Ρεπορτάζ libre: Η Ελλάδα της “χωματερής”-Άπιαστος ο ευρωπαϊκός στόχος με background κακοδιαχείριση και πρόστιμα

Σταθερά πολύ κάτω από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης κινείται η Ελλάδα σε ότι αφορά την ανακύκλωση και τη διαχείριση των απορριμμάτων της, θέμα που δεν παίρνει τη θέση που του αρμόζει στο δημόσιο διάλογο. Και όμως, είναι τόσο κακές οι επιδόσεις που χρειαζόμαστε επειγόντως αλλαγή πορείας αν θέλουμε να μην πληρώνουμε συνεχή πρόστιμα (και αν φυσικά δεν θέλουμε να μολύνουμε ακόμα περισσότερο το ήδη κορεσμένο από τη μόλυνση περιβάλλον).

Νίκος Γιαννόπουλος

Σύμφωνα με στοιχεία των προηγούμενων χρόνων, το ποσοστό ανακύκλωσης των δημοτικών αποβλήτων είναι μόλις γύρω στο 16-21% ενώ, υποτίθεται, ότι μέχρι το τέλος του 2025 θα πρέπει να “πιάσουμε” τον ευρωπαϊκό στόχο του 55%. Μάλλον θα είναι δύσκολο να πιαστεί ο στόχος.

Τα σκουπίδια, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, καταλήγουν στις χωματερές. Το σχετικό 80% αποτελεί ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ενωσης και χτυπάει καμπανάκια για το μέλλον. Για τις περισσότερες χώρες της ΕΕ οι χωματερές είναι πλέον ουσιαστικά παρελθόν αφού εκεί καταλήγει μόνο το 23% των απορριμμάτων.

Την ίδια ώρα, και παρά τη μείωση του πληθυσμού, η Ελλάδα παράγει όλο και περισσότερα σκουπίδια. Συνολικά οι αρχές έχουν να διαχειριστούν 5,6 εκατομμύρια τόνους δημοτικών αποβλήτων ετησίως, μια αύξηση κατά 6% από το 2015. Το μέσο βάρος αποβλήτων ανά κάτοικο είναι 524 κιλά, πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 501 κιλών. Εχουμε κοντολογίς περισσότερα σκουπίδια και λιγότερη ανακύκλωση σε σχέση με τους περισσότερους ευρωπαίους εταίρους μας.

Είναι λύση η καύση των απορριμάτων και η λειτουργία εργοστασίων γι’ αυτή τη διαδικασία; Οι περισσότεροι ειδικοί δεν ενθουσιάζονται.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις την Τετάρτη το Δημοτικό Συμβούλιο της Αθήνας είπε όχι (κατά πλειοψηφία) στην πρόταση της κυβέρνησης  για την κατασκευή έξι εργοστασίων καύσης απορριμμάτων ως λύση για τη διαχείριση τους.

Οπως έγινε μάλιστα γνωστό, οι αρμόδιοι αντιδήμαρχοι Ρωξάνη Μπέη και Νίκος Χρυσόγελος τόνισαν ότι η καύση των απορριμμάτων δημιουργεί περισσότερα προβλήματα από αυτά που λύνει καθώς τα υπολείμματα της είναι τοξικά, ενώ δεν υπάρχει η υποδομή προκειμένου αυτή η λύση να μπορεί να προσφέρει ουσιαστικά στην διαχείριση των απορριμμάτων. Οι αντιδήμαρχοι πρότειναν να ενισχυθεί η κυκλική οικονομία και η ανακύκλωση που περιέχεται, ως δράση, μέσα σε αυτή.

Την ίδια ώρα “τρέχει” το εθνικό πρόγραμμα πρόληψης αποβλήτων (2021-2030) με στόχο μείωση των απορριμμάτων κατά 35% και αύξηση της ανακύκλωσης σε 90% μέχρι το 2040, καθώς και σημαντική μείωση της ταφής.

Θα προλάβουμε το τρένο;

Υπάρχουν ζωηρές αμφιβολίες για μία σειρά από λόγους. Είναι κοινός τόπος ότι στη χώρα καταγράφεται κακοδιαχείριση και έλλειψη εφαρμογής της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της ΕΕ, γεγονός που έχει οδηγήσει την Ελλάδα σε πολλαπλές παραβάσεις και πρόστιμα προς την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία, όπως έγραψε πρόσφατα το Politico, διερευνά υπόθεση πιθανής κατάχρησης τουλάχιστον 11,9 εκατομμυρίων ευρώ από κονδύλια της ΕΕ για έργο ανακύκλωσης

Επίσης, πρόβλημα αποτελεί η ανεπαρκής υποδομή ανακύκλωσης και διαχείρισης αποβλήτων, με καθυστερήσεις στη δημιουργία και λειτουργία μονάδων επεξεργασίας και Κέντρων Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών (ΚΔΑΥ).

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την έλλειψη χρηματοδότησης αφού οι επενδυτικές ελλείψεις εκτιμώνται σε περίπου 2,3 δισ. ευρώ ετησίως στον τομέα της κυκλικής οικονομίας βάζουν πολύ δύσκολα προβλήματα στο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμάτων.

Ηδη για τις σχετικές παραβάσεις της κοινοτικής νομοθεσίας, η Ελλάδα έχει πληρώσει συνολικά 230εκ ευρώ σε πρόστιμα. Το ποσό αυτό δυστυχώς αναμένεται να αυξηθεί.