαμηλότερο κόστος ή δωρεάν χορήγηση φαρμάκων.

Περαιτέρω μειώσεις τιμών για το Medicaid

• Η Pfizer δεσμεύτηκε να μειώσει τις τιμές για το μεγαλύτερο μέρος των θεραπειών της που καλύπτονται από το Medicaid, ένα συνδυασμένο ομοσπονδιακό και πολιτειακό πρόγραμμα ασφάλισης υγείας για άτομα και οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα.
• Δεν δόθηκαν πολλές λεπτομέρειες ως προς το χρονοδιάγραμμα ή το ύψος των εκπτώσεων.
• Από τη νομοθεσία, οι φαρμακευτικές εταιρείες υποχρεούνται να παρέχουν στο Medicaid —που αντιπροσωπεύει περίπου το 10 % των δαπανών για φάρμακα στις ΗΠΑ— σημαντικές εκπτώσεις κάτω από την πιο χαμηλή διαθέσιμη τιμή.
• Η κυβέρνηση Τραμπ δεν ανακοίνωσε εάν οι χαμηλότερες τιμές για το Medicaid θα επηρεάσουν και τις πωλήσεις που διέρχονται από εμπορικές ασφαλιστικές εταιρείες ή άλλα κυβερνητικά προγράμματα, όπως το Medicare.

Τιμολόγηση “με βάση τη χώρα με τη μεγαλύτερη ευνοϊκή μεταχείριση” (Most-Favored Nation Pricing)

• Η Pfizer επίσης δεσμεύτηκε ότι τα νέα φάρμακα θα τιμολογούνται στις ΗΠΑ στην ίδια τιμή με άλλες χώρες υψηλού εισοδήματος.
• Μελέτες έχουν δείξει ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν έως και τρεις φορές περισσότερο για επώνυμα φάρμακα σε σχέση με άλλες πλούσιες χώρες.
• Πέρσι, οι τιμές των νεών θεραπειών στις ΗΠΑ διπλασιάστηκαν, φτάνοντας κατά μέσον όρο τα 370.000 δολάρια από 180.000 δολάρια το 2021, γεγονός που οφείλεται στην ανάπτυξη θεραπειών για σπάνιες παθήσεις, που συχνά έχουν υψηλό κόστος.
• Ορισμένες φαρμακευτικές εταιρείες είχαν ήδη ανακοινώσει την πρόθεσή τους να ευθυγραμμίσουν τις τιμές εκκίνησης (launch prices) διεθνώς. Για παράδειγμα, η Bristol Myers ανακοίνωσε ότι θα λανσάρει τη θεραπεία για σχιζοφρένεια Cobenfy στη Βρετανία σε τιμή που θα ταιριάζει με την αμερικανική τιμή καταλόγου. Το φάρμακο είχε εγκριθεί στις ΗΠΑ περίπου 18 μήνες πριν τον αναμενόμενο λανσάρισμά του στο Ηνωμένο Βασίλειο.
• Παραμένει ερώτημα εάν οι ανακοινωθείσες τιμές θα είναι τελικές ή εάν οι φαρμακευτικές θα συνεχίσουν να προσφέρουν «φιλικές» εκπτώσεις σε κυβερνήσεις ή άλλους αγοραστές.
• Η διοίκηση Τραμπ ανέφερε ότι θα πιέσει άλλες χώρες να καταβάλουν υψηλότερες τιμές για φάρμακα, επιτρέποντας στους κατασκευαστές να χρηματοδοτήσουν περαιτέρω έρευνα και ανάπτυξη. Άλλες κυβερνήσεις, όμως, έχουν εκφράσει επιφυλάξεις στην ιδέα ότι θα έπρεπε να πληρώσουν περισσότερα για επώνυμα φάρμακα, μολονότι έχουν γίνει συζητήσεις συμφωνιών και υποχωρήσεων.

