Κοπεγχάγη: Διχασμένοι οι ηγέτες για τα “παγωμένα” ρωσικά περιουσιακά στοιχεία

Στην άτυπη σύνοδο κορυφής της ΕΕ στην Κοπεγχάγη, ένα από τα πιο ακανθώδη ζητήματα βρίσκεται στο επίκεντρο: η διαχείριση των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων. Το θέμα έχει προκαλέσει εδώ και καιρό έντονες διαφωνίες μεταξύ των κρατών-μελών και επιστρέφει με νέα ένταση στην ατζέντα.

Από τον Φεβρουάριο του 2022, οπότε ξεκίνησε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους απαγόρευσαν τις συναλλαγές με τη ρωσική κεντρική τράπεζα και το υπουργείο Οικονομικών, παγώνοντας κρατικά περιουσιακά στοιχεία αξίας 300-350 δισ. δολαρίων. Τα περισσότερα αφορούν ομόλογα των ΗΠΑ και του Ηνωμένου Βασιλείου που βρίσκονται σε ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αναζητά τρόπους να χρησιμοποιήσει τους τόκους αυτών των κεφαλαίων ώστε να στηρίξει την ουκρανική άμυνα απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Το Κρεμλίνο, ωστόσο, προειδοποίησε εκ νέου ότι θα θεωρήσει «κλοπή» οποιαδήποτε προσπάθεια δέσμευσης ή κατάσχεσης των περιουσιακών του στοιχείων, αφήνοντας να εννοηθεί πως μια τέτοια κίνηση θα στραφεί εναντίον και των ευρωπαϊκών επενδύσεων. Παρά τις συνεχείς ρωσικές προειδοποιήσεις, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες εμφανίζονται βαθιά διχασμένες.

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ξεκαθάρισε πως η Ένωση «δεν θα επιτρέψει στη Ρωσία να σπείρει διχασμό και ανασφάλεια», στηρίζοντας ανοιχτά την ιδέα κατάσχεσης ρωσικών περιουσιακών στοιχείων.

Αρκετοί ηγέτες τοποθετήθηκαν πριν την έναρξη της συνόδου. Ο Εμανουέλ Μακρόν υπογράμμισε ότι κάθε απόφαση πρέπει να σέβεται το διεθνές δίκαιο, συντασσόμενος με τον Βέλγο πρωθυπουργό Μπαρτ Ντε Βέβερ, που επίσης εξέφρασε επιφυλάξεις. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, Λουκ Φρίντεν, ο οποίος τόνισε ότι η κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων άλλου κράτους δεν είναι απλή υπόθεση και εγείρει ζητήματα ευθύνης.

Αντίθετα, οι κυβερνήσεις Σουηδίας, Φινλανδίας, Εσθονίας και Λετονίας ζήτησαν πιο αποφασιστική στάση. Ο Σουηδός πρωθυπουργός Ουλφ Κρίστερσον μίλησε για «απαράδεκτη αδράνεια», θεωρώντας ότι τα παγωμένα κεφάλαια πρέπει να αξιοποιηθούν άμεσα προς όφελος της Ουκρανίας. Αντίστοιχα, ο Φινλανδός Πέτερι Όρπο χαρακτήρισε την ιδέα «καλή και αναγκαία» για τη διαμόρφωση ενός μακροπρόθεσμου πακέτου στήριξης.

Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Ντικ Σχοφ κράτησε πιο ισορροπημένη στάση, σημειώνοντας πως η πρόταση αξίζει σοβαρή εξέταση, αρκεί να διασφαλιστούν οι νομικοί και οικονομικοί όροι.

Στο ζήτημα παρενέβη και ο Γερμανός καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς, μέσα από άρθρο του στους Financial Times. Πρότεινε τη χορήγηση δανείου 140 δισ. ευρώ στην Ουκρανία, χρηματοδοτούμενου από τα παγωμένα ρωσικά περιουσιακά στοιχεία, με τις εγγυήσεις να καλύπτονται από τα κράτη-μέλη. Μια πρόταση που, όπως τονίζει, θα αποτελούσε «οικονομική ώθηση για την ειρήνη» και ταυτόχρονα απόδειξη ανθεκτικότητας απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.

Η συζήτηση στην Κοπεγχάγη αναμένεται δύσκολη και παρατεταμένη, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να βρίσκεται μπροστά σε μια απόφαση που θα καθορίσει όχι μόνο την πολιτική της απέναντι στη Ρωσία, αλλά και την ίδια την αξιοπιστία της στο πεδίο του διεθνούς δικαίου.