Η «απόδοση» της επένδυσης της Pfizer

• Ο Τραμπ έχει δηλώσει ότι θα επιβάλει δασμό 100 % στις εισαγωγές επώνυμων ή πατενταρισμένων φαρμακευτικών προϊόντων από την 1η Οκτωβρίου, εκτός εάν η φαρμακευτική εταιρεία λειτουργήσει εργοστάσιο παραγωγής στις ΗΠΑ.
• Η Pfizer δεσμεύτηκε να «εσωτερικεύσει» (onshore) το 100 % της αξίας των εισαγωγών που φέρνει σήμερα στις ΗΠΑ. Σε αντάλλαγμα, η εταιρεία θα λάβει μια τριετή περίοδο χάριτος, κατά την οποία τα προϊόντα της δεν θα υπόκεινται στους δασμούς επί των φαρμάκων.

Οι προοπτικές της συμφωνίας

Η συμφωνία Τραμπ — Pfizer ανοίγει μια νέα σελίδα στο τοπίο της πολιτικής φαρμάκων στις ΗΠΑ. Η δέσμευση για μείωση τιμών στο Medicaid και η προσπάθεια ευθυγράμμισης των αμερικανικών τιμών με εκείνες άλλων ανεπτυγμένων χωρών μπορεί να δημιουργήσει πίεση και σε άλλες φαρμακευτικές εταιρείες. Ωστόσο, πολλά κρίσιμα σημεία παραμένουν ασαφή, όπως η διάρκεια και έκταση των μειώσεων, η εκτέλεση της ψηφιακής πλατφόρμας TrumpRx, και το κατά πόσον οι κυβερνήσεις άλλων χωρών θα αποδεχτούν να πληρώσουν υψηλότερα ποσά.

Μείωση τιμών ή πολιτική στρατηγική;

Η συμφωνία της κυβέρνησης Τραμπ με την Pfizer παρουσιάζεται ως μια ιστορική νίκη για τους Αμερικανούς ασθενείς. Ωστόσο, πίσω από τις εξαγγελίες, το πλαίσιο παραμένει ασαφές και γεμάτο ερωτηματικά.

Από τη μία πλευρά, η υπόσχεση για μειώσεις τιμών στο Medicaid είναι ιδιαίτερα σημαντική για τα χαμηλά εισοδήματα, αφού το πρόγραμμα καλύπτει εκατομμύρια πολίτες. Αν, όμως, οι μειώσεις μείνουν περιορισμένες και δεν επεκταθούν στο Medicare ή στις εμπορικές ασφαλίσεις, τότε ο αντίκτυπος στο σύνολο του συστήματος υγείας θα είναι περιορισμένος.

Η δέσμευση για τιμολόγηση με βάση το “most-favored nation” ακούγεται προοδευτική, όμως αφήνει ανοιχτό το ερώτημα: θα πρόκειται για τις επίσημες τιμές καταλόγου ή για τελικές τιμές με εκπτώσεις; Οι ΗΠΑ είναι γνωστές για την αδιαφάνεια στις συμφωνίες rebate μεταξύ φαρμακοβιομηχανιών και ασφαλιστικών. Αν αυτό συνεχιστεί, οι πολίτες ενδέχεται να μην δουν ουσιαστική διαφορά.

Το πρόγραμμα TrumpRx μοιάζει περισσότερο με εργαλείο επικοινωνίας παρά με πραγματική πολιτική λύση. Η απευθείας αγορά φαρμάκων από τον κατασκευαστή μπορεί να εξυπηρετήσει όσους δεν έχουν ασφάλιση, αλλά δεν αγγίζει τη ρίζα του προβλήματος: την εκρηκτική αύξηση των τιμών των νέων θεραπειών, ειδικά για σπάνιες παθήσεις.

Τέλος, η απόφαση να εξαιρεθεί η Pfizer από δασμούς για τρία χρόνια, με αντάλλαγμα την «εσωτερίκευση» παραγωγής στις ΗΠΑ, δείχνει την προσπάθεια της κυβέρνησης να συνδυάσει τη φαρμακευτική πολιτική με τη βιομηχανική στρατηγική. Ωστόσο, παραμένει ασαφές αν αυτό θα οδηγήσει σε περισσότερες επενδύσεις ή αν πρόκειται για μια συμβολική κίνηση που προστατεύει μια πολυεθνική από επιπλέον κόστος.